दिन-विशेष-२१ ऑक्टोबर, १९३४: जयप्रकाश नारायण -काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीची स्थापना

[Atul Kaviraje]

1934 : जयप्रकाश नारायण यांनी काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टी ची स्थापना केली.

२१ ऑक्टोबर, १९३४: जयप्रकाश नारायण यांनी काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीची स्थापना

२१ ऑक्टोबर, १९३४ हा दिवस भारतीय राजकारणाच्या इतिहासात एक महत्वपूर्ण टप्पा आहे, कारण याच दिवशी जयप्रकाश नारायण यांनी काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीची स्थापना केली. या पक्षाने भारतीय समाजवादाची एक नवी दिशा निश्चित केली आणि देशातील सामाजिक, आर्थिक व राजकीय बदलावांसाठी एक शक्तिशाली मंच उपलब्ध केला.

जयप्रकाश नारायण: एक महान विचारक

जयप्रकाश नारायण हे भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीतील एक प्रमुख नेता, विचारक आणि समाजवादी होते. त्यांचा जन्म २८ अक्टूबर, १९०२ रोजी झाला, आणि त्यांचे शिक्षण अमेरिका आणि इंग्लंडमध्ये झाले. त्यांच्या विचारधारेत समाजवाद आणि समानतेचे तत्व समाविष्ट होते, ज्यामुळे त्यांनी भारतीय समाजाच्या परिवर्तनासाठी मोठ्या कार्याची गती वाढवली.

काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीची स्थापना

जयप्रकाश नारायण आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांनी काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीची स्थापना करण्याचा निर्णय घेतला, कारण त्यांना लक्षात आले की भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसमध्ये समाजवादी विचारांची कमी आहे. या पक्षाच्या स्थापनेचा उद्देश होता:

समाजवादाचा प्रचार: सामाजिक समानता, न्याय, आणि आर्थिक सुधारणा यांसाठी जागरूकता वाढवणे.

कायमच्या संघर्षासाठी मंच: कामगार, शेतकरी, आणि गरीब वर्गासाठी एक मजबूत आवाज तयार करणे.

स्वातंत्र्याच्या लढ्यात योगदान: ब्रिटिश राजवटीविरुद्ध संघर्ष करताना समाजवादी विचारांचा समावेश करणे.

प्रभाव आणि परिणाम

काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीच्या स्थापनेने भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीला एक नवा आयाम दिला. या पक्षाने शेतकऱ्यांच्या हक्कांचे रक्षण, श्रमिक हक्क, आणि सामाजिक सुधारणा यांसारख्या मुद्द्यांवर लक्ष केंद्रित केले. जयप्रकाश नारायण यांचे नेतृत्व आणि विचारधारा अनेक तरुण कार्यकर्त्यांना प्रेरित करत होती, ज्यामुळे देशभर समाजवादी चळवळ व्यापक झाली.

अंतर्गत संघर्ष

काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीने भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या मुख्य प्रवाहाशी एकत्र काम केले, पण काही काळानंतर या पक्षाने स्वतःची दिशा ठरवली. या संघर्षामुळे भारतीय राजकारणात अनेक विचारधारांचा समावेश झाला, ज्यात समाजवादी, कम्युनिस्ट, आणि स्वतंत्रतावादी विचारांचा समावेश होता.

निष्कर्ष

२१ ऑक्टोबर, १९३४ हा दिवस जयप्रकाश नारायण यांच्यासाठी एक ऐतिहासिक वळण आहे. काँग्रेस सोशालिस्ट पार्टीच्या स्थापनेने भारतीय समाजवादी चळवळीला एक ठोस आधार दिला. आजही जयप्रकाश नारायण यांच्या विचारांची आणि त्यांच्या कार्याची महत्त्वता कायम आहे, कारण त्यांनी समाजातील समानता आणि न्याय यांसाठी लढण्याची प्रेरणा दिली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-21.10.2024-सोमवार.
===========================================