II छत्रपती शिवाजी महाराज जयंती II
लेख क्रमांक-6
----------------------------------
मित्र/मैत्रिणींनो,
आज दिनांक-१९.०२.२०२२-शनिवार, छत्रपती श्री शिवाजी महाराज यांची जयंती आहे. "पुणे जिल्ह्यातील जुन्नर शहरानजीक वसलेल्या शिवनेरी या डोंगरी किल्ल्यावर १९ फेब्रुवारी इ. स. १६३० मध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांचा जन्म झाला. ... महाराष्ट्र राज्य शासनाने फाल्गुन वद्य तृतीया शके १५५१ (शुक्रवार, १९ फेब्रुवारी १६३०) ही शिवरायांची जन्मतारीख २००१ साली स्वीकारली." मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व बंधू-भगिनी कवी-कवयित्रींनी शिव-जयंतीच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया या सुमुहूर्तावर लेख,भाषण,निबंध,शुभेच्छा,कोट्स,स्टेटस,सुविचार,शायरी,पोवाडे आणि बरंच काही.
माझा महाराष्ट्र, माझा महाराष्ट्र, माझे राष्ट्र, माझा अभिमान.
कुशलतेने त्या ब्राह्मणांनी मुघल सैनिकांसमोर त्या दूतांना सांगितले की शिवाजी कोण आहे ते आम्हाला ठाऊक नाही. ते कोणत्या वंशाचे आहेत? संदेशवाहकांना माहित नव्हते, म्हणून ते म्हणाले की आम्हाला माहित नाही. मग त्या ब्राह्मणांनी मोगल सैन्याच्या सरदारांसमोर सांगितले की आम्हाला कोठेतरी जावे लागेल, शिवाजी कोणत्या वंशातील आहे हे तुम्ही सांगितले नव्हते, अशा परिस्थितीत आपण त्याचे राज्याभिषेक कसे करू शकाल? आम्ही तीर्थक्षेत्र वर जात आहोत आणि राजाची पूर्ण ओळख होईपर्यंत काशिकातील कोणीही ब्राह्मण राजाभिषेक करणार नाही, म्हणजे तुम्ही परत जाऊ शकता. मुघल सरदारांनी खुश होऊन ब्राह्मणांना सोडले आणि दिल्लीत औरंगजेबाकडे निरोप पाठवण्याचा विचार केला पण तोही शांतपणे निसटला.
परत आल्यावर त्याने बालाजी आव आणि शिवाजी महाराजांना हे सांगितले. पण आश्चर्य म्हणजे दोन दिवसानंतर तोच ब्राह्मण आपल्या शिष्यांसह रायगडला पोहोचला आणि शिवाजीचा राज्याभिषेक केला. यानंतर मोगलांनी विभाजन निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला आणि शिवाजी राज्याभिषेकानंतरही पुण्यातील ब्राह्मणांना धमकावले की त्यांनी शिवाजीला राजा म्हणून स्वीकारण्यास नकार दिला. जेणेकरून लोकांनाही यावर विश्वास बसणार नाही पण ते गेले नाहीत.
शिवाजींनी अष्टप्रधान मंडळाची स्थापना केली. या सोहळ्यासाठी राजदूतांव्यतिरिक्त विविध राज्यांचे प्रतिनिधी, परदेशी व्यावसायिकांनाही आमंत्रित करण्यात आले होते. परंतु त्याच्या राज्याभिषेकाच्या 12 दिवसानंतर त्याची आई मरण पावली, यामुळे शिवाजीने 4ऑक्टोबर 1674 रोजी दुसर्‍या वेळी छत्रपतीची पदवी स्वीकारली. दोनदा झालेल्या या सोहळ्यात सुमारे लाख रुपये खर्च झाले. या सोहळ्यात हिंदवी स्वराज स्थापनेची घोषणा करण्यात आली. विजयनगर पडल्यानंतर हे दक्षिणेकडील पहिले हिंदू राज्य होते. स्वतंत्र शासकाप्रमाणेच त्याचेही नाव कोरले गेले. यानंतर विजापूरच्या सुलतानाने आपल्या दोन सेनापतींना शिवाजी विरुद्ध कोकण जिंकण्यासाठी पाठवले पण ते अयशस्वी ठरले.
शिवाजी महाराजांचा मृत्यू (Death of Shivaji Maharaj)---
शिवाजी महाराजांचा 3 एप्रिल 1680 रोजी विषबाधा झाल्यानंतर मृत्यू झाला. त्यावेळी संभाजीला शिवाजीचा वारसदार झाला. शिवाजीचा थोरला मुलगा संभाजी आणि त्यांच्या दुसऱ्या पत्नीपासून राजाराम नावाचा दुसरा मुलगा होता. त्यावेळी राजाराम अवघ्या दहा वर्षांचा होता, म्हणून मराठ्यांनी संभाजी राजा म्हणून स्वीकारले.
त्यावेळी औरंगजेबाने, संपूर्ण भारतावर राज्य करण्याची इच्छा बाळगून, राजा शिवाजीचा मृत्यू पाहून आपली 5,00,000 सैन्य समुद्रावर नेली आणि दक्षिण भारत जिंकण्यासाठी निघाला. औरंगजेबने दक्षिणेस येताच आदिलशाहीला 2 दिवसात आणि कुतुबशाहीचा 1 दिवसात अंत केला. पण राजा संभाजीच्या नेतृत्वात मराठ्यांनी 9 वर्षे लढा देऊन आपले स्वातंत्र्य कायम ठेवले.
औरंगजेबचा मुलगा प्रिन्स अकबर यांनी औरंगजेबाविरूद्ध बंड केले. संभाजींनी त्यांना येथे आश्रय दिला. औरंगजेबाने पुन्हा एकदा संभाजीविरूद्ध जोरदार हल्ले करण्यास सुरवात केली. (Shiv jayanti information in marathi) शेवटी संभाजीच्या पत्नीचा खरा भाऊ गणोजी शिर्के याच्या मुखबिरात त्यांनी 1689 मध्ये संभाजीला मुकरव खानने कैदी बनविले. औरंगजेबाने राजा संभाजीशी गैरवर्तन करुन वाईट स्थितीत त्याचा वध केला.
औरंगजेबाने त्याचा राजा मारला आणि क्रौर्याने निर्घृणपणे पाहताच संपूर्ण मराठा स्वराज्य संतापला. त्यांनी राजारामच्या नेतृत्वात मोगलांशी सर्व शक्तीने संघर्ष चालू ठेवला. राजाराम यांचा 1700 ए मध्ये मृत्यू झाला. त्यानंतर राजारामची पत्नी ताराबाईंनी 4 वर्षाचा मुलगा शिवाजीची पालक म्हणून राज्य केले. अखेरीस, मराठा स्वराज्याच्या युद्धाच्या 25 वर्षानंतर औरंगजेबाची तीच छत्रपती शिवाजीच्या स्वराज्यात दफन झाली.
--AUTHOR UNKNOWN
-------------------------
(साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-माझामहाराष्ट्र.कॉम)
-------------------------------------------
-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-19.02.2022-शनिवार.