"जागतिक आयोडीन कमतरता विकार प्रतिबंध दिन"- लेख क्रमांक-3

[Atul Kaviraje]

                      "जागतिक आयोडीन कमतरता विकार प्रतिबंध दिन"
                                          लेख क्रमांक-3
                    ------------------------------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

      आज दिनांक-२१.१०.२०२१-गुरुवार आहे. आजचा दिवस "जागतिक आयोडीन कमतरता विकार प्रतिबंध दिन" या नावानेही ओळखला जातो. जाणून घेऊया, या दिवसाची संकल्पना, महत्त्व  व इतर माहिती.

     भारत सरकारने आयोडीनची कमतरता आणि देशातील गंडमार्गाचा सामना करण्यासाठी मीठ आयोडीन करण्याचा निर्णय घेतला. गॉइट्रे हा थायरॉईड ग्रंथीच्या वाढीमुळे मानेवर सूज येणारा रोग आहे. आयोडीनची कमतरता हे गोइटरचे सर्वात सामान्य कारण आहे.

     तथापि, टेबल मीठ सुमारे 99.9% सोडियम क्लोराईड (NaCl) आहे. जास्त सोडियम केवळ रक्तदाब वाढवत नाही तर पोटाचे आजार आणि पोटाचा कर्करोग होण्याची शक्यता असते. अंदाज सांगतात की भारतीय दररोज सुमारे 11 ग्रॅम मीठ वापरतात. वर्ल्ड हेल्थ असोसिएशनने एका दिवसात 5 ग्रॅम मीठाच्या शिफारशीपेक्षा हे बरेच आहे.

                       हिमालयीन मीठ---

     हिमालयीन लेण्यांच्या खडकांमधून हिमालयीन मीठ काढले जाते. लोह ऑक्साईडच्या उपस्थितीमुळे हे मीठ गुलाबी रंगाचे आहे आणि सामान्यत: टेबल मीठापेक्षा थोडे कमी खारट आहे. हिमालयीन मीठात काही प्रमाणात आयोडीन असते परंतु ते नियमित आयोडीनयुक्त मीठाइतके नसते. त्यात काही प्रमाणात कॅल्शियम, मॅग्नेशियम आणि पोटॅशियम देखील असते. तसेच, हिमालयीन मिठामध्ये टेबल मीठाप्रमाणेच सोडियम क्लोराईडचे प्रमाण समान असल्याचे म्हटले जाते.

                         सागरी मीठ---

     समुद्राचे मीठ, नावाप्रमाणेच, समुद्री पाणी किंवा खारट पाण्याच्या तलावांमधून मिळते. टेबल मीठ (99%) च्या तुलनेत हे सोडियम क्लोराईड (85.7%) मध्ये किंचित कमी आहे आणि त्यात कॅल्शियम, पोटॅशियम, मॅग्नेशियम आणि जस्त, लोह आणि मॅंगनीजच्या मोठ्या प्रमाणात खनिजे असतात. खनिजाचे प्रमाण स्त्रोतावर अवलंबून असते. अभ्यासानुसार असे दिसून येते की त्यात सोडियमचे प्रमाण कमी असल्याने समुद्री मीठावर स्विच केल्याने रक्तदाब काही प्रमाणात नियंत्रित होण्यास मदत होते.

                          कोशर मीठ---

     कोशर मीठ हे मोठ्या क्रिस्टल्ससह फक्त नियमित मीठ आहे. कोशर हे नाव या वस्तुस्थितीवरून आले आहे की हे मीठ ज्यू परंपरेमध्ये कोशरिंग (किंवा शुद्धीकरण) मांसासाठी वापरले जाते - मांस खाण्यापूर्वी सर्व रक्त काढून टाकण्याची प्रथा. कोशर मीठ सहसा एकरूप नसलेले असते आणि टेबल मीठाच्या विपरीत, त्यात इतर कोणतेही पदार्थ नसतात.

                           कोणता निवडावा---

     जवळजवळ सर्व प्रकारच्या मीठांमध्ये जास्त प्रमाणात सोडियम असते. हिमालय आणि समुद्री मीठात काही प्रमाणात इतर खनिजे असली तरी, एकूण रचनेच्या तुलनेत ते जवळजवळ नगण्य आहेत. दुसरीकडे, आयोडीन आरोग्यासाठी महत्वाचे आहे परंतु आपण शिफारस केलेले दैनिक सेवन फक्त अर्धा चमचे मीठ मिळवू शकता. म्हणून, तुम्ही कोणतेही मीठ निवडा, तुमच्या आयोडीनच्या गरजा पूर्ण केल्याची खात्री करा आणि मीठ कमी प्रमाणात वापरा.

               (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-फर्स्ट पोस्ट-कॉम.ट्रान्सलेट.गूग)
             ------------------------------------------------------


-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-21.10.2021-गुरुवार.