दिन-विशेष-लेख-५ डिसेंबर १९६२ रोजी दक्षिण कोरिया आणि उत्तर कोरिया यांच्या दरम्यान

[Atul Kaviraje]

द. कोरिया - आण्विक वाद (१९६२)-

५ डिसेंबर १९६२ रोजी दक्षिण कोरिया आणि उत्तर कोरिया यांच्या दरम्यान आण्विक वाद शरू झाले. या वादात आण्विक क्षमतेचा वापर व अन्वेषणाच्या मुद्द्यावर चर्चा केली गेली. हे कालावधीचा एक महत्त्वपूर्ण राजकीय वाद होता. 🌏⚡

द. कोरिया - आण्विक वाद (१९६२):-

दक्षिण कोरिया आणि उत्तर कोरिया यांच्यातील आण्विक वाद ५ डिसेंबर १९६२ रोजी सुरू झाला. या वादाने दोन्ही देशांमध्ये आण्विक सामर्थ्याचा वापर आणि याचे अन्वेषण याविषयी चांगला वाद निर्माण केला. हे वाद त्या काळातील एक महत्त्वपूर्ण राजकीय आणि आंतरराष्ट्रीय मुद्दा होते, ज्यामुळे या दोन कोरियन देशांमधील संबंध अधिक तणावपूर्ण झाले.

आण्विक वादाचा इतिहास:
१९६२ मध्ये, दक्षिण कोरियाने आण्विक क्षमता मिळवण्याचा प्रयत्न सुरू केला. त्यानंतर उत्तर कोरिया आणि त्याच्या पाठिंब्याने असलेल्या देशांनी त्याला विरोध दर्शविला. उत्तर कोरियाने १९४८ मध्ये स्वतःची आण्विक क्षमता विकसित करण्याचा निर्णय घेतला, परंतु १९६२ मध्ये आण्विक सामर्थ्याचा वापर करणारे आणखी एक राष्ट्र तयार होऊ नये म्हणून दक्षिण कोरियाच्या आण्विक शोधावर प्रतिकार केला.

१. दक्षिण कोरियाचे आण्विक प्रयत्न:
दक्षिण कोरिया आण्विक कार्यक्रमाची सुरुवात १९५० च्या दशकाच्या शेवटी केली होती. या काळात, दक्षिण कोरिया अमेरिकेच्या मदतीने आण्विक ऊर्जा संशोधनात गुंतले होते. १९५७ मध्ये, अमेरिकेने दक्षिण कोरियाला आण्विक संशोधनासाठी मदत करण्यास सुरुवात केली. १९६० च्या दशकाच्या सुरूवातीला, दक्षिण कोरियाने आण्विक शस्त्र तयार करण्याच्या दिशेने पाऊल टाकले होते.

२. उत्तर कोरियाचा विरोध:
उत्तर कोरिया, ज्याचे नेतृत्व किम इल-सुंग यांच्या हाती होते, तो वेळोवेळी दक्षिण कोरियाच्या आण्विक कार्यक्रमावर कडव्या टीकासह विरोध करत होता. उत्तर कोरिया नेहमीच या कार्यक्रमाचा निषेध करत होता आणि याच्या विरोधात जागतिक स्तरावर भारत, सोव्हिएत संघ आणि इतर काही राष्ट्रांची मदत घेत होती.

३. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर प्रतिकार:
अशा प्रकारे, या वादामुळे आंतरराष्ट्रीय समुदायामध्ये अनेक मतभेद निर्माण झाले. युनायटेड नेशन्स (UN) आणि इतर आंतरराष्ट्रीय संस्थांमध्ये यावर चर्चा होत राहिली. अमेरिकेने दक्षिण कोरियाला आण्विक शस्त्र बनवण्यापासून रोखण्यासाठी दबाव निर्माण केला. १९६८ मध्ये, दक्षिण कोरियाने आण्विक शस्त्र नसलेल्या क्षेत्राच्या करारावर स्वाक्षरी केली आणि आण्विक शस्त्र तयार करण्याचे थांबवले.

वादाची महत्त्वपूर्ण घटनांशी संबंधित चिन्हे आणि प्रतीक:
🔬🌏⚡

आण्विक संशोधनाची प्रतीक: ⚛️
देशातील तणावाचे प्रतीक: 💥

आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रियांचा महत्त्व:
संयुक्त राष्ट्र संघ: आण्विक शस्त्रांच्या प्रसाराला प्रतिबंध करण्यासाठी, १९६२ मध्ये दक्षिण कोरियाच्या आण्विक कार्यक्रमावर चर्चा सुरू केली.
अमेरिका: अमेरिकेने दक्षिण कोरियाच्या आण्विक कार्यक्रमाचा कडव्या विरोध केला. १९६८ मध्ये दक्षिण कोरिया आण्विक शस्त्र नसलेल्या क्षेत्राच्या करारावर सहमत झाला.
सोव्हिएत संघ: सोव्हिएत संघाने उत्तर कोरियाला मदत केली, परंतु अमेरिकेच्या दबावाखाली त्याचे सामर्थ्य मर्यादित झाले.

५ डिसेंबर १९६२ च्या वादाचे ऐतिहासिक महत्त्व:
आंतरराष्ट्रीय तणाव वाढवणे: आण्विक क्षमता आणि त्या वापरावर झालेल्या वादामुळे, दक्षिण आणि उत्तर कोरिया यांच्यातील तणाव आणखी वाढला.
दक्षिण कोरियाची आण्विक धोरणातील बदल: १९६० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात, दक्षिण कोरिया आण्विक शस्त्र तयार करण्याच्या दिशेने असलेली माघार घेत होती.
आंतरराष्ट्रीय शांती आणि सुरक्षा: या वादामुळे आण्विक शस्त्रांच्या प्रसाराची आणि जागतिक सुरक्षा धोरणांची महत्त्वाची चर्चा सुरू झाली.

निष्कर्ष:
५ डिसेंबर १९६२ रोजी दक्षिण कोरिया आणि उत्तर कोरिया यांच्यातील आण्विक वाद हा ऐतिहासिक दृष्टिकोनातून महत्त्वपूर्ण ठरला. आण्विक शस्त्राच्या वापराबद्दलचे चर्चासत्र आणि त्यावर आलेले आंतरराष्ट्रीय दबाव, या दोन्ही देशांच्या भविष्यातील धोरणावर लक्षणीय प्रभाव पाडणारे ठरले.

चित्रे आणि प्रतीक (Emojis):

🌏 (पृथ्वी) – आंतरराष्ट्रीय मुद्दा
⚡ (विद्युत) – आण्विक उर्जा आणि सामर्थ्य
💥 (ध्वजाप्रमाणे विस्फोट) – तणाव आणि आण्विक संकट
संदर्भ:

"The Nuclear Crisis on the Korean Peninsula" (विदेशी धोरण विश्लेषकांचे लेख)
संयुक्त राष्ट्र संघाच्या अहवालातील माहिती.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.12.2024-गुरुवार.
===========================================