६ डिसेंबर २०२४ - भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर महापरिनिर्वाण दिन

[Atul Kaviraje]

भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर महापरिनिर्वाण दिन-

६ डिसेंबर २०२४ - भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर महापरिनिर्वाण दिन

६ डिसेंबर हा दिवस भारतीय इतिहासात एक अत्यंत महत्त्वाचा आणि स्मरणीय दिवस आहे. ह्या दिवशी भारतरत्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर महापरिनिर्वाण पावले होते. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक अद्वितीय नेते, समाजसुधारक, विधिज्ञ, दार्शनिक, आणि भारतीय संविधानाचे शिल्पकार होते. त्यांनी आपल्या जीवनात दलित समाजाच्या उध्दारणासाठी, त्यांच्या हक्कांसाठी आणि समानतेसाठी लढा दिला. त्यांचा कार्यकाळ, त्यांची विचारधारा आणि त्यांच्या योगदानामुळे आज भारत एक समतावादी समाज बनवण्यासाठी मार्गदर्शक आहे.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे जीवनकार्य:

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा जन्म १४ एप्रिल १८९१ रोजी मध्य प्रदेशातील महू येथील एक गरीब महार कुटुंबात झाला. जन्मत:च त्यांना जातिवादाच्या कठोर अत्याचारांचा सामना करावा लागला. मात्र, या प्रतिकूल परिस्थितीत त्यांनी आपल्या शिक्षणाच्या माध्यमातून जगाच्या मान्यतेला ठोठावले. त्यांनी इंग्लंडच्या लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये शिक्षा घेतली आणि पंढरपूरच्या वकिलाच्या महत्त्वाच्या भूमिकेवर कार्यरत राहून भारतीय संविधानाच्या निर्मितीसाठी आपले अमूल्य योगदान दिले.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या कार्याचा सामाजिक प्रभाव:

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा मुख्य योगदान दलित समाजाच्या स्थितीत आमूलाग्र बदल घडविणे होते. त्यांनी भारतीय समाजातील जातिवादाच्या विरोधात तत्त्वज्ञान दिले. त्यांनी दलित समाजाच्या सशक्तीकरणासाठी वेगवेगळ्या आंदोलनांना चालना दिली. १९२७ मध्ये चवदार तळ्याचे सत्याग्रह, १९३० मध्ये महाड सत्याग्रह आणि १९४५ मध्ये स्वतंत्र लेबर पार्टीची स्थापना, हे काही प्रमुख पाऊले होती, ज्यांनी भारतात दलितांच्या हक्कांसाठी सामाजिक लढा उभारला.

भारतीय संविधानाचा शिल्पकार डॉ. आंबेडकर:

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांना भारतीय संविधानाचा शिल्पकार म्हणून ओळखले जाते. त्यांचे संविधानाचे कार्य हे भारतातील सर्व नागरिकांना समान हक्क व वंचित समाजाच्या कल्याणासाठी कंबर कसलेले आहे. संविधान निर्मितीसाठी डॉ. आंबेडकर यांनी दिलेला मार्गदर्शन भारतीय समाजाला समानतेची ग्वाही देणारे आहे. भारतीय संविधानाच्या माध्यमातून त्यांनी सर्व नागरिकांना कायद्याने समान अधिकार दिले, त्यामध्ये शिक्षण, रोजगार, धर्म, आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्याचा समावेश आहे.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे एक सशक्त नेतृत्व होते, जे सामाजिक, आर्थिक, आणि राजकीय पातळीवर भारताच्या सर्वांगीण विकासासाठी काम करत होते. त्यांनी बौद्ध धर्माची स्वीकृती दिली, ज्यामुळे लाखो भारतीय बौद्ध धर्म स्वीकारण्यास प्रवृत्त झाले आणि त्यांना सामाजिक, धार्मिक आणि मानसिक मुक्ती मिळाली.

महापरिनिर्वाण दिनाचे महत्त्व:

६ डिसेंबर हा दिवस प्रत्येक भारतीयाच्या हृदयात अत्यंत महत्त्वाचा आहे. हा दिवस डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या महापरिनिर्वाणाचा दिवस आहे, जेव्हा १९५६ मध्ये त्यांनी आपल्या शरीराचा त्याग केला. त्यांच्या मृत्यूच्या दिवशी, संपूर्ण भारतात त्यांच्या शोकसंतप्त अनुयायांनी त्यांना श्रद्धांजली अर्पण केली. हा दिवस आजही लाखो भारतीय समाजाच्या हक्कांसाठी लढत असलेल्या व्यक्तींसाठी एक महत्त्वपूर्ण प्रेरणा आहे.

महापरिनिर्वाण दिन हा एक समर्पण, समता आणि न्यायासाठीच्या संघर्षाचा प्रतीक आहे. यामध्ये विशेषतः गरीब, दलित, शोषित आणि वंचित समाजाला न्याय मिळवून देण्यासाठी लढण्याची प्रेरणा दिली जाते.

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या विचारधारेला समाजात प्रकट करणे:

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचे विचार हे समता, बंधुत्व, आणि स्वतंत्रतेच्या तीन मूल्यांवर आधारित होते. त्यांनी "समानता" साठी संघर्ष केला, "बंधुत्व" आणि "समाजातील प्रत्येक व्यक्तीसाठी अधिकार" यासाठी प्रयत्न केले. त्यांच्या विचारधारेने भारतातील समाजव्यवस्थेतील असमानता आणि अन्यायाला आव्हान दिले. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी स्पष्टपणे सांगितले की, जर समाजातील एका वर्गाला संधी दिली जात नाही, तर तो समाज प्रगती करू शकत नाही. त्यांचे हे विचार आजही प्रासंगिक आहेत.

त्यांच्या कार्यामुळे दलित समाजाला शिक्षण, रोजगार, आणि सामाजिक न्याय मिळवता आले. तसेच, त्यांनी प्रत्येक नागरिकाला एक समान संधी आणि हक्क देण्याची शपथ दिली. डॉ. आंबेडकर यांचा प्रभाव आज देखील भारतात दिसून येतो, जेव्हा समाजाच्या विविध कुटुंबीयांना समानता आणि न्याय मिळवण्यासाठी लढा द्यावा लागतो.

निष्कर्ष:

६ डिसेंबर हा महापरिनिर्वाण दिन प्रत्येक भारतीयासाठी एक श्रद्धांजलीचा आणि प्रेरणेचा दिवस आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या कार्यामुळे भारतीय समाजामध्ये एक मोठा बदल घडविला आहे. त्यांनी दिलेल्या शिक्षणाने आणि विचारधारेने संपूर्ण भारतात सामाजिक, राजकीय आणि सांस्कृतिक परिवर्तन घडवले. त्यांच्या कार्याची प्रचिती आजही समाजाच्या विविध स्तरावर आहे.

त्यांच्या कार्यामुळेच भारताचे संविधान, त्यांच्या समता व न्यायाच्या दृष्टिकोनाने साकार झाले. त्यांच्या जीवनकार्याचा आणि त्यांच्या शिकवणीचा प्रभाव आजही ताजाही आहे. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे सर्वांना समान हक्क देणारे एक महामानव होते, ज्यांचा कार्यभार, संघर्ष आणि योगदान कधीही विसरता येणार नाही.

श्रीमंत डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या कृतज्ञतेत, त्यांना साकारणारा हा महापरिनिर्वाण दिन आपल्याला सामाजिक, धार्मिक आणि सांस्कृतिक समतेच्या दृषटिकोनातून एक नवीन दिशा दाखवतो.

जय भीम!

जय भारत!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.12.2024-शुक्रवार.
===========================================