दिन-विशेष-लेख-९ नोव्हेंबर १९४७ रोजी भारत सरकारने जूनागढ संस्थान बरखास्त करून

[Atul Kaviraje]

१९४७: भारत सरकारने जूनागढ संस्थान बरखास्त करुन ताब्यात घेतले.

९ नोव्हेंबर १९४७ रोजी भारत सरकारने जूनागढ संस्थान बरखास्त करून ताब्यात घेतले. हे निर्णय भारताच्या विभाजनानंतर घेतले गेले, जेव्हा जूनागढचे मुस्लिम शासक पाकिस्तानात सामील होण्याचा निर्णय घेतला होता, परंतु बहुसंख्य हिंदू जनतेचा विरोध होता.

जूनागढ हे एक संस्थान होते, ज्याचे भौगोलिक स्थान गुजरात राज्यात होते. भारताच्या स्वातंत्र्याच्या काळात, या संस्थानाने पाकिस्तानात विलीन होण्याचा निर्णय घेतल्याने स्थानिक लोकांच्या भावना ढवळून निघाल्या. त्यामुळे भारत सरकारने संस्थानावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी कडवी कारवाई केली.

भारत सरकारने १९४७ च्या नोव्हेंबरमध्ये जूनागढवर सैन्य हस्तक्षेप करून संस्थान बरखास्त केले. या कारवाईने भारतात गडद ऐतिहासिक घटना घडल्या आणि जूनागढ भारताचा भाग बनले.

या घटनेने भारताच्या स्वतंत्रतेच्या प्रारंभाच्या काळात क्षेत्रीय एकता आणि स्वातंत्र्याच्या चळवळीमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. जूनागढच्या ताब्यात घेतल्यामुळे भारत सरकारने आपल्या सीमांवर सुरक्षा सुनिश्चित केली आणि साम्राज्यवादी गंडाच्या प्रभावातून मुक्त होण्यासाठी पाऊल उचलले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-09.11.2024-शनिवार.
===========================================