राष्ट्रीय एकात्मता आणि त्याचे महत्त्व-

[Atul Kaviraje]

राष्ट्रीय एकात्मता आणि त्याचे महत्त्व-

राष्ट्रीय एकात्मता म्हणजेच विविधतेत एकता. भारतासारख्या विविधतेने भरलेल्या देशात राष्ट्रीय एकात्मता म्हणजे प्रत्येक नागरिकाचे एकमेकांमध्ये सामंजस्य आणि सहकार्याचे बांधिलकी असणे. या एकात्मतेच्या माध्यमातून देशाच्या विविध प्रदेशांतील, विविध धर्म, संस्कृती, भाषा, जाती आणि पंथ यामध्ये समानता आणि एकसंधतेची भावना निर्माण होऊ शकते. राष्ट्रीय एकात्मता आपल्याला एक जटिल, बहुसांस्कृतिक आणि विविधतेने भरलेल्या राष्ट्रात एकजुटीने उभे राहण्यास प्रेरित करते.

राष्ट्रीय एकात्मतेचे महत्त्व:
समाजातील शांती आणि सौहार्द:
राष्ट्रीय एकात्मता समाजात शांती आणि सौहार्द टिकवण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे. विविध धर्म, संस्कृती, आणि परंपरा असलेल्या समाजात एकात्मता ठेवणे अत्यंत आवश्यक आहे. जर देशात एकात्मता नसेल, तर आपसी वाद आणि संघर्ष उभरून येऊ शकतात.
उदाहरणार्थ, भारतात अनेक धर्म, भाषा आणि संस्कृती आहेत, पण या विविधतेच्या असलेल्या समाजात एकता ठेवूनच आपण समृद्ध राष्ट्र म्हणून पुढे जाऊ शकतो.

देशाच्या विकासासाठी आवश्यक:
राष्ट्रीय एकात्मता देशाच्या सर्वांगीण विकासासाठी आवश्यक आहे. आपसातील मतभेद आणि संघर्ष देशाच्या विकासाच्या मार्गात अडचणी आणू शकतात. एकात्मतेच्या माध्यमातून देशाच्या प्रत्येक प्रांतातील लोक एकत्र येऊन काम करतात आणि विकासाच्या दिशेने एकत्र वाटचाल करतात.
उदाहरणार्थ, स्वातंत्र्य मिळवण्यासाठी भारतीयांनी विविधतेत एकता दाखवली होती आणि एकजुटीने स्वातंत्र्य प्राप्त केलं.

राष्ट्रीय एकता देशाचे प्रतिष्ठान वाढवते:
राष्ट्रीय एकात्मता देशाच्या ओळख आणि प्रतिष्ठानात मोठी वाढ घडवून आणते. एकता असलेल्या देशाचे ओळख आणि प्रतिष्ठान जगभरात चांगले होते.
उदाहरणार्थ, भारताचा १५ ऑगस्टचा स्वातंत्र्य दिन किंवा २६ जानेवारीचा प्रजासत्ताक दिन हा देशाच्या एकतेचा प्रतीक आहे. या दिवशी संपूर्ण देश एकत्र येऊन राष्ट्रध्वज लावतो आणि संविधानाचे पालन करण्याचे वचन घेतो.

सामाजिक समता वाढवते:
राष्ट्रीय एकात्मतेमुळे समाजातील वेगळेपण कमी होतो आणि सर्वांमध्ये समानता वाढते. विविधतेमध्ये एकता राखणे म्हणजे सर्व लोकांना समान संधी मिळविण्याचे आश्वासन असते.
उदाहरणार्थ, संविधानाच्या माध्यमातून भारतात प्रत्येक नागरिकाला समान अधिकार मिळतात, आणि त्याच्या पंढरीत येणाऱ्या आंतरधार्मिक आणि सांस्कृतिक भेदभावांना दूर करण्यासाठी एकात्मता महत्त्वाची आहे.

संस्कृती आणि परंपरेची रक्षा:
राष्ट्रीय एकात्मता देशाच्या विविध संस्कृतींच्या समृद्धतेचे संरक्षण करते. प्रत्येक प्रांत, धर्म आणि भाषा त्याच्या वैशिष्ट्यांसह देशाच्या सांस्कृतिक धरोहराचा भाग असतात. यामुळे विविध संस्कृतींचे आदान-प्रदान आणि सामूहिक समृद्धी साधली जात आहे.
उदाहरणार्थ, भारतातील विविध नृत्यकला, संगीत, सण, आणि उत्सव देशाच्या सांस्कृतिक विविधतेचा भाग आहेत, ज्यात एकात्मता महत्त्वाची भूमिका बजावते.

राष्ट्रीय एकात्मतेचे उदाहरणे:
स्वातंत्र्य संग्राम:
भारतीय स्वातंत्र्य संग्राम एक महत्त्वाचे उदाहरण आहे जिथे विविध धर्म, जाती, आणि संस्कृतींतील लोक एकत्र आले होते. महात्मा गांधींच्या नेतृत्वात, विविध समाज घटक एकत्र आले आणि ब्रिटिश साम्राज्याविरुद्ध संघर्ष केला. एकता आणि सामूहिक शक्तीचं प्रत्यक्ष उदाहरण म्हणजे दांडी मार्च.

राष्ट्रीय एकता सप्ताह:
भारत सरकारने 31 ऑक्टोबर ते 6 नोव्हेंबर दरम्यान राष्ट्रीय एकता सप्ताह आयोजित केला आहे. या आठवड्यात एकात्मतेच्या मूल्यांचा प्रचार केला जातो, आणि विविध समुदायांना एकत्र आणण्यासाठी विशेष कार्यक्रम राबवले जातात.

पंतप्रधान मोदींचा "एक भारत श्रेष्ठ भारत" संकल्प:
पंतप्रधान नरेंद्र मोदींनी "एक भारत श्रेष्ठ भारत" या संकल्पनेची घोषणा केली आहे. या उपक्रमात, विविध राज्यांतील संस्कृती, कला, भाषा, आणि परंपरांचा आदान-प्रदान केला जातो आणि भारतातील विविधता नंतरही एकतेचे प्रतीक म्हणून साजरे केली जाते.

राष्ट्रीय एकात्मतेसाठी उपाय:
शिक्षण आणि जागरूकता:
प्रत्येक नागरिकाला राष्ट्रीय एकतेचे महत्त्व शिकवणे आणि त्याबद्दल जागरूक करणे आवश्यक आहे. शालेय शिक्षणात एकता आणि परस्पर सन्मान याचे महत्त्व शिकवले पाहिजे.
उदाहरणार्थ, शालेय पाठ्यक्रमात भारतीय संस्कृती, इतिहास आणि विविधतेतून एकतेची शिकवण देणारे पाठ समाविष्ट करणे.

धार्मिक सहिष्णुता:
धर्मनिरपेक्षतेचे पालन आणि प्रत्येक धर्माचा सन्मान करणे आवश्यक आहे. धर्म, पंथ, आणि संस्कृतींच्या भेदांमुळे निर्माण होणारे वाद कमी करून प्रत्येक धर्माचा आदर केला पाहिजे.

संविधानाचे पालन:
संविधान आपल्या देशाच्या एकतेचे प्रतीक आहे. प्रत्येक नागरिकाने संविधानातील मूल्यांचे पालन केले पाहिजे आणि त्याचे आदर केले पाहिजे.

सामाजिक समावेशन:
सर्व समाज घटकांना समान संधी देणे, विशेषत: मागास वर्ग, आदिवासी आणि महिलांना. यामुळे सामाजिक एकात्मता वाढेल.

संस्कृतींचा आदान-प्रदान:
देशातील विविध राज्यांतील संस्कृतींचा आदान-प्रदान करणे आणि त्याच्या महत्त्वाच्या मूल्यांचा आदर करणे.

निष्कर्ष:
राष्ट्रीय एकात्मता देशाच्या प्रगतीसाठी अत्यंत आवश्यक आहे. विविधता असली तरी एकता ठेवणे हे प्रत्येक नागरिकाचे कर्तव्य आहे. शिक्षण, जागरूकता, आणि संविधानाच्या पालनाने आपल्याला विविधतेतून एकता साधता येते. विविध धर्म, पंथ, आणि संस्कृती असलेल्या या देशात एकात्मतेला महत्त्व देऊनच आपण एकजुटीने प्रगती करू शकतो. भारताची शक्ति त्याच्या एकतेतच आहे! 🌏🤝

🎉 राष्ट्र की एकता में शक्ति है। 🙌🇮🇳

💖 राष्ट्रीय एकता की इस यात्रा में हर नागरिक का योगदान अनिवार्य है! 🌍

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.12.2024-गुरुवार.
===========================================