दिन-विशेष-लेख-पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन-E

[Atul Kaviraje]

                                  "दिन-विशेष-लेख"
                             "पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन"
                            -------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक- 14.08.2023-सोमवार आहे.  १४ ऑगस्ट-हा दिवस "पाकिस्तानचा स्वातंत्र्य दिन" म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत.

     लॉर्ड माऊंटबॅटन यांच्या मागोमाग बॅरिस्टर जिन्ना यांनी आपलं भाषण सुरू केलं. त्यांने ब्रिटिश राजा आणि व्हॉईसरॉय यांचे आभार मानले आणि त्यांना आश्वासन दिलं की,

     माऊंटबॅटन यांनी 15 ऑगस्ट रोजी दिल्लीत भारताच्या स्वातंत्र्याची घोषणा केली

     "शेजारी देशांबरोबर आमची कायम स्नेह आणि मैत्रीची भावना राहील. आणि आम्ही सगळ्या जगाचे मित्र असू."

     विधानसभेचं कामकाज संपवून आणि पाकिस्तानच्या स्वातंत्र्याची घोषणा केल्यानंतर मोहम्मद अली जिन्ना, लॉर्ड माऊंटबॅटन आणि इतर मान्यवर गव्हर्नर जनरल हाऊसमध्ये परत आले. दुपारी दोन वाजता माऊंटबॅटन नवी दिल्लीला जाण्यासाठी निघाले, तिथे मध्यरात्री बारा वाजता भारतीय स्वातंत्र्याची घोषणा त्यांना करायची होती. त्याचबरोबर भारताचे नवे गव्हर्नर जनरल म्हणूनही ते पदभार स्वीकारणार होते.

     लॉर्ड माऊंटबॅटन यांच्या स्वातंत्र्याच्या घोषणेनुसार, 14 आणि 15 ऑगस्टच्या मध्यरात्री बारा वाजता जगाच्या नकाशावर एका स्वतंत्र, सार्वभौम आणि इस्लामी जगतातील सगळ्यांत मोठ्या देशाची नोंद झाली. या देशाचं नाव होतं पाकिस्तान.

     त्याचवेळी लाहोर आणि ढाकामधून पाकिस्तान प्रसारण सेवेवरून पाकिस्तानच्या स्वातंत्र्याची घोषणा झाली. त्यापूर्वी 14 आणि 15 ऑगस्ट 1947च्या मध्यरात्री लाहोर, पेशावर आणि ढाका रेडिओ केंद्रांवरून रात्री अकरा वाजता ऑल इंडिया रेडिओ सेवेनं आपलं शेवटचं प्रसारण पूर्ण केलं.

     मध्यरात्री बारा वाजण्याच्या काही क्षण आधी रेडिओ पाकिस्तानची सिग्नेचर धून वाजवण्यात आली. आणि जहूर आजर यांच्या आवाजात इंग्रजीत एक घोषणा झाली की, मध्यरात्री ठिक बारा वाजता स्वतंत्र आणि सार्वभौम पाकिस्तान अस्तित्वात येईल. त्याप्रमाणे ठिक बारा वाजता हजारो श्रोत्यांच्या कानात शब्द ऐकू गेले, "यह पाकिस्तान ब्रॉडकास्टिंग सर्व्हिस है."

     इंग्रजीत झालेल्या घोषणेनंतर मुस्तफा अली हमदानी यांनी उर्दू भाषेत घोषणा केली. त्यानंतर मौलाना जहीर अल कासमी यांनी कुराणातून सूरह अल फतह यांच्या आयातांचा पाठ वाचला. मागून त्यांचा अनुवादही वाचून दाखवण्यात आला.

     त्यानंतर ख्वाजा खुर्शीद अन्वर यांची रचलेली एक विशेष रचना प्रसारित झाली. मग संतो खाँ आणि त्यांच्या साथीदारांनी कव्वाली सादर करताना अल्लामा इक्बाल यांची नज्म 'साकी नामा' प्रस्तुत केली. हे प्रसारण हफिज होशियारपुरी यांच्या भाषणाने संपलं.

--अकील अब्बास जाफरी
--इतिहासकार, संशोधक
----------------------

                        (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-bbc.कॉम)
                       ------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-14.08.2023-सोमवार.
=========================================