दिन-विशेष-लेख-२५ नोव्हेंबर, १९४८ – नेशनल कॅडेट कोर्स (NCC) ची स्थापना-

[Atul Kaviraje]

१९४८: नेशनल कॅडेट कोर्सची स्थापना.

२५ नोव्हेंबर, १९४८ – नेशनल कॅडेट कोर्स (NCC) ची स्थापना-

संपूर्ण माहिती:

२५ नोव्हेंबर १९४८ या दिवशी भारत सरकारने नेशनल कॅडेट कोर्स (NCC) ची स्थापना केली. याचे उद्दिष्ट देशाच्या विद्यार्थ्यांमध्ये राष्ट्रीय एकतेचा आणि देशभक्तीचा भाव जागवणे, तसेच त्यांना शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या मजबूत करणे हे होते. NCC ही एक स्वैच्छिक संघटना आहे ज्यामध्ये विद्यार्थ्यांना शिस्त, नेतृत्व, कार्यक्षमतेची भावना, आणि देशासाठी सेवा करण्याचा अनुभव दिला जातो.

NCC ची स्थापना:
स्थापनेची पार्श्वभूमी:

भारताच्या स्वातंत्र्याच्या नंतर, एकात्मता आणि राष्ट्रीय भावना वाढवण्यासाठी एक अशी संस्था स्थापन करणे आवश्यक ठरले होते जी शालेय आणि महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांना एकत्र आणेल आणि त्यांना शिस्त, नेतृत्व, आणि समाजसेवेसाठी प्रशिक्षीत करेल.
नेशनल कॅडेट कोर्स (NCC) ची स्थापना याच उद्देशाने करण्यात आली.
NCC चा आरंभ:

NCC ची स्थापना २५ नोव्हेंबर १९४८ रोजी करण्यात आली, आणि त्याचे मुख्य उद्दिष्ट विद्यार्थ्यांना एक प्रकारची सैन्य प्रशिक्षण देणे, त्यांना समाजसेवेचे कर्तव्य शिकवणे, आणि त्यातल्या त्यात त्यांना देशभक्ती आणि एकात्मतेच्या भावनेने प्रेरित करणे.
यामध्ये विद्यार्थ्यांना शारीरिक प्रशिक्षण, पॅरेड, मॅन्युअल ऑफ आर्म्स, नेतृत्व गुण, आणि प्राकृतिक आपत्ती व्यवस्थापन यासारख्या विविध कौशल्यांची शिकवण दिली जात आहे.
NCC चे मुख्य उद्दिष्ट:
राष्ट्रीय एकात्मता आणि एकता:

NCC विद्यार्थ्यांमध्ये राष्ट्रीय एकता आणि एकात्मता प्रस्थापित करण्यासाठी कार्य करते. विविध राज्यांमधील, धर्म, जाती आणि संस्कृतींच्या विद्यार्थ्यांना एकत्र आणून, त्यांना एक मजबूत आणि एकसंध राष्ट्र बनवण्याच्या विचारांमध्ये सामील करणे.
शारीरिक आणि मानसिक विकास:

विद्यार्थ्यांना शारीरिकदृष्ट्या तंदुरुस्त करण्यासाठी तसेच त्यांना मानसिकदृष्ट्या सजग आणि कर्तव्यनिष्ठ करण्यासाठी विविध प्रकारचे प्रशिक्षण दिले जाते.
शिस्तबद्धता, नेतृत्व आणि कार्यक्षमता यांचे महत्त्व NCC च्या कार्यप्रणालीमध्ये महत्त्वपूर्ण स्थान असते.
सामाजिक कर्तव्य आणि सेवा:

NCC चे विद्यार्थी समाजसेवेमध्ये सहभागी होतात. ते रक्तदान शिबिर, आंतरराष्ट्रीय आणि राष्ट्रीय आपत्ती व्यवस्थापन, आणि सामाजिक कार्य मध्ये सक्रियपणे भाग घेतात.
आंतरराष्ट्रीय एकता:

NCC विद्यार्थ्यांना विदेशी कॅडेट्स सोबत समन्वय साधण्यासाठी आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर संस्कृतीचा आदानप्रदान करण्यासाठी उत्तम संधी प्रदान करते.
NCC चे महत्व:
देशसेवा आणि सैन्य दलासाठी तयारी:

NCC विद्यार्थ्यांना भारतीय सैन्य, नौदल, वायुसेना आणि अन्य सशस्त्र दलांमध्ये अधिकारी म्हणून कार्य करण्यासाठी एक सक्षम वातावरण आणि तयार करतं. एनसीसी पास विद्यार्थ्यांना भारतीय सैन्य, नौदल, वायुसेना मध्ये थेट प्रवेश मिळवण्यासाठी प्राथमिकताही मिळते.
राष्ट्रीय सुरक्षा आणि आपत्कालीन कार्ये:

NCC विद्यार्थ्यांना आपत्ती व्यवस्थापन, धरणांची देखभाल, भूकंप, पूर आणि इतर नैसर्गिक आपत्तीची तयारी करण्यासाठी प्रशिक्षीत केले जाते.
सामाजिक शिस्त आणि नेतृत्व कौशल्य:

NCC द्वारे विद्यार्थ्यांमध्ये नेतृत्व गुण, शिस्त, कार्यक्षमता, आणि समस्या सोडवण्याची क्षमता विकसित केली जाते, जी त्यांना जीवनात अधिक प्रभावी आणि सक्षम बनवते.
NCC चे विविध प्रकार:
आर्मी कॅडेट कोर्स:

शालेय व महाविद्यालयीन विद्यार्थ्यांना भारतीय आर्मीच्या शिस्तीचे व प्रशिक्षणाचे मार्गदर्शन करणे.
नौदल कॅडेट कोर्स:

विद्यार्थ्यांना भारतीय नौदलाच्या नियमांनुसार प्रशिक्षण दिले जाते, जेणेकरून ते नौदल सेवेसाठी सज्ज होऊ शकतील.
वायूसेना कॅडेट कोर्स:

विद्यार्थ्यांना वायूसेनेच्या सैनिकी आणि शिस्तीचे प्रशिक्षण दिले जाते, त्यांना विमानचालन आणि वायूसेनेचे विविध शस्त्र वापराचे प्रशिक्षण दिले जाते.

सारांश:
२५ नोव्हेंबर १९४८ हा दिवस नेशनल कॅडेट कोर्स (NCC) च्या स्थापनेचा दिवस आहे. NCC च्या माध्यमातून, विद्यार्थ्यांना शारीरिक, मानसिक, आणि सामाजिक दृष्ट्या मजबूत बनवणे, तसेच त्यांना देशसेवेची प्रेरणा देणे आणि त्यांच्या जीवनात शिस्त व नेतृत्वाचा भाव निर्माण करणे हे मुख्य उद्दिष्ट आहे. हे एक महत्त्वपूर्ण राष्ट्रीय संस्थान आहे जे देशाच्या युवा पिढीला उत्कृष्ट नागरिक बनवण्यासाठी समर्पित आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-25.11.2024-सोमवार.
===========================================