"26 जानेवारी - प्रजासत्ताक दिन"-निबंध क्रमांक-12

[Atul Kaviraje]

                                 "26 जानेवारी - प्रजासत्ताक दिन"
                                          निबंध क्रमांक-12
                               --------------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज बुधवार, दिनांक-२६ जानेवारी, २०२२ आहे. "आपला भारत १५ ऑगष्ट १९४७ रोजी स्वतंत्र झाला. पण त्याची लोकशाही राज्य घटना २६ जानेवारी १९५० रोजी अमलात आली. म्हणून हा 'प्रजासत्ताक दिन' म्हणून मानला जातो. आपला  भारत हे एक मोठे लोकशाही राज्य आहे म्हणजे हे लोकांचे, लोकांनी,लोकांसाठी चालविलेले राज्य आहे." मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व बंधू-भगिनी, कवी-कवयित्रींनी आजच्या या ७५ व्या प्रजासत्ताक दिवसाच्या हार्दिक शभेच्छा, या सुमुहूर्तावर वाचूया, महत्त्वाची माहिती, लेख, इतिहास, भाषण, निबंध, शुभेच्छा, आणि बरंच काही.

                     प्रजासत्ताक दिनI वर निबंध---

     प्रजासत्ताक दिन हा भारतातील एक महत्वाचा राष्ट्रीय सण आहे, हा विशेष दिवस देशभरात मोठ्या थाटामाटात साजरा केला जातो. २६  जानेवारी १९५० रोजी लागू करण्यात आलेल्या भारतीय राज्यघटनेच्या स्मरणार्थ हा दरवर्षी त्याच दिवशी साजरा केला जातो. भारतीय प्रजासत्ताक दिन हा सर्व भारतीयांसाठी एक विशेष दिवस आहे, हा दिवस आपल्याला प्रजासत्ताक व तेथील राज्यघटनेचे महत्त्व स्पष्ट करतो.

     आपल्या देशाच्या संघर्षाचे आपल्या देशाच्या स्वातंत्र्यासाठी तसेच आपल्या देशाच्या घटनेत खूप मोठे योगदान आहे आणि आजचा दिवस आपल्याला आपल्या देशाचे प्रजासत्ताक व त्याचा इतिहास याची जाणीव करून देतो.

              भारतीय प्रजासत्ताक दिनाचा इतिहास---

     २६ जानेवारी १९५० रोजी भारतीय प्रजासत्ताक दिनाचा इतिहास अतिशय मनोरंजक आहे. आपल्या देशात 'भारत सरकार कायदा' काढून भारतीय राज्यघटनेची अंमलबजावणी होत असल्याने प्रजासत्ताक दिन कार्यक्रम दरवर्षी २६ जानेवारीला साजरा केला जातो. आपल्या देशाच्या राज्यघटनेचा व प्रजासत्ताकाचा सन्मान केला पाहिजे. तथापि, या दिवसाशी संबंधित आणखी एक इतिहास आहे तो म्हणजे २६ जानेवारी १९३० रोजी कॉंग्रेसने पूर्ण स्वराज्याची मागणी केली तेव्हाचा हा ऐतिहासिक दिवस होता.

     १९२९  मध्ये जेव्हा पंडित जवाहरलाल नेहरू यांच्या अध्यक्षतेखाली लाहोरमध्ये झालेल्या कॉंग्रेसच्या अधिवेशनात एक ठराव संमत झाला की २६  जानेवारी १९३० पर्यंत इंग्रजी सरकारने भारताला "वर्चस्व" दिले नाही तर भारत स्वतःस देईल पूर्णपणे स्वतंत्र घोषित करा. यानंतर, २६ जानेवारी १९३० पर्यंत ब्रिटीश सरकारने कॉंग्रेसच्या या मागणीला प्रतिसाद दिला नाही. म्हणून त्या दिवसापासून कॉंग्रेसने संपूर्ण स्वातंत्र्याच्या निर्धारासाठी आपली सक्रिय चळवळ सुरू केली आणि १५ ऑगस्ट १९४७ रोजी भारत स्वतंत्र झाला तेव्हा २६  जानेवारीचे ऐतिहासिक महत्त्व लक्षात घेऊन भारत सरकारने भारत स्वतंत्र केला.

                   प्रजासत्ताक दिनाचे महत्त्व---

     आमचा प्रजासत्ताक दिन, २६ जानेवारी रोजी साजरा केला जातो, तो आपल्या आत्म्यास हुतात्म्यागीताने भरुन काढत असतो आणि आपल्याला संपूर्ण स्वातंत्र्याची भावना देतो, म्हणूनच हा दिवस संपूर्ण देशभर उत्साहाने आणि आनंदाने साजरा केला जातो. प्रजासत्ताक दिनाचा हा सण आपल्या सर्वांसाठी खूप महत्वाचा आहे कारण तो दिवस आपल्या संविधानाचे महत्त्व समजवून देतो. १५ ऑगस्ट १९४७  रोजी आपला देश स्वतंत्र झाला असला तरी २६ जानेवारी १९५० रोजी त्यास पूर्ण स्वातंत्र्य मिळाले कारण तो प्रजासत्ताकचा दिवस होता.

     आपल्या देशाची राज्यघटना अस्तित्वात आली आणि लोकशाही देश म्हणून जागतिक पातळीवर आपला भारत देश स्थापित झाला. आजच्या काळात आपण स्वतंत्रपणे कोणताही निर्णय घेऊ शकलो किंवा कोणत्याही प्रकारच्या दडपशाही व गैरवर्तनाविरूद्ध आवाज उठवू शकलो तर केवळ आपल्या देशातील राज्यघटना व लोकशाही प्रवृत्तीमुळेच हे शक्य आहे. म्हणूनच आपल्या देशात प्रजासत्ताक दिन हा राष्ट्रीय सण म्हणून साजरा केला जातो.

                      तात्पर्य---

     प्रजासत्ताक दिनाचा हा राष्ट्रीय उत्सव आमच्यासाठी खूप महत्वाचा आहे कारण आपल्या देशाची राज्यघटना आणि त्याचे लोकशाही स्वरूप केवळ काश्मीरपासून कन्याकुमारीशी जोडले गेले आहे. हा एक महत्त्वाचा दिवस आहे जेव्हा आपला देश जगाच्या नकाशावर लोकशाही देश म्हणून स्थापित झाला. हेच कारण आहे की हा दिवस संपूर्ण देशभरात खूप आनंदाने साजरा केला जातो.


--प्रमोद तपासे
--------------

                        (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-मराठीमोल.कॉम)
                      ------------------------------------------


-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-26.01.2022-बुधवार.