२५ नोव्हेंबर – जागतिक दु:ख दिवस

[Atul Kaviraje]

जागतिक दु:ख दिवस - २५ नोव्हेंबर हा "जागतिक दु:ख दिवस" म्हणून पाळला जातो, ज्यामध्ये दु:खाची विविध रूपे आणि त्या संदर्भातील जागरूकता वाढवली जाते.

२५ नोव्हेंबर – जागतिक दु:ख दिवस (International Day for the Elimination of Violence Against Women)-

संपूर्ण माहिती:

२५ नोव्हेंबर हा दिवस "जागतिक दु:ख दिवस" म्हणून पाळला जातो. या दिवशी दु:खाच्या विविध रूपांबद्दल जागरूकता वाढवली जाते, विशेषतः महिला आणि मुलींच्या विरोधातील हिंसा आणि त्यावर समाजाची भूमिका यावर चर्चा केली जाते. २५ नोव्हेंबर हा दिवस दुनियाभरात महिलांवरील हिंसा आणि दु:खाच्या विषयावर जागरूकता वाढवण्याच्या उद्देशाने पाळला जातो.

इतिहास:
२५ नोव्हेंबर हा दिवस महिला हिंसाचाराच्या विरोधातील जागरूकता निर्माण करण्याच्या उद्देशाने मान्यता प्राप्त आहे. याचा प्रारंभ लॅटिन अमेरिकेतील मिराबल बहिणींच्या घटनेकडून झाला.
१९६० मध्ये डोमिनिकन रिपब्लिकमध्ये तीन बहिणी पाट्रिया, मिरेबल आणि मरीबल या लोकशाही चळवळीच्या कार्यकर्त्या होत्या. त्यांना हुकूमशाही सरकारने मारून टाकले. या घटनेची शोकसंवेदना आणि त्या समर्पित कार्यामुळे २५ नोव्हेंबर हा दिवस महिला विरोधी हिंसाचाराचा विरोध करण्यासाठी जागतिक दिवस म्हणून घोषित करण्यात आला.

जागतिक दु:ख दिवसाचे उद्दिष्ट:
महिला आणि मुलींवरील हिंसा कमी करणे.
समाजातील प्रत्येक घटकांना हिंसाचाराच्या विविध रूपांविषयी जागरूक करणे.
महिलांसाठी अधिक सुरक्षित समाज निर्माण करणे, विशेषतः घरगुती हिंसा, लैंगिक हिंसा, मनोबलाची पिळवणूक आणि सार्वजनिक ठिकाणी होणारी छळ करणे.
हिंसाचाराच्या बळी ठरलेल्या महिलांना न्याय मिळवून देणे.

हिंसाचाराच्या विविध रूपे:
शारीरिक हिंसा:
शारीरिक हिंसा म्हणजे शरीरावर मारहाण, धक्का बसवणे, आणि इतर प्रकारचे शारीरिक अत्याचार.

लैंगिक हिंसा:
लैंगिक छळ आणि बलात्कार या प्रकारातील हिंसा महिलांना त्रास देणारी असते. महिलांच्या शारीरिक स्वातंत्र्यावर हल्ला होतो.

मनोबलावर होणारी हिंसा:
महिलांवर मानसिक दडपण आणणे, मानसिक छळ करणे, आणि त्यांना भावनिक त्रास देणे.

आर्थिक हिंसा:
महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वतंत्र होण्यापासून रोखणे आणि त्यांच्यावर आर्थिक निर्भरता ठेवणे.

घरगुती हिंसा:
घरामध्ये होणारी हिंसा ज्यामध्ये पतिसंवंधी किंवा इतर कुटुंबीय महिलांवर अत्याचार करतात.

महिला हिंसाचारावर जागरूकता आणि प्रतिबंध:
कायदेशीर उपाय:
सरकार आणि न्यायालये महिलांसाठी कायदेशीर संरक्षण आणि हिंसाचारास प्रतिबंध करण्यासाठी कायदे बनवतात. उदाहरणार्थ, धार्मिक आणि पारंपारिक प्रथांमधून महिलांच्या संरक्षणासाठी वेगवेगळे कायदे अस्तित्वात आहेत.

शिक्षण आणि जागरूकता:
शालेय आणि महाविद्यालयीन स्तरावर शिक्षण, जनजागृती मोहिमा, कार्यशाळा आणि चर्चा यांद्वारे महिला हिंसाचार निवारणासाठी जागरूकता वाढवली जाते.

महिला सहाय्य केंद्र:
महिलांसाठी विविध प्रकारचे साहाय्य केंद्रे स्थापन केली जातात जिथे त्यांना मानसिक, शारीरिक आणि कायदेशीर सहाय्य दिले जाते. यामध्ये काउन्सलिंग आणि पोलिस सहायता समाविष्ट आहे.

माध्यमांचा वापर:
सोशल मीडियाचा आणि जनमाध्यमांचा वापर करून हिंसाचारविरोधी जनजागृती मोहीम राबवली जातात. यामुळे महिलांच्या अधिकारांची जागृती होण्यास मदत होते.

महिला हिंसाचाराचा समाजावर प्रभाव:
महिला हिंसाचाराचा फक्त महिलांवरच नाही तर संपूर्ण समाजावर नकारात्मक प्रभाव पडतो. यामुळे सामाजिक अस्थिरता, आर्थिक विकासावर परिणाम, आणि मानसिक आरोग्य समस्यांचे प्रमाण वाढते. हे सुसंस्कृत आणि प्रगतीशील समाजासाठी एक गंभीर आव्हान बनते.

निष्कर्ष:
२५ नोव्हेंबर हा दिवस जागतिक दु:ख दिवस म्हणून पाळला जातो, ज्याचा उद्देश महिलांवरील हिंसा आणि दु:खाच्या विविध रूपांवर जागरूकता वाढवणे आहे. महिला हिंसाचारावर प्रभावी नियंत्रण ठेवण्यासाठी सर्व समाजाची एकजूट आणि सहभाग आवश्यक आहे. या दिवसाच्या निमित्ताने महिलांसाठी एक सुरक्षित आणि समान समाज निर्माण करण्याची शपथ घेणे आणि महिला हिंसाचाराच्या विरोधात आवाज उठवणे महत्वाचे आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-25.11.2024-सोमवार.
===========================================