दिन-विशेष-लेख-२९ नोव्हेंबर – आंतरराष्ट्रीय सामाजिक काम करणाऱ्या व्यक्ती दिन-

[Atul Kaviraje]

आंतरराष्ट्रीय सामाजिक काम करणाऱ्या व्यक्ती दिन - २९ नोव्हेंबर हा "आंतरराष्ट्रीय सामाजिक काम करणाऱ्या व्यक्ती दिन" म्हणून पाळला जातो, ज्यामध्ये सामाजिक कार्यकर्त्यांचा सन्मान केला जातो.

२९ नोव्हेंबर – आंतरराष्ट्रीय सामाजिक काम करणाऱ्या व्यक्ती दिन-

आंतरराष्ट्रीय सामाजिक काम करणाऱ्या व्यक्ती दिन (International Day of Social Workers) हा दरवर्षी २९ नोव्हेंबरला पाळला जातो. या दिनानिमित्त सामाजिक कार्यकर्त्यांचा सन्मान केला जातो आणि त्यांच्या कामाचे महत्त्व लोकांना सांगितले जाते. सामाजिक कार्यकर्ते हे आपल्या समाजाच्या गरजा, समस्यांवर काम करतात आणि त्या सोडवण्यासाठी विविध प्रकारे मदत करतात.

उद्दीष्टे:
सामाजिक कार्यकर्त्यांच्या कष्टांना वाचा देणे.
समाजातील गरिबी, बेकारी, मानसिक आणि शारीरिक समस्यांवर काम करणाऱ्या लोकांचे कार्य याबद्दल जागरूकता निर्माण करणे.
सामाजिक कार्याचे महत्त्व आणि त्याचा समाजावर होणारा सकारात्मक परिणाम याबद्दल जनजागृती करणे.

ऐतिहासिक पार्श्वभूमी:
आंतरराष्ट्रीय सामाजिक कार्यकर्ते दिन हा १९८० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात सुरू झाला. या दिनाची संकल्पना 'इंटरनॅशनल फेडरेशन ऑफ सोशल वर्क' (IFSW) ने प्रथम सादर केली. याचा उद्देश होता समाजातील कमी असलेल्यांसाठी कार्य करणाऱ्या सामाजिक कार्यकर्त्यांना एकत्र आणणे आणि त्यांचे कार्य गौरविणे.

सामाजिक कार्यकर्ते समाजाच्या वेगवेगळ्या घटकांसाठी काम करतात. त्यामध्ये महिलांचे हक्क, अल्पसंख्याक समाज, विकलांगता असलेल्या लोकांसाठी, मानसिक आजार असलेल्या व्यक्तींसाठी, पर्यावरणीय संकट, शोषण, शालेय शिक्षण यांसारख्या विविध क्षेत्रांमध्ये काम केले जाते.

उदाहरण:
महात्मा गांधी: महात्मा गांधी हे एक उत्कृष्ट उदाहरण आहेत. त्यांनी सामाजिक कार्यासाठी अनेक आंदोलने आणि उपक्रम राबवले. त्यात 'नम्रपंथ', 'सत्याग्रह' आणि 'सर्वधर्मसमभाव' या सिद्धांतांचा समावेश होता. ते स्त्रियांना समान हक्क देण्यासाठी आणि जातीव्यवस्थेच्या विरोधात लढण्यासाठी समर्पित होते.

बाबासाहेब आंबेडकर: डॉ. भीमराव आंबेडकर हे भारतीय समाजसुधारक होते. त्यांनी दलितांच्या अधिकारांसाठी प्रचंड संघर्ष केला. भारतीय संविधानाचे शिल्पकार म्हणून त्यांचे योगदान महत्त्वाचे आहे. त्यांच्या कार्यामुळे दलित समुदायाला शिक्षण, कामगार हक्क आणि समानता मिळवता आली.

Mother Teresa: नोबेल पुरस्कार विजेती मदर टेरेसा ह्या भारतीय पद्धतीच्या प्रसिद्ध सामाजिक कार्यकर्त्या होत्या. त्यांनी "Missionaries of Charity" नावाच्या संस्थेची स्थापना केली, ज्याने गरीब, निराधार, रोगग्रस्त, आणि वृद्ध लोकांची सेवा केली. त्यांचे काम आजही जगभरात प्रेरणादायक मानले जाते.

भारतीय संदर्भ:
भारतामध्ये सामाजिक कार्यकर्त्यांच्या योगदानामुळे अनेक सकारात्मक बदल घडले आहेत. उदाहरणार्थ, 'महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना', 'आशा कार्यकर्त्यांचे नेटवर्क', 'मुलींच्या शिक्षणासाठी काम करणाऱ्या संस्थांचा विकास' या सर्वाने सामाजिक कार्यकर्त्यांचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे.

निष्कर्ष:
२९ नोव्हेंबर हा दिन सामाजिक कार्यकर्त्यांच्या कर्तृत्वाचा आदर करण्यासाठी आणि त्यांच्याबद्दल जनजागृती करण्याचा एक महत्त्वाचा दिवस आहे. या दिवसाच्या निमित्ताने समाजात असलेल्या विविध समस्यांवर प्रकाश टाकला जातो, आणि सामाजिक कार्यकर्त्यांचे योगदान ओळखले जाते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-29.11.2024-शुक्रवार.
===========================================