दिन-विशेष-लेख-जागतिक अल्झायमर जागरुकता दिन

[Atul Kaviraje]

                                    "दिन-विशेष-लेख"
                         "जागतिक अल्झायमर जागरुकता दिन"
                        ----------------------------------

मित्र/मैत्रिणींनो,

     आज दिनांक-21.09.2023-गुरुवार आहे.  २१ सप्टेंबर-हा दिवस "जागतिक अल्झायमर जागरुकता दिन  " म्हणूनही ओळखला जातो. वाचूया, तर या दिवसाचे महत्त्व, आजच्या या "दिन-विशेष-लेख" या शीर्षकI-अंतर्गत.

     जागतिक अल्झायमर दिवस 2022 दरवर्षी 21 सप्टेंबर रोजी लोकांना या आजाराबद्दल जागरूक करण्यासाठी साजरा केला जातो. अल्झायमर म्हणजे माणसाला दुर्बल करणारा वार्धक्यातील विस्मृतीचा रोग. या आजारात रुग्णाची स्पष्टपणे विचार करण्याची क्षमता नाहीशी होते आणि माणूस स्वत:कडे लक्ष देण्यासाठी असमर्थ होतो.

     भारतात एक हजार पैकी ४ लोकांना स्मृतिभ्रंश हा आजार असून, पुढील १० वर्षांत याचे प्रमाण दुप्पट होईल. स्त्रियांमध्ये या आजाराचे प्रमाण अधिक असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.

     भारतात एक हजार पैकी ४ लोकांना स्मृतिभ्रंश हा आजार असून, पुढील १० वर्षांत याचे प्रमाण दुप्पट होईल. स्त्रियांमध्ये या आजाराचे प्रमाण अधिक असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे.

     अल्झायमर रोग आणि स्मृतिभ्रंश याविषयी जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी २१ सप्टेंबर रोजी जागतिक अल्झायमर दिन साजरा केला जातो. स्मृतिभ्रंश हा स्मृती, विचार, भावना आणि वागणुकीत अडचणी निर्माण करणारा मेंदूचा आजार आहे. दर ३ सेकंदात जगात एकाला डिमेंशिया होतो. अमेरिकेच्या भूतपूर्व अध्यक्षांसह अनेक महत्त्वाच्या व्यक्तींना या आजाराने ग्रासले असून, २१ व्या शतकातील सर्वात महत्त्वाचे आरोग्य संकट म्हणून याकडे पाहिले जाते.

     अल्झायमरचे निदान झालेले बहुतेक लोक ६५ किंवा त्याहून अधिक वयाचे असतात. परंतु निदान होण्याआधी सुमारे २० वर्षे रोगाची प्रक्रिया सुरू होऊ शकते. या आजारात मेंदू संकुचित होतो. महत्त्वाच्या तारखा किंवा घटना विसरणे, मार्ग विसरणे, वाचनाची अडचण, नातेवाईक आणि मित्रांना न ओळखणे, निर्णय घेण्याची क्षमता कमी होणे, असे साधारण या आजारात घडते. कुटुंबातील सदस्यांना स्मृतिभ्रंश झालेल्या व्यक्तींची काळजी घेण्याची मोठी जबाबदारी असते, कारण त्यांची लहान मुलाप्रमाणे काळजी घ्यावी लागते.

     या आजाराचे निदान प्रामुख्याने रुग्णाला तपासल्यानंतर करता येते. अल्झायमर बरा करण्यासाठी कोणतीही औषधे उपलब्ध नाहीत. परंतु औषधाने काही लक्षणे कमी होऊ शकतात. व्हिटॅमिन बी १२ ची कमतरता, हायपोथायरॉईडीझममुळे स्मृतिभ्रंश झाल्यास तो औषधांद्वारे बरा होऊ शकतो. व्हिटॅमिन बी १२ चे प्रमाण शाकाहारी आहारात फारच कमी असते. त्यामुळे शाकाहारी लोकांना औषधीद्वारे त्याची पूर्तता करावी लागते.

     सर्व प्रकारची साखर, जंक फूड, पॅकेज केलेले अन्न, कोल्ड ड्रिंक्स, फळांचे रस, सूर्यफूल तेल, राईस ब्रान ऑइल, सोयाबीन तेल आणि हायड्रोजनयुक्त वनस्पती तेल स्वयंपाक करण्यासाठी वापरतात त्यांना स्मृतिभ्रंश होण्याची अधिक शक्यता असते.

     इंडियन अकॅडमी ऑफ न्यूरोलॉजीतर्फे जागतिक अल्झायमर दिनानिमित्त २१ सप्टेंबर रोजी सायंकाळी ६.३० वाजता आभासी पद्धतीने कार्यक्रम आयोजित केला आहे. चेन्नईचे वरिष्ठ न्यूरोलॉजिस्ट डॉ. जी. अर्जुनदास या कार्यक्रमाचे उद्घाटन करतील तर आयएएनचे अध्यक्ष डॉ. जेएमके मूर्ती हे अतिथी म्हणून उपस्थित राहतील. यानंतर आयएएनच्या डिमेंशिया उपविभागाचे संयोजक डॉ. अतनू बिस्वास यांनी संचालित केलेले चर्चासत्र होईल. दिल्लीच्या डॉ. सुमन कुशवाह, बंगळुरूच्या डॉ. सुवर्णा अल्लादी, मुंबईचे डॉ. जॉय देसाई, नागपूरचे डॉ. सुधीर भावे, त्रिवेंद्रमच्या सुश्री शैले अब्राहम तज्ज्ञ पॅनेलिस्ट असतील. कार्यक्रमाचे मुख्य समन्वयक डॉ. चंद्रशेखर मेश्राम, डॉ. यु. मीनाक्षीसुंदरम यांनी सहभागी होण्याचे आवाहन केले आहे.

--Authored By-म. टा. प्रतिनिधी
--महाराष्ट्र टाइम्स
--------------------------------

                      (साभार आणि सौजन्य-संदर्भ-महाराष्ट्रटाईम्स.कॉम)
                     --------------------------------------------

-----संकलन
-----श्री.अतुल एस.परब(अतुल कवीराजे)
-----दिनांक-21.09.2023-गुरुवार.
=========================================