दिन-विशेष-लेख-१८ नोव्हेंबर, १९०५: लॉर्ड कर्झन यांच्या राजीनाम्यानंतर

[Atul Kaviraje]

१८ नोव्हेंबर, १९०५: लॉर्ड कर्झन यांच्या राजीनाम्यानंतर लॉर्ड मिंटो यांचा भारताचे १७वे व्हॉइसरॉय व गव्हर्नर जनरल म्हणून कार्यभार-

१८ नोव्हेंबर १९०५ हा भारतीय इतिहासात एक महत्वपूर्ण दिवस आहे, कारण याच दिवशी लॉर्ड कर्झन यांनी आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. कर्झन यांचे कार्यकाळ भारतात अनेक महत्वपूर्ण घटनांचा साक्षीदार होता. त्यानंतर लॉर्ड मिंटो यांनी भारताचे १७वे व्हॉइसरॉय व गव्हर्नर जनरल म्हणून कार्यभार स्वीकारला.

लॉर्ड कर्झन यांचे कार्य
लॉर्ड कर्झन, जे १९०५ पर्यंत भारताचे व्हॉइसरॉय होते, त्यांनी अनेक सुधारणा आणि धोरणे लागू केली. त्यांच्या कार्यकाळात त्यांनी शिक्षण, सार्वजनिक आरोग्य, आणि प्रशासकीय सुधारणांसाठी अनेक उपक्रम राबवले. तथापि, त्यांच्या कार्यकालात राजकीय असंतोष आणि स्वातंत्र्य चळवळ वाढली, ज्यामुळे त्यांचे कार्य आणखी आव्हानात्मक बनले.

लॉर्ड मिंटो यांची नेमणूक
लॉर्ड मिंटो यांच्या नेमणुकीसह भारताच्या राजकारणात एक नवीन अध्याय सुरू झाला. मिंटो हे एक कुशल प्रशासक होते आणि त्यांच्या कार्यकाळात त्यांनी भारतीय राजकारणातील तणाव कमी करण्याचा प्रयत्न केला. त्यांनी भारतीय नेत्यांसोबत संवाद साधला आणि त्यांनी स्वातंत्र्याच्या चळवळीला समजून घेतले.

महत्त्वाचे निर्णय
लॉर्ड मिंटो यांच्या कार्यकाळात विविध घटनांचा समावेश झाला, ज्यामध्ये भारतीय राजकारणाची दिशा ठरवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्यांनी स्थानिक स्वराज्याचा विचार करायला सुरुवात केली आणि भारतीय राजकारणात अधिक सहभाग सुनिश्चित केला.

निष्कर्ष
लॉर्ड कर्झन यांचा राजीनामा आणि लॉर्ड मिंटो यांचा कार्यभार ह्या दोन घटनांनी भारतीय इतिहासात एक टर्निंग पॉइंट ठरला. हे घटनाक्रम भारतीय स्वातंत्र्य चळवळ आणि प्रशासनाच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे ठरले. मिंटो यांच्या कार्यकाळात भारताच्या राजकारणात होणारे बदल हे पुढील काळातील घटनांच्या मार्गदर्शक ठरले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-18.11.2024-सोमवार.
===========================================