दिन-विशेष-लेख-डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर जयंती-2

[Atul Kaviraje]

                                   "दिन-विशेष-लेख"
                            "डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर जयंती"
                           ------------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-14.04.2023- शुक्रवार आहे, १४ एप्रिल हा दिवस "डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती " म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत.

4) 14 एप्रिल 1990 रोजी बाबासाहेबांच्या 99व्या जयंतीनिमित्त त्यांना 'भारतरत्न' पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले. त्याच वर्षी भारतीय संसदेच्या सेंट्रल हॉलमध्ये त्यांच्या तैलचित्राचे (portrait) अनावरणही करण्यात आले. 14 अप्रैल 1990 ते 14 अप्रैल 1991 हा कालावधी बाबासाहेबांच्या स्मृतीत 'सामाजिक न्यायाचे वर्ष' (Year of Social Justice) म्हणून साजरा केला गेला.

5) संयुक्त राष्ट्रसंघाने (United Nations) 2016, 2017 और 2018 अशी सलग तीन वर्षे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर जयंती साजरी केली. 2016 मध्ये, त्यांची 125वी जयंती जगातील 102 देशांमध्ये आणि संयुक्त राष्ट्राने 156 देशांच्या प्रतिनिधींसोबत साजरी केली. संयुक्त राष्ट्रसंघाने बाबासाहेबांना "जगाचा अग्रदूत" म्हटले.

6) कोणत्याही ऐतिहासिक वा पौराणिक व्यक्तीच्या तुलनेत भारतातील सर्वाधिक राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये बाबासाहेबांचा वाढदिवस सार्वजनिक सुट्टीचा दिवस आहे. आंबेडकर जयंतीला भारतातील 25 पेक्षा जास्त राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांमध्ये सार्वजनिक सुट्टी आहे. यांमध्ये आंध्र प्रदेश, बिहार, चंदीगड, छत्तीसगड, गोवा, गुजरात, हरियाणा, हिमाचल प्रदेश, जम्मू-काश्मीर, झारखंड, कर्नाटक, केरळ, लडाख, मध्य प्रदेश महाराष्ट्र, ओडिशा, पांडिचेरी, पंजाब, राजस्थान, सिक्कीम, तामिळनाडू, तेलंगणा, उत्तराखंड, उत्तर प्रदेश, पश्चिम बंगाल इ. या राज्यांचा आणि केंद्रशासित प्रदेशांचा समावेश आहे.

7) 2020 मध्ये, कॅनडामधील बर्नाबी शहरात 14 एप्रिल हा दिवस "डॉ. बी.आर. आंबेडकर समानतेचा दिवस" ​​ (Dr. B.R. Ambedkar Day of Equality) म्हणून साजरा करण्यात आला होता. हा निर्णय बर्नाबीच्या महानगरपालिकेने घेतला आहे.

2021 मध्ये, कॅनडाच्या ब्रिटीश कोलंबिया राज्याच्या सरकारने 14 एप्रिलला आपल्या ब्रिटीश कोलंबिया राज्यात "डॉ. बी. आर. आंबेडकर समानता दिवस" ​​(Dr. B. R. Ambedkar Equality Day) म्हणून साजरा करण्याचा निर्णय घेतला आहे. 2022 मध्ये सुद्धा असाच निर्णय घेतला गेला.

9) बाबासाहेबांच्या जयंतीनिमित्त त्यांच्यावरील कोट्यवधी रुपयांची पुस्तके एकाच दिवशी खरेदी केली जातात. आंबेडकर जयंती साजरी करण्यासाठी ज्या ठिकाणी (मुख्यतः स्थानिक) लोक जमतात तेथे बरेच पुस्तकांचे स्टॉल्स लावलेले असतात. नागपुरातील दीक्षाभूमी आणि मुंबईतील चैत्यभूमी येथे प्रचंड प्रमाणात पुस्तके विकली व खरेदी केली जातात.

10) डॉ. बाबासाहेबांच्या जयंतीनिमित्त देश-विदेशातील कोट्यवधी लोक त्यांना अभिवादन करण्यासाठी त्यांच्या लाखो पुतळ्यांना, प्रतिमांना व स्मारकांना भेटी देतात. यात रंजक गोष्ट ही आहे की, बाबासाहेबांखेरीज अन्य कुठल्याही व्यक्तीसाठी एका दिवसात एवढ्या प्रचंड संख्येने लोक एकत्र येत त्यांच्या लाखो स्मरण स्थळांना भेटी देत नाहीत.

11) देशातील अन्य राष्ट्रीय नेत्यांच्या जन्म दिवसांच्या तुलनेत आंबेडकर जयंतीदिनी बाबासाहेबांबद्दलची सर्वात जास्त माहिती इंटरनेट आणि विकिपीडियावर शोधली व वाचली जात असते. म्हणजेच वल्लभभाई पटेल, जवाहरलाल नेहरू, सुभाषचंद्र बोस, इंदिरा गांधी, शिवाजी महाराज, भगत सिंग, प्रेमचंद, रवींद्रनाथ टागोर यांच्यापेक्षा जास्त डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर विकिपीडियावर वाचले जातात.

                    (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-धम्मा भारत.कॉम)
                   -----------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-14.04.2023-शुक्रवार.
=========================================