दिन-विशेष-लेख-७ डिसेंबर, १९१७: पहिले महायुद्ध – अमेरिकेने ऑस्ट्रिया/हंगेरी

[Atul Kaviraje]

१९१७: पहिले महायुद्ध – अमेरिकेने ऑस्ट्रिया/हंगेरी विरुद्ध युद्ध पुकारले.

७ डिसेंबर, १९१७: पहिले महायुद्ध – अमेरिकेने ऑस्ट्रिया/हंगेरी विरुद्ध युद्ध पुकारले-

७ डिसेंबर १९१७ रोजी, अमेरिकेने ऑस्ट्रिया-हंगेरी साम्राज्याविरुद्ध युद्ध जाहीर केले. हा दिवस ऐतिहासिकदृष्ट्या महत्त्वाचा ठरला, कारण यामुळे अमेरिका प्रथमच पहिल्या महायुद्धात अधिक सक्रियपणे सामील झाली आणि साम्राज्यवादी युद्दाच्या क्षेत्रात एक निर्णायक वळण घडवले.

पहिल्या महायुद्धाची पार्श्वभूमी:
पहिलं महायुद्ध (१९१४-१९१८) हे एक अत्यंत भयानक आणि विध्वंसक युद्ध होते ज्यामध्ये युरोपातील मुख्य शक्तींचा समावेश होता. या युद्धाच्या सुरुवातेला अनेक कारणं होती, ज्यात साम्राज्यवादी विस्तार, क्षेत्रीय वाद, जातीय संघर्ष आणि सैन्य सुसज्जतेची स्पर्धा यांचा समावेश होता.

अमेरिका सुरुवातीला या युद्धात सामील होण्यास अनिच्छुक होते. परंतु, १९१७ मध्ये, काही महत्त्वपूर्ण कारणांनी अमेरिका युरोपीय लढाईत सामील होण्यास तयार झाली.

अमेरिकेने युद्ध जाहीर केले:
७ डिसेंबर १९१७ रोजी, अमेरिकेने ऑस्ट्रिया-हंगेरी साम्राज्य आणि त्याच्या भागीदार राष्ट्रांविरुद्ध युद्ध जाहीर केले. अमेरिकेच्या युद्धाच्या जाहीरनाम्याचे प्रमुख कारण होते:

जर्मन अवरोधक युद्ध तंत्र (अ unrestricted submarine warfare): जर्मनीने अमेरिकन व्यापारी जहाजांवर अचूकपणे हल्ले केले होते, विशेषत: १९१५ मध्ये "लुसिटानिया" नावाच्या जहाजाला बुडवून. यामुळे अमेरिकेचे नागरिक आणि संपत्ती नुकसान झाले होते.

झिमरमन टेलिग्राम: जर्मन परराष्ट्र मंत्री आर्थर झिमरमन यांनी मेक्सिकोला एक गुप्त संदेश पाठवला होता, ज्यात अमेरिकेवर हल्ला करण्याची आणि जर्मनीला मदत करण्याची विनंती केली होती. अमेरिकेने हा संदेश उचलला आणि त्याच्या आधारावर जर्मनी विरुद्ध युद्ध पुकारले.

लोकशाहीचे रक्षण: अमेरिकेचे अध्यक्ष वूड्रो विल्सन यांनी "वर्ल्ड मेकर्स अ डेमोक्रेसी" (प्रत्येक देशाला स्वतंत्रता आणि लोकशाही मिळवून देण्यासाठी) हे उद्दीष्ट ठेवले होते. त्याच्या या दृष्टिकोनानुसार, अमेरिकेला युरोपात फॅसिझम आणि हुकूमशाहीच्या प्रभावाला रोखण्याची आवश्यकता होती.

सामरिक परिणाम:
युद्धभूमीवरील बदल: अमेरिकेच्या सामील होण्याने युद्धाच्या सामरिक बाजूला एक मोठा बदल घडवला. अमेरिकेचे सैन्य आणि संसाधने ऑस्ट्रिया-हंगेरी आणि जर्मन साम्राज्याविरुद्ध निर्णायक ठरली. यामुळे १९१८ मध्ये युरोपात युद्धाच्या अंताची दिशा घेतली.

अमेरिकेचा प्रभाव: अमेरिकेच्या सहभागामुळे सामर्थ्याचा एक ताज्या स्रोत म्हणून युरोपियन शक्तींना मोठा फायदा झाला, विशेषतः साम्राज्यवादी विचारधाराच्या विरोधात. अमेरिकेने युद्धात महत्त्वाची भूमिका बजावली आणि यामुळे पश्चिमी शक्तींचा विजय झाला.

संदर्भ आणि ऐतिहासिक महत्त्व:
वूड्रो विल्सन: वूड्रो विल्सन, अमेरिकेचे अध्यक्ष, हे युद्धप्रवृत्त असलेल्या प्रमुख नेत्यांपैकी एक होते. त्यांची "१४ पॉईंट्स" योजना आणि लोकशाहीसाठीचा संघर्ष हे त्याचे लक्षणीय योगदान होते.

लष्करी सुधारणा: या युद्धामुळे अमेरिकेने आपला लष्करी सामर्थ्य मोठ्या प्रमाणावर वाढवला. युद्धाच्या व्यावसायिकदृष्ट्या विकसित प्रगतीने औद्योगिकीकरण आणि संसाधनांच्या वापरामध्ये मोठे योगदान दिले.

चित्र आणि प्रतीक:
🇺🇸 - अमेरिकेचे ध्वज आणि सामरिक सामर्थ्य
⚔️ - युद्धाचे प्रतीक
🌍 - जागतिक राजकीय बदल
📜 - तार्किक निर्णय आणि धोरण
📚 - इतिहासातील महत्त्वपूर्ण घटना
💥 - युद्धातील संघर्ष
🚢 - समुद्राच्या लढाईचे प्रतीक

निष्कर्ष:
७ डिसेंबर १९१७, अमेरिकेने ऑस्ट्रिया-हंगेरी साम्राज्याविरुद्ध युद्ध जाहीर केले हा महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक क्षण होता. यामुळे अमेरिकेने पहिल्या महायुद्धात सक्रियपणे प्रवेश केला आणि त्या युद्धाच्या परिणामात मोठा ठरला. यामुळे नंतरच्या अनेक जागतिक घडामोडींवर अमेरिकेचा प्रभाव वाढला आणि आधुनिक इतिहासातील एक महत्त्वाचा टप्पा उभा राहिला.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.12.2024-शनिवार.
===========================================