सिनेमास्कोप-सेन्सॉर बोर्डाचा स्वैराचार--लेख क्रमांक-2

[Atul Kaviraje]

                                      "सिनेमास्कोप"
                                     --------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज वाचूया, "सिनेमास्कोप" या ब्लॉग मधील एक लेख. या लेखाचे शीर्षक आहे- "सेन्सॉर बोर्डाचा स्वैराचार"

                        सेन्सॉर बोर्डाचा स्वैराचार--लेख क्रमांक-2--
                       ------------------------------------

     डॅन (जूड लॉ) आणि ऍलिस (नॅटली पोर्टमन) यांची अपघाताने भेट होते. दोघं एकत्र राहायला लागतात. वृत्तपत्रात नोकरी करणारा डॅन एक कादंबरी लिहितो आणि पुस्तकामागे छापण्याचा फोटो काढण्याच्या निमित्ताने त्याची ऍनाशी (ज्युलिआ रॉबर्टस) गाठ पडते. डॅन ऍनाच्या जवळ जाण्याचा प्रयत्न करतो, पण तो आधीच ऍलिसबरोबर असल्याने ऍना त्याला तोडून टाकते. पुढे डॅनच कारणीभूत होतो, तो ऍनाची ओळख लॅरीशी (क्‍लाईव्ह ओवेन) करून द्यायला. कालांतराने डॅन/ऍलिस आणि लॅरी/ऍना लग्न करतात. पण डॅन आणि ऍना एकमेकांना विसरू शकत नाहीत. ना ते स्वतः आनंदी राहात ना जोडीदाराला सुखी ठेवत. यातूनच मग पुढे एका जीवघेण्या खेळाला सुरवात होते; ज्यात कोणीच प्रामाणिक नाही, कोणीच इनोसंट नाही आणि कोणीच समाधानी नाही.

     हा खेळ केवळ भावनिक पातळीवर राहात नाही, तर शरीरसंबंध हादेखील त्याचा एक अनिवार्य भाग होऊन जातो. लॅरीने घटस्फोटाच्या कागदावर सही करण्यासाठी ऍनाकडून अखेरच्या शरीरसंबंधांची मागणी करून डॅनचा अपमान करणं किंवा ऍलिस लॅरीबरोबर झोपली होती का हे जाणून घेण्यासाठी डॅनने जिवाचा आकांत करणं, अशा प्रसंगांतून या मंडळींची मनोवृत्ती दिसून येते. ही सगळी पात्रं (कदाचित डॅनचा अपवाद वगळता) मुळात सज्जन गणली जाण्यातली. पण प्रेम यांच्या आयुष्याची कशी वाट लावतं ते त्यांचं त्यांनाही कळत नाही.

     सेन्सॉर बोर्डाचा यातल्या स्वैराचाराला आक्षेप आहे; पण तो का, हे कळत नाही. लग्नबाह्य संबंध काय इतर चित्रपटांतून येत नाहीत? इंग्रजी सोडा, अनेक हिंदी चित्रपटांतूनही अशा बेभरवशाच्या संसाराचं वर्णन येऊन गेलं आहे. मागे "येस बॉस'सारख्या 100 टक्के करमणूकप्रधान, बाळगोपाळांना आवडलेल्या चित्रपटाची गोष्ट होती, की एक श्रीमंत ऍड एजन्सीवाला आपल्या बायकोचा डोळा चुकवून एका तरुण सुंदर मॉडेलला कह्यात आणायचा प्रयत्न करतो. त्यासाठी आपल्या हाताखाली काम करणाऱ्या हरकाम्याची तो मदत घेतो आणि नंतर हरकाम्या आणि मॉडेल यांना नवराबायको म्हणून एकत्र राहायची पाळी येऊन ठेपते.

     यातल्या बॉसच्या वागण्यात स्वैराचार नाही? यातल्या हरकाम्याचं वागणं गैरलागू नाही? यातल्या चार मुख्य पात्रांचे संबंध तणावपूर्ण नाहीत? मग त्या चित्रपटाचाच न्याय क्‍लोजरलाही का लागू नाही? का शरीरसंबंधांचा मुक्त उल्लेख आणि लटक्‍या विनोदी संवादांची जागा वास्तववादी भ्रष्ट नातेसंबंधांनी घेणं हेच आपल्या संस्कृतिरक्षकांना चालत नाही? मग जूड लॉ आणि ज्युलिया रॉबर्टसने विनोद केले असते आणि क्‍लाईव्ह ओवेन आणि नॅटली पोर्टमनने द्वंद्वगीतं गायली असती तर "क्‍लोजर' सेन्सॉरच्या कचाट्यातून सुटला असता का? कोण जाणे.

     क्‍लोजर पाहताना एक गोष्ट निश्‍चित कळते, की ही एक शोकांतिका आहे. घडणाऱ्या घटनांमध्ये कोणालाही फार आनंद नाही; असलं तर दुःखच आहे. मला वाटत नाही, की हा चित्रपट पाहून कोणाला या प्रकारचं वागण्याची प्रेरणा मिळेल. याउलट शक्‍यता अशीच आहे, की प्रेक्षकांना यातल्या धोक्‍याच्या सूचना पाहून आपलं वागणंच पुन्हा तपासून घ्यावसं वाटेल.

     ज्या स्वैराचाराचा बाऊ करून चित्रपट थांबवण्यात आला, त्या स्वैराचाराच्या तो बाजूने नसून विरोधात आहे, आणि बहुधा हे सेन्सॉर बोर्डाच्या लक्षातच आलेलं नाही.
तात्पर्य, चित्रपट वयात येऊन बरेच दिवस झाले. आता सेन्सॉर बोर्ड वयात येण्याची गरज निर्माण झाली आहे.

--गणेश मतकरी
--------------

--Posted by-सिनेमा पॅरेडेसो
(SUNDAY, DECEMBER 28, 2008)
------------------------------------

              (साभार आणि सौजन्य-आपला सिनेमास्कोप.ब्लॉगस्पॉट.कॉम)
                                (संदर्भ-मराठी ब्लॉगर्स.नेट)
             -----------------------------------------------------
                       
-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-03.09.2022-शनिवार.