26 डिसेंबर, 2024 - हनुक्का (Hanukkah)-

Started by Atul Kaviraje, December 26, 2024, 10:42:12 PM

Previous topic - Next topic

Atul Kaviraje

हनुक्का-ज्यू-

26 डिसेंबर, 2024 - हनुक्का (Hanukkah)-

हनुक्का ही एक महत्त्वपूर्ण ज्यू (यहूदी) सणांपैकी एक आहे, जी विशेषतः आपल्या धार्मिक, ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक दृष्टिकोनातून वैशिष्ट्यपूर्ण आहे. हनुक्का हे एक आठवडाभर चालणारे सण आहे, जे प्रामुख्याने ज्यू धर्मीय लोक उभयत साजरे करतात. हनुक्का सणाची तारीख केहिल्यातील हिब्रू कॅलेंडर नुसार बदलते, परंतु साधारणपणे ते नव्हेंबर आणि डिसेंबर महिन्यांत येते, यावर्षी 26 डिसेंबर 2024 ला हनुक्का सुरु होईल.

हनुक्का सणाचे ऐतिहासिक महत्त्व
हनुक्का हा सण विशेषत: ज्यू लोकांच्या इतिहासाशी संबंधित आहे. या सणाची सुरुवात सेल्यूसीड साम्राज्यच्या काळातील एका महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक घटनेतून झाली आहे. हनुक्का साजरी करण्यामागील इतिहास अत्यंत प्रेरणादायक आणि धैर्यपूर्ण आहे. या सणाचा संबंध साम्राज्याच्या धर्मनिरपेक्ष शासक, राजा अँटिओकस चतुर्थ (Antiochus IV) यांच्या द्वारा ज्यू धर्मावर केलेल्या अत्याचारांना विरोध करण्याच्या शौर्याची दृष्टी दर्शवतो.

कथेचा सारांश असा आहे की, 168 ईसापूर्वी अँटिओकस चतुर्थ यांनी ज्यू धर्मावर बंदी घातली होती, तसेच ज्यू मंदिरांमध्ये असलेली पवित्र वस्त्रं आणि अन्य धार्मिक गोष्टींवर आक्रमण केले होते. यामुळे ज्यू समाजात धर्म परिवर्तन करणे किंवा त्यांच्या देवतेच्या पूजेवर आक्षेप घेण्याचे दबाव आले. ह्या परिस्थितीत, एक छोटासा ज्यू ग्रंथाधिकार पंथ, मॅकॅबीन (Maccabees) यांचे नेतृत्व करत एक महत्त्वपूर्ण युद्ध जिंकले. त्यांनी ज्यू लोकांचे हक्क पुनःप्राप्त केले आणि ज्यू देवतेच्या पूजेची परत स्थापना केली.

ह्याच युद्धाच्या विजयाच्या प्रतीक म्हणून, हनुक्का सणाची सुरूवात झाली. या दिवशी, ज्यू लोकांनी एक विशेष चमत्कारीक घटनेचा अनुभव घेतला, ज्यात त्यांनी तेलाच्या कंदीलावर 8 दिवस प्रकाश ठेवला, जो ऐतिहासिकरीत्या त्वरित संपुष्टात येईल अशी अपेक्षा होती. पण, त्यानंतर त्यांच्याकडे असलेले तेल 8 दिवस पुरले, आणि या चमत्कारीक घटनेला स्मरण करण्यासाठी हनुक्का साजरा केला जातो.

हनुक्का सणाचे महत्व
हनुक्का सणाचा महत्त्व कोणत्याही धार्मिक परंपरेतून असू शकतो, परंतु यामध्ये एक मुख्य संदेश आहे - धैर्य, विश्वास, आणि आत्मविश्वास. हनुक्का एकत्र येण्याचा, जिवंत ठेवण्याचा, आणि धार्मिक अस्मिता आणि हक्कांचे संरक्षण करण्याचा सण आहे. या दिवशी ज्यू लोक एकत्र येऊन, आपली सांस्कृतिक वारसा आणि परंपरा टिकवून ठेवण्यासाठी एकत्रित होतात.

धैर्य आणि शक्ती: ज्यू लोकांनी अत्याचारांवर आणि युद्धावर विजय मिळवून, आपल्या धर्माच्या आणि विश्वासाच्या प्रतीकांची पुनर्स्थापना केली, हे दर्शवते की विश्वास आणि शक्ती मिळवण्याची क्षमता आपल्या मनात आहे.

चमत्कारीकतेची स्मृती: तेलाचे 8 दिवस चालणारे चमत्कारीक घटक हनुक्का सणाला ऐतिहासिक महत्व देतात. हेच प्रकट करते की आपल्या जीवनात काही कधीही अप्रत्याशित होऊ शकते, आणि चमत्कार हे विश्वासाच्या आणि निरंतर प्रयत्नांच्या परिणामस्वरूप होऊ शकतात.

हनुक्का सण साजरा कसा करावा?
हनुक्का साजरा करताना ज्यू लोक विशिष्ट रीतीने काही गोष्टी करतात, ज्यामुळे त्या दिवशी त्यांचा विश्वास आणि परंपरा ठरवली जातात. या सणाचे काही महत्त्वाचे घटक:

मेनेोरा (Menorah):
हनुक्का सणाचा मुख्य प्रतीक म्हणजे "मेनेोरा," ज्यामध्ये आठ कुलांचे कंदील असतात आणि एक कंदील असतो जो मुख्य कंदील (शमाश) म्हणून कार्य करतो. प्रत्येक रात्री, एक कंदील तेवत केला जातो, त्यावर प्रार्थना केली जाते आणि ते आपल्याला एक चमत्कारीक घटनेची आठवण करून देतात.

हनुक्का ड्रेडल (Dreidel):
हनुक्का सणाला खेळण्याचे एक खास खेळ म्हणजे "ड्रेडल." हा एक पाचकोनी पेंडीulum सारखा खेळ असतो, ज्यावर चार पत्ते असतात. हा खेळ विशेषतः मुलांसाठी मनोरंजनाचा साधन असतो आणि त्याच्या माध्यमातून, ज्यू लोकांचा इतिहास आणि परंपरा शिकवली जाते.

खाण्याच्या पदार्थांचे विशेष महत्त्व:
हनुक्का सणात विशेषतः तेलाचे पदार्थ खातात. त्यामध्ये "लाटकेस" (लाटकेस म्हणजे तळलेले आलूच्या तुकडे), "सुइट बॉल्स," आणि "सूप" यांसारख्या पदार्थांचा समावेश असतो, जे तेलाच्या चमत्कारीक घटनेला अभिवादन करतात.

धार्मिक प्रार्थना:
हनुक्का सणामध्ये विशेष प्रार्थना आणि आशीर्वाद घेतले जातात. "हानेरसालो हॅललुयाह" आणि "अल हानिसिम" ह्या प्रार्थनांचे वाचन होते.

हनुक्का सणाचा संदेश आणि उदाहरण
हनुक्का सणाचा मुख्य संदेश आहे आत्मविश्वास, एकता आणि विश्वासावर आधारित विजय. हा सण आपल्याला शिकवतो की आपल्याकडे असलेल्या सक्षमता आणि विश्वासाच्या आधारावर, आपण कोणत्याही परिस्थितीला मात देऊ शकतो.

याचे उत्तम उदाहरण म्हणजे मॅकॅबियन कुटुंबाचा संघर्ष. ज्यू लोकांचे नेतृत्व करणाऱ्या मॅकॅबियन कुटुंबाने प्रचंड असमानतेतून, अत्याचार आणि युद्धातून विजय मिळवला आणि आपला धर्म परत स्थापीत केला. त्यांचा विश्वास आणि शौर्य आजही हनुक्काच्या रूपात जिवंत आहे.

सारांश
हनुक्का सण म्हणजे केवळ एक धार्मिक उत्सव नाही, तर तो विश्वास, एकता आणि चमत्कारीक घटनेच्या प्रतीकात्मक संदेशाने परिपूर्ण आहे. हे ऐतिहासिकदृष्ट्या ज्यू लोकांच्या संघर्षाची आणि धैर्याची आठवण करून देणारे आहे. यामुळे हनुक्का एक महत्त्वपूर्ण सांस्कृतिक आणि धार्मिक सण म्हणून प्रसिद्ध आहे, जो ज्यू लोकांच्या जीवनात एकात्मता आणि विश्वासाचे प्रतीक बनला आहे.

हनुक्का सणाच्या शुभेच्छा!
आपण सर्वांनी या दिवशी विश्वास, धैर्य आणि आत्मविश्वासाच्या मार्गावर चालावे आणि आपल्या जीवनात आनंद आणि प्रकाश घेऊन यावं! 🌟🕯

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.12.2024-गुरुवार.
===========================================