दिन-विशेष-लेख-9 डिसेंबर 1758: मद्रासमध्ये सुरु झालेल्या तेरा महिन्यांच्या

[Atul Kaviraje]

१७५८: मद्रास मध्ये सुरु झालेल्या तेरा महिन्यांच्या युद्धाला सुरुवात.

9 डिसेंबर 1758: मद्रासमध्ये सुरु झालेल्या तेरा महिन्यांच्या युद्धाला सुरुवात-

संदर्भ: 9 डिसेंबर 1758 रोजी मद्रास (आधुनिक चेन्नई) येथे एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक घटना घडली. याच दिवशी तेरा महिन्यांचे युद्ध (Battle of Plassey) सुरू झाले. हे युद्ध इंग्रज आणि फ्रेंच यांच्यातील एक महत्त्वपूर्ण संघर्ष होते, ज्यामुळे भारतात ब्रिटिश साम्राज्याचे विस्तार होण्यास मदत मिळाली.

तरीच्या युद्धाचे ऐतिहासिक महत्त्व:

इंग्रज विरुद्ध फ्रेंच संघर्ष: 1758 मध्ये फ्रेंच आणि ब्रिटिश साम्राज्यांच्या लढाईचा भारतात मोठा परिणाम झाला. ब्रिटिशांची ईस्ट इंडिया कंपनी आणि फ्रेंचांची फ्रेंच ईस्ट इंडिया कंपनी या दोन्ही कंपन्या भारतात वर्चस्व मिळविण्यासाठी लढत होत्या.
मद्रास युद्ध: मद्रास, ज्याला त्या काळी सर्व्हेंटन म्हणत, येथे इंग्रज आणि फ्रेंच यांच्यात तेरा महिन्यांच्या लढाईला प्रारंभ झाला. याला कधी कधी "कोरोमंडल कॅम्पेन" असे देखील म्हटले जाते.

तेरा महिन्यांचे युद्ध (1758-1759) - विश्लेषण:

उद्देश आणि कारणे: इंग्रजांनी त्यांच्या वर्चस्वासाठी तटबंदी आणि शक्तीची स्थापनेसाठी मद्रास परिसरातील किल्ल्यांवर हल्ला करण्याचे ठरवले. फ्रेंचांनी देखील आपल्या वर्चस्वाचे क्षेत्र वाढवण्यासाठी हा लढा चालवला.

लढाईची सुरूवात: फ्रेंच जनरल, लुई डॅल्व्हे यांनी मद्रास किल्ल्यावर आणि आसपासच्या किल्ल्यांवर हल्ले सुरू केले. इंग्रज जनरल विल्यम्स यांच्यासह इंग्रजांनी प्रचंड प्रतिकार केला. यामुळे युद्ध तेरा महिने चालले.

प्रभाव आणि परिणाम: या युद्धाचा परिणाम ब्रिटिश साम्राज्याच्या भारतातील वर्चस्वात मोठ्या प्रमाणात सुधारणा घडवून आला. यामुळे इंग्रजांना मद्रास, तसेच इतर भागांमध्ये अधिक ताकद मिळाली. हा विजय ब्रिटिश साम्राज्याच्या विस्तारास अत्यंत महत्त्वाचा ठरला.

तेरा महिन्यांच्या युद्धाचे परिणाम:
ब्रिटिश वर्चस्व: युद्धानंतर, इंग्रजांनी मद्रास परिसरातील वर्चस्व मजबूत केले. यामुळे ब्रिटिशांची सध्या असलेल्या ईस्ट इंडिया कंपनीचे साम्राज्य भारतात वाढले.
फ्रेंच प्रभाव कमी झाला: फ्रेंचांची आर्थिक आणि सैनिकी प्रतिष्ठा भारतात कमी झाली, ज्यामुळे त्यांचा भारतीय वर्चस्वाचा मोह कमी झाला.
भारतावर ब्रिटिश साम्राज्याचा पक्का ठसा: या लढाईनंतर, ब्रिटिशांनी भारतीय उपखंडातील प्रमुख भागांवर आपले नियंत्रण कायम ठेवले.

🌍⚔️ चित्रे, प्रतीक आणि इमोजी:
📜 चित्र:

युद्धाच्या प्रकरणांची चित्रे किंवा किल्ल्यांच्या तटबंदीच्या लढाईतील दृश्ये.
इंग्रज आणि फ्रेंच सैन्यांतील सैनिकी तयारीचे चित्र.
प्रतीक:

⚔️ (लढाईचे प्रतीक)
🏰 (किल्ला)
🇬🇧 (ब्रिटिश ध्वज)
🇫🇷 (फ्रेंच ध्वज)
💥 (लढाईत होणारे प्रचंड ध्वनी)
💥 उदाहरण:

"या युद्धामुळे इंग्रजांनी मद्रास आणि इतर मराठा प्रदेशांवर आपले वर्चस्व कायम केले."
"त्यानंतर ब्रिटिश साम्राज्य भारतातील अन्य प्रमुख प्रदेशांमध्ये पुढे वाढले."

ऐतिहासिक महत्त्व:
9 डिसेंबर 1758 रोजी सुरू झालेल्या या युद्धाने भारताच्या इतिहासात एक निर्णायक वळण घेतले. फ्रेंच आणि ब्रिटिश साम्राज्यांमधील संघर्षामुळे भारतात ब्रिटिश साम्राज्याच्या स्थायिकरणाला चालना मिळाली. हा लढा एक महत्त्वाचा टर्निंग पॉइंट ठरला, ज्यामुळे पुढे जाऊन भारतात ब्रिटिश साम्राज्याची नांदी झाली.

नोट: तेरा महिन्यांचे युद्ध हे भारतातील ब्रिटिश साम्राज्याच्या स्थापनेसाठी महत्त्वाचे होते. यामुळे इंग्रजांची सत्तावधी वाढली आणि भारतात ब्रिटिश साम्राज्याची प्रतिष्ठा प्रस्थापित झाली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-09.12.2024-सोमवार.
===========================================