श्रीकृष्ण जयंती-लेख-7

[Atul Kaviraje]

                                      "श्रीकृष्ण जयंती"
                                     ---------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-०६.०९.२०२३-बुधवार आहे. आज "श्रीकृष्ण जयंती" आहे. शास्त्रानुसार श्रीकृष्ण जन्म रात्री १२ वाजता रोहिणी नक्षत्रामध्ये झाला होता. त्यानुसार गृहस्थ जीवन जगणारे भक्त ६ सप्टेंबर रोजी श्रीकृष्णाची जयंती साजरी करतील. मथुरेतही जन्माष्टमी ६ सप्टेंबरलाच साजरी केली जाणार आहे. या दिवशी रोहिणी नक्षत्राचा संयोगही असतो. हिंदी पंचांगानुसार, भाद्रपद महिन्यातील कृष्ण पक्षातील अष्टमी तिथी 6 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 3.37 वाजता सुरू होईल आणि 7 सप्टेंबर 2023 रोजी दुपारी 4.14 वाजता समाप्त होईल. भगवान श्रीकृष्णाचा जन्म मध्यरात्री झाला असल्याने जन्माष्टमी उत्सव रात्री साजरा केला जातो. त्यामुळे जन्माष्टमीची तारीख 7 सप्टेंबर मानली जाईल. मराठी कवितेच्या माझ्या सर्व भाऊ-बहीण, कवी-कवियित्रीना श्रीकृष्ण जयंतीच्या अनेक हार्दिक शुभेच्छा. वाचूया एक महत्त्वाचा लेख.

            भारतातील काही प्रसिद्ध श्रीकृष्णाची मंदिरे--

द्वारकाधीश मंदिर, मथुरा –
हे मथुरा मधील दुसरे सर्वात प्रसिद्ध असे भगवान श्रीकृष्णांचे मंदिर आहे. या मंदिरामध्ये काळ्या रंगाच्या पुतळ्याची पूजा करण्यात येते. तसेच याच्या बाजूला राधाची देखील मूर्ती आहे. हे एक प्राचीन मंदिर असून त्याची वास्तू कला देखील भारतीय पुरातन वास्तू ने प्रेरित केली आहे. या ठिकाणी जन्माष्टमीचा सण मोठ्या प्रमाणात साजरा केला जातो.

श्रीकृष्ण मठ मंदिर, उडुपी –
कर्नाटक मधील प्रसिद्ध पर्यटन स्थळांपैकी एक असणारे हे भगवान कृष्णाचे मंदिर आहे. खिडकीच्या नऊ चित्रांमधून या ठिकाणी भगवान कृष्णाची पूजा केली जाते. त्यामुळे दरवर्षी या ठिकाणी पर्यटकांची गर्दी असते. जन्माष्टमीच्या दिवशी हे संपूर्ण मंदिर फुले आणि दिव्यांनी सजलेले असते.

भालका तीर्थ, गुजरात –
सोमनाथ, गुजरात या ठिकाणी असलेले हे भालका तीर्थ भगवान कृष्णाला समर्पित आहे. झाडाखाली ध्यान करणाऱ्या भगवान श्रीकृष्णाला एका शिकाऱ्याने हरिण समजून त्याच्या पायाला बाण मारला होता. हे मंदिर एका वटवृक्षाखाली आहे, ज्या ठिकाणी कृष्ण बसले होते.

गुरु वायुर मंदिर, केरळ –
या मंदिरामध्ये कृष्णाच्या बाल रूपांची पूजा केली जाते. तसेच विष्णूचे दहा अवतार देखील या मंदिरामध्ये दर्शवलेले आहेत. या ठिकाणी जन्माष्टमी मोठ्या प्रमाणात साजरी केली जाते.

बेट द्वारका मंदिर, गुजरात –
असे समजले जाते की, या ठिकाणी भगवान श्रीकृष्ण आणि मित्र सुदामा यांची भेट झाली होती. त्यामुळे या मंदिरामध्ये कृष्ण आणि सुदामाची मूर्ती आहे. आणि त्यांची पूजा केली जाते. गुजरात मधील द्वारकाधीश मंदिराप्रमाणे बेट द्वारका हे देखील एक प्रसिद्ध मंदिर आहे.

जगन्नाथ पुरी, उडीसा –
या मंदिरात भगवान श्रीकृष्ण आपले मोठे भाऊ बलराम आणि बहीण सुभद्रा समवेत बसले आहेत. या मंदिरात देखील जन्माष्टमीचा उत्सव मोठ्या आनंदाने उत्साहाने साजरा केला जातो.

सावलिया सेठ मंदिर, राजस्थान –
राजस्थान मधील हे एक प्रसिद्ध असे मंदिर भगवान कृष्णाला समर्पित आहे. ज्यांना त्यांच्या व्यवसायामध्ये अडचणी येत असतात, त्यांनी या ठिकाणी एकदा अवश्य जाऊन आले पाहिजे.

द्वारकाधीश मंदिर, द्वारका, गुजरात –
गुजरात मधील सर्वात प्रसिद्ध असे कृष्णाचे मंदिर आहे. हे मंदिर गोमती खाडीवर आहे. जन्माष्टमीच्या वेळी या ठिकाणी उत्तम वातावरण असते. त्याचप्रमाणे संपूर्ण मंदिर हे आतून आणि बाहेरून सुशोभित केलेले असते.

श्री बाके बिहारी मंदिर, वृंदावन –
या ठिकाणी भगवान श्रीकृष्णाने आपले बालपण घालवले होते. या ठिकाणचे सर्वात प्रसिद्ध आणि प्राचीन असे मंदिर देखील आहे. या ठिकाणी भगवान श्रीकृष्णाला बाके बिहारी असे म्हणतात. म्हणूनच या मंदिराचे नाव बाके बिहारी असे ठेवले आहे.

--by Team MarathiZatka
----------------------------

                      (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-मराठीझटका.कॉम)
                     -------------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-06.09.2023-बुधवार. 
=========================================