दिन-विशेष-लेख-५ डिसेंबर, १९८९: फ्रांसच्या टीजीव्ही रेल्वेने ताशी ४८२.४ किमी गती

[Atul Kaviraje]

१९८९: फ्रांसच्या टीजीव्ही रेल्वेने ताशी ४८२.४ किमी गती गाठून विश्वविक्रम केला.

५ डिसेंबर, १९८९: फ्रांसच्या टीजीव्ही रेल्वेने ताशी ४८२.४ किमी गती गाठून विश्वविक्रम केला-

५ डिसेंबर १९८९ रोजी फ्रांसच्या टीजीव्ही (TGV) उच्च गती रेल्वेने ताशी ४८२.४ किमी (३००.०७ माइल्स) गती गाठून विश्वविक्रम केला. या ऐतिहासिक घटनेने जागतिक प्रवासी रेल्वे प्रवासाच्या इतिहासात एक नवीन पर्व सुरू केले. या विक्रमाने रेल्वे तंत्रज्ञान आणि उच्च गती वाहतूक क्षेत्रात एक नवीन मानक स्थापित केले.

संदर्भ आणि ऐतिहासिक पार्श्वभूमी
१. टीजीव्ही – उच्च गती रेल्वे प्रणाली:
टीजीव्ही (Train à Grande Vitesse) म्हणजे उच्च गती रेल्वे. फ्रांसने १९८१ मध्ये या रेल्वे प्रणालीची सुरूवात केली होती. टीजीव्ही रेल्वेचे प्रमुख उद्दीष्ट म्हणजे लांब पल्ल्याच्या प्रवासांना वेगाने आणि आरामदायकपणे पार करणे.

या रेल्वेची गती जास्त असण्यामुळे ती पारंपारिक रेल्वेच्या तुलनेत खूप वेगवान आहे. टीजीव्हीचा वापर मुख्यत: फ्रांसच्या विविध प्रमुख शहरांना जोडणाऱ्या मार्गांवर होतो.

२. ५ डिसेंबर १९८९ चा विश्वविक्रम:
५ डिसेंबर १९८९ रोजी, टीजीव्ही रेल्वेने एक ऐतिहासिक गती विक्रम केला. फ्रांसच्या टीजीव्ही ए ५४०० (TGV A 5400) ट्रेनने ४८२.४ किमी प्रतितास (३०० माईल्स प्रतितास) गती गाठली, जो त्या काळातील सर्वात वेगवान रेल्वे गतीचा विश्वविक्रम ठरला.

या ट्रेनने एकाच वेळी अनेक तांत्रिक आव्हानांवर मात केली. विशेषत: रेल्वेच्या ट्रॅक, इंजिन आणि डिझाइनमध्ये केलेल्या सुधारणा यामुळे ही गती साधता आली. यामुळे रेल्वे उद्योगाच्या विकासात एक मोठा बदल झाला आणि उच्च गती रेल्वेच्या भविष्यातील दृषटिकोनावर एक मोठा प्रभाव टाकला.

३. संदर्भ आणि महत्व:
हा विक्रम रेल्वे तंत्रज्ञानातील एक महत्त्वाचा टप्पा होता. त्या काळात रेल्वे गती संदर्भातले आधीचे विक्रम फारच कमी होते, आणि टीजीव्हीच्या या विक्रमामुळे रेल्वे क्षेत्रात अधिक वेगवान आणि सुरक्षित तंत्रज्ञान विकसित करण्यासाठी जागतिक स्तरावर प्रयत्नांची गती वाढली.

उच्च गती रेल्वे प्रणालींना वेगवान प्रवास, अधिक आरामदायक प्रवास, आणि कमी प्रदूषण यांचे फायदे आहेत. टीजीव्हीच्या या विक्रमाने इतर देशांना देखील उच्च गती रेल्वे प्रणाली स्थापित करण्यास प्रेरित केले.

तांत्रिकदृष्ट्या कसा साधला विक्रम:
टीजीव्ही ए ५४०० ट्रेन एक विशेष प्रयोगात्मक ट्रेन होती, जी फ्रान्सच्या लाँगड्यूक ट्रॅक (Longue Durée) वर धावली.
ट्रेनच्या इंजिनामध्ये शक्तिशाली इंजिन, उच्च गतीसाठी योग्य बनवलेली ट्रॅक आणि कमाल गतीला सहन करणारी स्ट्रक्चर होती.
या टेस्टमध्ये, ट्रेनने ट्रॅकची गुणवत्ता, गती नियंत्रित करण्यासाठी योग्य ब्रेकिंग सिस्टम आणि वायू प्रतिकार कमी करणारे डिझाइन यांचा वापर केला.

फ्रांसच्या रेल्वे प्रगतीचे महत्त्व:
तंत्रज्ञानाचा विकास: या विक्रमाने उच्च गती रेल्वे तंत्रज्ञान च्या विकासाला चालना दिली. ते फक्त फ्रांसमध्येच नाही, तर जगभरातील देशांमध्ये या तंत्रज्ञानाचा स्वीकार केला गेला.

पारंपारिक ट्रान्सपोर्टच्या तुलनेत फायदे: उच्च गती रेल्वेच्या विकासामुळे विमानाच्या तुलनेत अधिक प्रभावी आणि किफायतशीर असलेल्या परिवहन पद्धतीला चालना मिळाली. रेल्वेच्या या पद्धतीने अधिक लोकांना जास्त वेळ वाचवता येतो.

पर्यावरणीय फायदे: विमानांच्या तुलनेत रेल्वेच्या गतीला आणि विद्यूत वापरामुळे कमी प्रदूषण होतं. त्यामुळे प्रदूषण कमी करणारी वाहतूक म्हणून देखील या तंत्रज्ञानाला महत्त्व दिलं जातं.

४८२.४ किमी प्रतितास गतीची प्रभावीता:
पर्यटन आणि आर्थिक विकास: उच्च गती रेल्वेने पर्यटन उद्योगाला चालना दिली. एकाच दिवसात विविध शहरांमध्ये फेरफटका मारणे आणि लांब पल्ल्याचे प्रवास सुलभ झाले.

संवेदनशीलता: उच्च गती रेल्वेने प्रगत तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात आश्चर्यजनक उचंबळ काढला. त्या वेळी, हा विक्रम प्रामुख्याने रेल्वेच्या शक्ती आणि तंत्रज्ञानावर आधारित होता. रेल्वेचा गती वाढवण्यासाठी इंजिन, वायू प्रतिकार, आणि तांत्रिक उपकरणे या सर्वांमध्ये उच्च दर्जाचे संशोधन आणि सुधारणा केल्या गेल्या होत्या.

इतर देशांची प्रतिक्रिया:
जपान: जपानच्या शिंकांसेन (Shinkansen) रेल्वेने देखील उच्च गती साधली होती, पण फ्रांसच्या टीजीव्हीने १९८९ मध्ये विक्रम ठरवल्यामुळे जपानने त्याच्या शिंकांसेन प्रणालीची गती वाढवण्यासाठी पुढाकार घेतला.
चीन: चीनने देखील टीजीव्ही तंत्रज्ञानाचा वापर करून तयार केलेल्या उच्च गती रेल्वे नेटवर्कमध्ये प्रगती केली आणि जगातील सर्वात मोठे उच्च गती रेल्वे नेटवर्क तयार केले.

प्रतीक आणि चित्रे (Emojis):
🚄 (रेल्वे गाडी) – उच्च गती रेल्वे
🌍 (विश्व) – जागतिक स्तरावर झालेला विक्रम
⚡ (वेग) – गती आणि तंत्रज्ञानाचा प्रतीक
🇫🇷 (फ्रांसचा ध्वज) – फ्रांसच्या विक्रमाचे प्रतीक
🏆 (विक्रम) – विश्वविक्रम

निष्कर्ष:
५ डिसेंबर १९८९ रोजी, फ्रांसच्या टीजीव्ही रेल्वेने ताशी ४८२.४ किमी गती गाठून विश्वविक्रम केला. या विक्रमाने रेल्वे तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात एक क्रांती घडवली, आणि त्याने उच्च गती रेल्वेच्या भविष्याला दिशा दिली. टीजीव्हीने विश्वातील अनेक देशांमध्ये उच्च गती रेल्वे प्रणाली तयार करण्यास प्रेरित केले आणि रेल्वेचे भविष्यातील महत्त्व निश्चित केले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-05.12.2024-गुरुवार.
===========================================