१५ डिसेंबर, २०२४ – अग्रहायणी

[Atul Kaviraje]

अग्रहायणी -

१५ डिसेंबर, २०२४ – अग्रहायणी

अग्राहयणी महिन्याचे महत्त्व:

अग्राहयणी हिंदू पंचांगानुसार एक अत्यंत महत्त्वाचा महिना आहे. हा महिना कार्तिक महिन्याच्या नंतर येतो आणि तो सामान्यतः नोव्हेंबर - डिसेंबर महिन्यात असतो. अग्राहयणी महिना विशेषत: त्याच्या धार्मिक आणि सांस्कृतिक महत्त्वामुळे ओळखला जातो. हा महिना खास करून ब्राह्मण, गृहस्थ आणि शेतकऱ्यांसाठी एक अत्यंत पवित्र आणि शुभ महिना मानला जातो.

अग्राहयणी महिना संपन्नतेच्या, पवित्रतेच्या आणि साधनेच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण मानला जातो. या महिन्यात विविध धार्मिक विधी, उपवासी व्रत, तंत्र-मंत्र पूजा आणि व्रत फळ प्राप्त करण्यासाठी केले जातात. हा महिना विशेषतः वातावरणातील सकारात्मक ऊर्जा आणि यश मिळवण्याचा मार्ग प्रदान करतो.

अग्राहयणी महिन्याचे धार्मिक महत्त्व:

अग्राहयणी महिना शास्त्रानुसार अनेक धार्मिक कृत्यांसाठी अत्यंत शुभ मानला जातो. या महिन्यात विशेषतः एक महत्त्वपूर्ण व्रत घेतले जाते, ज्या दिवशी 'अग्राहयणी व्रत' केले जाते. ही पूजा विशेषत: घरातील सर्व सदस्यांना शांती, सुख, आरोग्य, आणि समृद्धी मिळवण्यासाठी केली जाते. तसेच, या महिन्यात विविध तीर्थक्षेत्रांवर यात्रा केली जाते. हे ठिकाण धार्मिक स्थळे असतात, जिथे भक्त विविध प्रकारच्या पूजा आणि दान देवते.

अग्राहयणी व्रताचे महत्त्व:

अग्राहयणी व्रत विशेषत: त्या लोकांसाठी महत्त्वाचे आहे ज्यांना जीवनात काही अडचणींचा सामना करावा लागतो. या दिवशी केलेले उपवास, पूजा, आणि मंत्रोच्चार व्यक्तीच्या जीवनात शांती आणि समृद्धी आणतात. 'अग्राहयणी' व्रत घेत असताना, आपल्या पापांचा नाश होतो आणि पुण्य प्राप्ती होते. या व्रताच्या माध्यमातून व्यक्तीच्या जीवनातील अपयश आणि कष्ट दूर होतात.

या महिन्यात केलेले व्रत आणि धार्मिक कृत्ये, समाजातील अन्य लोकांसाठी एकता, सद्भाव आणि समृद्धीची भावना निर्माण करतात. अग्राहयणी महिना दारिद्र्य निवारण, मानसिक शांती, आणि त्याचप्रमाणे आध्यात्मिक उन्नतीसाठी एक उत्तम अवसर आहे.

अग्राहयणी व्रताच्या विशेष क्रिया:

१. उपवास आणि ध्यान: अग्राहयणी महिन्यात अनेक लोक उपवासी राहून प्रार्थना आणि ध्यान करतात. उपवासी राहणे म्हणजे, देवतेच्या चरणी आपल्या इच्छांचा वासना-मुक्त असलेला भाव व्यक्त करणे. विशेषत: या दिवशी गोड आणि ताजे अन्न त्याग करून संयम पाळला जातो.

२. पुजा आणि मंत्रोच्चार: अग्राहयणी व्रतामध्ये भगवान विष्णू किंवा देवता विशेष करून पूजा केली जाते. मंत्रोच्चार केल्याने भक्तांच्या जीवनातील कष्ट दूर होतात. 'ॐ नमो भगवते वासुदेवाय' या मंत्राचा जप विशेष लाभकारी ठरतो.

३. तिळ दान: या महिन्यात तिळ दानाची खास परंपरा आहे. तिळ दान केल्याने दरिद्रतेचा नाश होतो, जीवनातील सुख व समृद्धी प्राप्त होते. तिळ व गुळाचे दान करण्याचे परंपरेचे महत्व अत्यंत मोठे आहे. त्याला शुभ मानले जाते.

४. धार्मिक काव्य व वाचन: अग्रहायणी महिन्यात अनेक भक्त धार्मिक काव्य वाचन करतात, तसेच तीर्थयात्राही करतात. विविध धार्मिक ग्रंथ आणि काव्य वाचन केल्याने भक्ताच्या आध्यात्मिक उन्नतीला चालना मिळते.

समाजावर आणि जीवनावर अग्राहयणी महिना याचा प्रभाव:

अग्राहयणी महिना एकता आणि भातृत्वाचा आदर्श प्रस्तुत करतो. त्याच्या माध्यमातून लोक सामाजिकतेला आणि एकोप्याला प्रोत्साहन देतात. या महिन्यात धार्मिक एकता, सामाजिक सहकार्य, आणि परोपकाराची भावना अत्यंत बळकट होण्यास मदत करते.

शेतकऱ्यांसाठी, हा महिना आदर्श आरंभ ठरतो. शेतकऱ्यांनी या महिन्यात नवीन कापणीचे उत्सव साजरे करून आपल्या कृषी कार्याची नवी दिशा दर्शवली जाते. कृषि क्षेत्रातील यश आणि नफा इतर क्षेत्रांसोबत सामायिक केला जातो.

निष्कर्ष:

अग्राहयणी महिना धार्मिक आणि सांस्कृतिक दृष्टीने अत्यंत महत्त्वपूर्ण आहे. या महिन्यात केलेले व्रत, पूजा, उपवासी राहणे आणि दान यामुळे व्यक्तीच्या जीवनात आंतरिक शांती, बाह्य समृद्धी आणि पवित्रता येते. या महिन्यात साजरा केलेला व्रत आणि धार्मिक कृत्य समाजाच्या शांती आणि समृद्धीसाठी लाभकारी असतो.

अग्राहयणी महिना सर्वांना शुभ, सुख आणि समृद्धी घेऊन येवो, हिच शुभकामना!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-15.12.2024-रविवार.
===========================================