II होळी II-निबंध क्रमांक-10

[Atul Kaviraje]

                                              II होळी II
                                          निबंध क्रमांक-10
                                         ----------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

      काल दिनांक-१७.०३.२०२२, गुरुवार होता. "फाल्गुन पौर्णिमेला होलिका दहन होते. अशा परिस्थितीत होलिका दहन फाल्गुन पौर्णिमेच्या दिवशी १७ मार्च रोजी होणार असल्याने या दिवसाला छोटी होळी असेही म्हणतात." मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व बंधू-भगिनी, कवी-कवयित्रींनी होलिकोत्सवाच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा . चला तर वाचूया, या होळीच्या पर्वावर, लेख, माहिती, होळीचे महत्त्व, कथा, शायरी, निबंध, शुभेच्छा, संदेश आणि बरंच काही.

                           होळी वर निबंध---

     होळी हा भारतातील रंगीबेरंगी रंगांचा आणि महत्वाचा उत्सव आहे. हा हिंदू धर्माच्या लोकांद्वारे प्रत्येक वर्षी मार्च महिन्याच्या पौर्णिमेच्या दिवशी साजरा केला जातो. लोक उत्सुकतेने या उत्सवाची वाट पाहतात आणि तो दिवशी ते स्वादिष्ट पदार्थ आणि रंगांनी साजरे करतात. मुले सकाळी रंग आणि पिचकारी घेऊन आपल्या मित्रांपर्यंत पोहोचतात आणि दुसरीकडे घरातील पाहुण्यांचे स्वागत करण्यासाठी आणि या दिवसाला अधिक खास बनवण्यासाठी घराच्या महिला चिप्स, पापड, नमकीन आणि मिठाई इत्यादी बनवतात.

                          होळीचा इतिहास---

     होळी हा आनंद आणि सौभाग्य यांचा उत्सव आहे जो सर्वांच्या जीवनात खरा रंग आणि आनंद आणतो. रंगांमधून सर्वांमधील अंतर मिटवले जाते. हा महत्त्वाचा उत्सव साजरा करण्यामागे प्रल्हाद आणि त्याची मामी होलिका यांच्याशी संबंधित एक पौराणिक कथा आहे. फार पूर्वी, हिरण्य कश्यप नावाचा एक राक्षस राजा होता. ते प्रल्हादाचे वडील आणि होलिका यांचे भाऊ होते.

     त्याला वरदान होते की कोणताही मनुष्य किंवा प्राणी त्याला ठार मारू शकत नाही, किंवा कोणत्याही शस्त्राने किंवा शास्त्राने सुद्धा मारू शकत नाही. या अफाट सामर्थ्यामुळे हिरण्य कश्यप अहंकारी झाला आणि त्याने स्वत: ला देव मानले आणि आपल्या मुलासह सर्वांना त्याची उपासना करण्याची सूचना केली.

     कारण तो सर्वांच्याच मनात आपलेच नाव राहावे असे वाटले. प्रल्हादाशिवाय ते सर्वजण त्याची उपासना करण्यास लागले कारण प्रल्हाद भगवान विष्णूचा भक्त होता. मुलगा प्रह्लादच्या या वागण्याने चिडून हिरण्य कश्यपने आपल्या बहिणीसह त्याला ठार मारण्याचा कट रचला. त्याने आपली बहिण होलिकाला प्रल्हादला आपल्या मांडीवर घेऊन अग्नीत बसायला सांगितले.

     अग्नीने न जाळण्याचं वरदान मिळालेल्या होलिकाला दुसरीकडे खाऊन टाकलं गेलं, दुसरीकडे भक्त प्रह्लादला अग्नीदेवतेने स्पर्शही केला नाही. त्याच वेळी होलिकाच्या नावाने होळी उत्सव हिंदू धर्मातील लोकांनी सुरू केला. आपण हे वाईटावर विजय मिळवण्यासारखे देखील पाहतो. रंगीबिरंगी होळीच्या आदल्या दिवशी, लोक आपल्या सर्व वाईट गोष्टी लाकडे, गवत आणि शेणाच्या ढिगामध्ये जाळून टाकतात.

     प्रत्येकजण हा उत्सव गाणे-संगीत, सुगंधित पदार्थ आणि रंगांनी साजरा करतो. या दिवशी सर्व शाळा, महाविद्यालये, विद्यापीठे, कार्यालये, बँका आणि इतर सर्व संस्था बंद आहेत जेणेकरुन लोक हा विशेष उत्सव एकमेकांसह साजरा करू शकतील.

                     होळीचा सण कसा साजरा करतात?---

     होळी दोन बाजूंनी साजरी केली जाते, एक दिवस ते रंगांनी खेळतात आणि एक दिवस होलिका दहन केले जाते. होलिका दहन पहिल्या बाजूला होतो. होळीच्या एक दिवस आधी हिंदूं होलिका दहन साजरा करतात. होलिका दहनच्या मागे एक ऐतिहासिक कारण आहे. होलिका दहनने घराबाहेर गवत, लाकूड व गोवऱ्या जाळल्या जातात. घरातील महिला गाणी गातात आणि त्या सर्व एकमेकांना मिठी मारून प्रेम व्यक्त करतात.

     दुसर्‍या बाजूला, रंग आणि पिचकारीसह खेळण्याची प्रथा आहे. हा उत्सव मुलांचा लोकप्रिय सण आहे. या दिवशी लहान असो कि मोठे रंगीबेरंगी रंगाने रंगपंचमी खेळताना दिसतात.

                       तात्पर्य---

     होलिका दहनच्या दुसर्‍या दिवशी रंगांचा सण साजरा केला जातो, या दिवशी मुले एकमेकांना रंग लावत सर्वांना शुभेच्छा देतात आणि सर्वांचे अभिनंदन करतात. होळीचा सण वेगवेगळ्या राज्यात वेगवेगळ्या प्रकारे साजरा केला जातो.


--प्रमोद तपासे
--------------

                     (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-मराठीमोल.कॉम)
                    -----------------------------------------


-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-18.03.2022-शुक्रवार.