दिन-विशेष-लेख-नरक चतुर्दशी: ३० ऑक्टोबर

[Atul Kaviraje]

Karnataka. The second day of the five-day-long festival of Diwali

नरक चतुर्दशी: ३० ऑक्टोबर-

३० ऑक्टोबर हा दिवस भारतात "नरक चतुर्दशी" म्हणून साजरा केला जातो. या दिवशी दिवाळीच्या सणाची सुरूवात होते आणि हा दिवस विशेषतः "काली चौदस" किंवा "भूत चतुर्दशी" म्हणूनही ओळखला जातो. नरक चतुर्दशी हा एक धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वाचा दिवस आहे, ज्यावर विविध परंपरा आणि रिवाज आहेत.

नरक चतुर्दशीचा अर्थ

नरक चतुर्दशी म्हणजे नरकात जाणार्‍या आत्म्यांचे स्मरण. या दिवशी लोक आपल्या पूर्वजांचे, विशेषतः त्या व्यक्तींचे स्मरण करतात ज्यांनी या जगात जिवंत राहून काही पाप केले. या दिवशी व्रत आणि उपवास ठेवणे सामान्य आहे, जेणेकरून आत्म्यांना शांती मिळावी.

साजरा करण्याचे रिवाज

नरक चतुर्दशी साजरा करण्याचे काही प्रमुख रिवाज आणि परंपरा:

उठाणा: या दिवशी प्रातःकाळ स्नान करून पवित्रता साधली जाते. स्नानाच्या आधी हळदी-कुंकू किंवा उकळलेल्या पाण्यात उकळून त्यात तुळशीच्या पानांचा समावेश करून स्नान केले जाते.

पितृपूजा: या दिवशी पितृांचे स्मरण करून त्यांची पूजा केली जाते. यामध्ये विशेषतः तुळशीच्या पानांचा वापर होतो.

सुपारी आणि मिठाईंचे अर्पण: या दिवशी सुपारी, मिठाई आणि फुलांचे अर्पण केले जाते. हे सर्व आपल्या पूर्वजांच्या आत्म्यास अर्पण केले जाते.

दीप जलवणे: नरक चतुर्दशीच्या रात्री दीप जलवणे महत्त्वाचे असते. यामुळे अंधार दूर होतो आणि घरात उजाळा राहतो.

धार्मिक महत्व

नरक चतुर्दशीचे धार्मिक महत्व फार मोठे आहे. या दिवशी केलेल्या पूजा आणि व्रतामुळे व्यक्तीच्या पापांचे प्रायश्चित्त होते आणि त्यांना मोक्ष प्राप्ती मिळवण्यासाठी मदत होते. या दिवशी व्रत आणि उपवास ठेवणे म्हणजे आत्म्याला शांती देणे आणि आपले धार्मिक कर्तव्य पार पाडणे.

निष्कर्ष

३० ऑक्टोबर, नरक चतुर्दशी, हा एक विशेष दिन आहे जो धार्मिकता, परंपरा आणि आत्म्यांच्या स्मरणाचे प्रतीक आहे. या दिवशी आपण आपल्या पितृांचा सन्मान करून, त्यांच्या स्मृतींना उजाळा देतो. हे दिवस आपल्याला जीवनातील महत्त्वाचे धडे शिकवतात आणि आपल्याला अधिक योग्य मार्गाने पुढे जाण्याचे प्रेरित करतात.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.10.2024-बुधवार.
===========================================