दिन-विशेष-लेख-३० नोव्हेंबर, १९६५: प्रसिद्ध व्यंगचित्रकार शंकर पिल्लई यांनी

[Atul Kaviraje]

१९६५: प्रसिद्ध व्यंगचित्रकार शंकर पिल्लई यांनी दिल्लीला बाहुल्यांच्या संग्रलायाची स्थापना केली होती.

३० नोव्हेंबर, १९६५: प्रसिद्ध व्यंगचित्रकार शंकर पिल्लई यांनी दिल्लीतील बाहुल्यांच्या संग्राहलायाची स्थापना केली-

पार्श्वभूमी: शंकर पिल्लई (Shankar Pillai) हे भारतीय व्यंगचित्रकार आणि चित्रकार म्हणून प्रसिद्ध होते. त्यांची रचनाशक्ती आणि व्यंगचित्रांची शैली भारतातील राजकीय, सामाजिक आणि सांस्कृतिक परिस्थितींचा तिखट आणि प्रभावी प्रकारे चितार करण्यात सक्षम होती. शंकर पिल्लई यांनी आपल्या व्यंगचित्रांनी भारतीय लोकांच्या मनात महत्त्वपूर्ण स्थान निर्माण केले.

त्यांच्या कारकिर्दीतील एक महत्त्वाचा टप्पा म्हणजे दिल्लीतील बाहुल्यांच्या संग्राहलायाची स्थापना, जी त्यांनी ३० नोव्हेंबर १९६५ रोजी केली. शंकर पिल्लई यांच्या कामाची एक महत्त्वाची वैशिष्ट्ये म्हणजे त्यांच्या चित्रकलेला एक सामाजिक आणि सांस्कृतिक बाजू होती, जी लोकांच्या दैनंदिन जीवनावर आणि त्यांच्या मानसिकतेवर प्रभाव टाकत होती.

बाहुल्यांच्या संग्राहलयाची स्थापना:

स्थापना: ३० नोव्हेंबर १९६५ रोजी, शंकर पिल्लई यांनी दिल्लीतील "बाहुल्यांचा संग्रहालय" किंवा "Puppet Gallery" या नावाने एका अनोख्या संग्राहलायाची स्थापना केली. या संग्रहालयामध्ये भारतीय आणि इतर देशांतील विविध प्रकारच्या बाहुल्या प्रदर्शित करण्यात आल्या.

उद्दीष्ट: या संग्रहालयाच्या स्थापनेसाठी त्यांचे उद्दीष्ट हे भारतीय लोककला, संस्कृती आणि बाहुल्यांच्या कलेला वाव देणे होते. बाहुल्यांचा इतिहास आणि त्यांचा सांस्कृतिक महत्त्व सांगणारे असंख्य मॉडेल्स आणि सांस्कृतिक परंपरा येथे प्रदर्शित करण्यात आल्या.

कला आणि संस्कृतीचे संरक्षण: शंकर पिल्लई यांचे लक्ष्य लोकांना भारतीय पारंपारिक बाहुल्या आणि त्यांची महत्त्वाची सांस्कृतिक भूमिका समजावून सांगणे होते. बाहुल्यांची कलेत त्यांनी मोठ्या प्रमाणावर विविध प्रकारांमध्ये प्रयोग केले, आणि त्या कलेचा वापर ते लोकशाहीच्या आणि राजकीय संदर्भातही करीत होते.

शंकर पिल्लई आणि त्यांच्या योगदानाचा प्रभाव:

व्यंगचित्रकार म्हणून योगदान: शंकर पिल्लई हे आपल्या व्यंगचित्रांनी भारतातील राजकीय आणि सामाजिक समस्यांवर नेहमीच तीव्र प्रहार करत असत. त्यांची व्यंगचित्रे लोकांच्या मनातील सामाजिक आणि राजकीय मुद्द्यांवर प्रकाश टाकत होती, आणि अनेक महत्त्वाच्या घटकांना ते सामोरे जात होते.

सांस्कृतिक धरोहर: शंकर पिल्लई यांच्या "बाहुल्यांच्या संग्रहालय" ने भारतीय लोककला आणि पारंपारिक कलेला एक नवा जीवन दिला. त्यांनी हे संग्रहालय सांस्कृतिक धरोहर म्हणून वापरले आणि भारतीय लोकांच्या कलेला जागतिक पातळीवर ओळख मिळवून दिली.

कला व संस्कृतीचे संवर्धन: शंकर पिल्लई यांचा विश्वास होता की पारंपारिक कलेला प्रोत्साहन देणे आणि तिचा विस्तार करणे हे महत्त्वाचे आहे. त्यांनी बाहुल्यांच्या कलेच्या माध्यमातून भारतीय कलेच्या विविध रूपांचा साक्षात्कार जगाला करून दिला.

निष्कर्ष:
शंकर पिल्लई यांनी ३० नोव्हेंबर १९६५ रोजी दिल्लीतील बाहुल्यांच्या संग्राहलायाची स्थापना केली, हे एक महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक कार्य होते. हे संग्रहालय एकीकडे पारंपारिक कलेचा सन्मान करणारे होते, तर दुसरीकडे भारतीय लोककलेचे संवर्धन करणारे होते. शंकर पिल्लई यांच्या या उपक्रमाने भारतीय लोककला आणि बाहुल्यांच्या कलेला एक नवा आयाम दिला आणि त्यांना जागतिक स्तरावर ओळख मिळवून दिली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.11.2024-शनिवार.
===========================================