दिन-विशेष-लेख-२१ नोव्हेंबर २००२: जफर उल्ला खान जमाली पाकिस्तानचे नवे पंतप्रधान

[Atul Kaviraje]

२००२: आजच्याच दिवशी जफर उल्ला खान जमाली हे पाकिस्तान चे नवे पंतप्रधान म्हणून नियुक्त झाले होते.

२१ नोव्हेंबर २००२: जफर उल्ला खान जमाली पाकिस्तानचे नवे पंतप्रधान म्हणून नियुक्त-

२१ नोव्हेंबर २००२ हा दिवस पाकिस्तानाच्या राजकारणात एक महत्त्वपूर्ण टप्पा होता, कारण याच दिवशी जफर उल्ला खान जमाली यांची पाकिस्तानचे पंतप्रधान म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. जमाली यांच्या पंतप्रधानपदाच्या नियुक्तीने पाकिस्तानाच्या राजकीय ध्रुवीकरणात एक नवीन वळण घेतले.

जफर उल्ला खान जमाली यांची कारकीर्द:
जफर उल्ला खान जमाली हे पाकिस्तान पीपल्स पार्टी (PPP) आणि पाकिस्तान मुस्लिम लीग (PML) या दोन्ही प्रमुख राजकीय पक्षांच्या राजकारणामध्ये सक्रिय असलेले एक मोठे राजकारणी होते. ते पाकिस्तान मुस्लिम लीग (नवाझ) (PML-N) पक्षाचे सदस्य होते, आणि त्यांच्या राजकीय कारकीर्दीतील महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे त्यांची पंतप्रधान म्हणून नियुक्ती.

पाकिस्तानच्या पंतप्रधानपदाची नियुक्ती:
२१ नोव्हेंबर २००२ रोजी, परतंत्र व सैन्यशाहीच्या पार्श्वभूमीवर पाकिस्तानच्या सैन्य प्रमुख जनरल परवेज मुशर्रफ यांच्या शिफारशीवर जफर उल्ला खान जमाली यांना पाकिस्तानच्या पंतप्रधानपदावर नियुक्त करण्यात आले. या नियुक्तीने एक महत्त्वपूर्ण राजकीय बदल दर्शवला. जमाली यांना पंतप्रधान म्हणून नियुक्त करण्यात येणारे प्रमुख कारण म्हणजे जनरल मुशर्रफ यांच्या सैन्याने २००१ मध्ये पाकिस्तानमध्ये सत्ता हस्तगत केली होती, आणि त्यानंतर लोकशाही प्रक्रियेत हस्तक्षेप केला.

नियुक्तीचे संदर्भ:
सैन्याची प्रभावी भूमिका: जमाली यांची पंतप्रधानपदी नियुक्ती ही सैन्याच्या दबावाखाली झाली होती, ज्यामुळे त्यांना २००२ च्या निवडणुकांमध्ये मोठ्या प्रमाणात संरक्षण मिळालं होतं. तथापि, त्यांनी पंतप्रधानपदी आल्यानंतरही, जनरल मुशर्रफ यांच्या नियंत्रणात असलेल्या सरकारचे मार्गदर्शन व आदेश लागू केले.

लोकशाही पुनरागमनाचा प्रयत्न: जफर उल्ला खान जमाली यांच्या पंतप्रधानपदाची नियुक्ती २००२ च्या निवडणुकीनंतर झालेली होती, जेव्हा पाकिस्तानने लोकशाही निवडणुकींच्या माध्यमातून सत्ता हस्तांतरणाचा मार्ग स्वीकारला होता. त्यावेळी पाकिस्तानच्या सैन्याने लोकशाही प्रक्रिया पुनः सुरु केली, पण त्यातही सैन्याचे नियंत्रण कायम होते.

जमाली यांच्या पंतप्रधानपदाचे महत्त्व:
लोकशाही प्रक्रियेतील पुनरागमन: जफर उल्ला खान जमाली यांच्या नियुक्तीने पाकिस्तानच्या राजकारणात थोडी स्थिरता आणली, आणि देशातील लोकशाही प्रक्रियेच्या पुनरागमनाचा एक टप्पा ठरला.

सैन्याच्या प्रभावाखाली असलेले सरकार: परंतु, त्यांच्या पंतप्रधानपदाच्या कार्यकाळात, सैन्य प्रमुख जनरल मुशर्रफ यांच्या राजकीय आणि लष्करी प्रभावाने सरकारवर दबाव ठेवला. त्यामुळे जमाली यांच्या कार्यकाळात, सैन्यशाहीचे स्वातंत्र्य कायम राहिले.

राजकीय संघर्ष: जफर उल्ला खान जमाली यांच्या कार्यकाळात, पाकिस्तानमध्ये विविध राजकीय पक्षांमध्ये संघर्षही होत राहिले, विशेषतः पाकिस्तान पीपल्स पार्टी (PPP) आणि पाकिस्तान मुस्लिम लीग (नवाझ) (PML-N) यांच्या विरोधी पक्षांनी जमाली सरकारला आव्हान दिले.

निष्कर्ष:
२१ नोव्हेंबर २००२ रोजी जफर उल्ला खान जमाली यांची पाकिस्तानचे पंतप्रधान म्हणून नियुक्ती पाकिस्तानच्या राजकारणाच्या इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण घटना ठरली. त्यांच्या नियुक्तीने देशात एक लोकशाही पुनरागमनाची आशा निर्माण केली, पण त्याच वेळी सैन्याचे प्रभाव आणि राजकीय संघर्ष यामुळे जमाली सरकारला स्थिरता मिळवण्यात अडचणी आल्या.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-21.11.2024-गुरुवार.
===========================================