दिवाळी: प्रकाशाचा आणि आनंदाचा सण

[Atul Kaviraje]

दिवाळी: प्रकाशाचा आणि आनंदाचा सण-

दिवाळी, किंवा दीपावली, हा भारतीय उपखंडातील एक अत्यंत लोकप्रिय आणि प्रिय सण आहे. हा सण मुख्यत्वे हिंदू धर्मीयांनी साजरा केला जातो, परंतु इतर धर्मीय समुदायांमध्येही त्याला महत्त्व आहे. दिवाळी म्हणजे "दीपांची अवली", म्हणजेच दीपांच्या रोषणाईत भरलेला एक काळ.

ऐतिहासिक पार्श्वभूमी
दिवाळीचे महत्त्व भारतीय संस्कृतीत खूप गहन आहे. ह्या सणाला रावणाचा पराजय आणि रामचंद्राच्या अयोध्येत परतण्याच्या कथेशी जोडले जाते. राम, सीता आणि लक्ष्मण यांच्या स्वागतासाठी अयोध्यावासीयांनी घरांमध्ये दीप जलवले होते. त्यामुळे या सणाला अंधकारातून प्रकाशात येण्याचे प्रतीक मानले जाते.

सणाच्या तयारीचा उत्साह
दिवाळीच्या आगमनाच्या काळात, घरांची स्वच्छता, रंगरंगोटी, आणि सजावट यांचे महत्त्व असते. लोक त्यांच्या घरांमध्ये रंग-बिरंगी रांगोळ्या काढतात, दिवे लावतात, आणि विविध प्रकारच्या सजावटीच्या वस्त्रांचा वापर करतात. मिठाई, चुरमुरी, आणि अन्य खाद्यपदार्थांची तयारी केली जाते.

पूजा आणि संस्कार
दिवाळीत लक्ष्मी पूजन, गणेश पूजन, आणि देवी पूजनाची विशेष तयारी केली जाते. लक्ष्मी देवी धन, समृद्धी, आणि सुखाचे प्रतीक मानली जाते. यंदाच्या दिवाळीत लक्ष्मी पूजनाची विधी पारंपरिक पद्धतींनुसार केली जाते.

उत्सवाचा आनंद
दिवाळीला मित्र, परिवार, आणि शेजाऱ्यांसोबत गोडधोड वस्त्रांची देवाणघेवाण करणे हे एक महत्वाचे अंग आहे. लोक एकमेकांना शुभेच्छा देतात आणि एकत्रितपणे दिवाळीच्या रात्री फटाके फोडून आनंद साजरा करतात.

निष्कर्ष
दिवाळी हा एक सण नाही, तर एक भावना आहे. हा सण एकत्रित येण्याचा, प्रेम आणि एकता वाढवण्याचा, आणि सकारात्मकतेचे प्रतीक आहे. दिवाळीच्या काळात प्रकाशाची रोषणाई फक्त घरांमध्येच नाही, तर मनांमध्येही येते. म्हणून, दिवाळीचा सण नेहमीच आनंद आणि आशा यांचा संदेश देतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.10.2024-बुधवार.
===========================================