दिन-विशेष-लेख-७ डिसेंबर, १९३५: 'प्रभात'चा धर्मात्मा चित्रपट प्रदर्शित-

[Atul Kaviraje]

१९३५: 'प्रभात'चा धर्मात्मा हा अस्पृष्योद्धारावरचा चित्रपटमुंबईतील 'कृष्ण' सिनेमात प्रदर्शित झाला. हा चित्रपट 'प्रभात' व बालगंधर्व यांनी 'बालगंधर्व-प्रभात' या संयुक्त बॅनरखाली बनवला होता.

७ डिसेंबर, १९३५: 'प्रभात'चा धर्मात्मा चित्रपट प्रदर्शित-

७ डिसेंबर १९३५ रोजी, 'प्रभात' फिल्म कंपनीच्या बॅनरखाली बनवलेला 'धर्मात्मा' हा चित्रपट मुंबईतील 'कृष्ण' सिनेमात प्रदर्शित झाला. हा चित्रपट विशेषतः अस्पृश्यतेविरुद्ध संघर्ष आणि सामाजिक सुधारणा यावर आधारित होता.

चित्रपटाचा संक्षिप्त परिचय:
'धर्मात्मा' हा एक सामाजिक संदेश देणारा चित्रपट होता, जो अस्पृश्यता आणि भेदभावाच्या विरोधात होता. त्यात अस्पृश्यतेविरुद्ध समाजात जागरूकता निर्माण करण्याचा प्रयत्न करण्यात आलेला होता. चित्रपटाने भारतीय समाजात असलेल्या रूढीवादी आणि जातीभेदावर प्रकाश टाकला आणि त्यावर टीका केली. यामुळे त्याला एक सामाजिक क्रांती म्हणूनही पाहिले जाते.

प्रभात फिल्म कंपनी आणि बालगंधर्व:
'प्रभात' फिल्म कंपनी ही पुणे स्थित एक प्रमुख चित्रपट निर्मिती संस्था होती, ज्याने अनेक सामाजिक आणि ऐतिहासिक चित्रपट बनवले. 'प्रभात' व बालगंधर्व यांच्या संयुक्त बॅनरखाली हा चित्रपट तयार करण्यात आला. बालगंधर्व हे मराठी रंगभूमीवर एक अत्यंत लोकप्रिय कलाकार होते, आणि त्यांचा या चित्रपटातील सहभाग विशेष महत्त्वाचा होता. त्यांचे सामाजिकदृष्ट्या जागरूक चित्रपट सादर करण्याचे योगदान मोलाचे मानले जाते.

चित्रपटाचे सामाजिक महत्त्व:
अस्पृश्यतेविरुद्ध संदेश: चित्रपटातील मुख्य संदेश म्हणजे अस्पृश्यता आणि जातीभेदाच्या विरोधात लढा देणे. धर्मात्मा हा एक अशा प्रकारचा चित्रपट होता जो समाजातील भेदभाव, विषमता, आणि अन्यायाविरुद्ध आवाज उठवतो.

समाजातील सुधारणा: या चित्रपटाने भारतीय समाजातील रूढी आणि तंटा-तंटातलेल्या विचारधारांचा विरोध केला. त्या काळी अशी समस्यांची प्रकट घोषणा आणि त्यावर त्याच मार्गाने मार्गदर्शन करणारे चित्रपट अत्यंत महत्त्वाचे ठरले.

चित्रपटातील कलेचा प्रभाव: 'धर्मात्मा' चित्रपटाने केवळ एक सामाजिक संदेश दिला नाही, तर त्याने भारतीय चित्रपट कला आणि अभिनयाच्या पद्धतीला देखील एक नवा आयाम दिला.

संदर्भ आणि ऐतिहासिक महत्त्व:
'प्रभात' फिल्म कंपनी: 'प्रभात' ही भारतीय चित्रपट उद्योगाची एक महत्त्वपूर्ण संस्था होती जी त्या काळी सामाजिकतेवर आधारित चित्रपट बनवण्यासाठी प्रसिद्ध होती. यांमध्ये 'संत तुकाराम', 'रामशास्त्री', आणि 'गांधी' यांसारखे चित्रपट सामील आहेत.

बालगंधर्व: बालगंधर्व हे पुण्याच्या रंगभूमीचे एक मोठे नाव होते. त्यांनी सादर केलेले अभिनय आणि संगीत सर्वच कलात्मक क्षेत्रात अभिनव होते. चित्रपटसृष्टीत त्यांनी असामान्य भूमिका घेतल्या आणि ते आजही एक आदर्श मानले जातात.

चित्रपटातील दृश्ये आणि प्रतीक:
🎬 चित्रपटातील दृश्ये:

धर्मात्मा चित्रपटात अनेक शक्तिशाली दृश्ये होती ज्या समाजातील अन्याय व भेदभावाला आव्हान देतात.
धर्म आणि सामाजिक सुसंवाद: चित्रपटातील दृश्ये धार्मिक विश्वास आणि समाजातील भेदभाव दूर करण्याच्या संदेशावर केंद्रित होती.
🌟 प्रतीक आणि संदेश:

✊ सामाजिक सुधारणा: चित्रपटाचे मुख्य प्रतीक म्हणजे भेदभाव आणि अस्पृश्यतेविरुद्ध संघर्ष.
📽� कलात्मक महत्त्व: चित्रपटाच्या संगीतात, संवादात आणि अभिनयात एक नवा दृष्टिकोन सादर करण्यात आला.

निष्कर्ष:
७ डिसेंबर १९३५ रोजी प्रदर्शित झालेला 'धर्मात्मा' हा चित्रपट सामाजिक सुधारणांची दिशा दाखवणारा आणि त्यावेळच्या भारतीय समाजातील रूढी आणि जातीभेदांवर आधारित एक महत्त्वपूर्ण चित्रपट होता. 'प्रभात' फिल्म कंपनी आणि बालगंधर्व यांच्या नेतृत्वाखाली, हा चित्रपट भारतीय सिनेमा क्षेत्रात एक नवा आदर्श ठरला आणि त्याच्या सामाजिक संदेशामुळे त्याला खास स्थान प्राप्त झाले.

📚✨ सामाजिक परिवर्तन, संघर्ष आणि चित्रपटकला यांचा सुंदर मिलाफ: 'धर्मात्मा' चित्रपटाने केवळ एक अत्याधुनिक संदेश दिला नाही, तर त्याने भारतीय समाजात योग्य विचारांची रुंवाब आणि चित्रपटाच्या प्रभावाचा महत्त्व सुद्धा अधोरेखित केला.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-07.12.2024-शनिवार.
===========================================