दिन-विशेष-लेख-30 DECEMBER - चीनमध्ये 'कृषी सुधारणा' चा प्रारंभ (१९७८)-

[Atul Kaviraje]

चीनमध्ये 'कृषी सुधारणा' चा प्रारंभ (१९७８)-

३० डिसेंबर १९७८ रोजी, चीनने कृषी क्षेत्रात सुधारणा सुरू केली, ज्यामुळे देशाच्या शेतीविषयक धोरणांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल घडवले. याचा परिणाम म्हणून चीनचे ग्रामीण आणि आर्थिक क्षेत्र अधिक सक्षम झाले. 🇨🇳🚜

30 DECEMBER - चीनमध्ये 'कृषी सुधारणा' चा प्रारंभ (१९७८)-

३० डिसेंबर १९७८ रोजी, चीनने कृषी क्षेत्रात सुधारणा सुरू केली, ज्यामुळे देशाच्या शेतीविषयक धोरणांमध्ये महत्त्वपूर्ण बदल घडवले. या सुधारणा चीनच्या ग्रामीण आणि आर्थिक क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल घेऊन आल्या आणि त्याच्या विकासाच्या मार्गावर नवीन दिशा दिली.

१. परिचय:
चीनच्या इतिहासातील कृषी क्षेत्रातील सुधारणा १९७८ मध्ये सुरू झाली, जेव्हा डेंग शियाओपिंग यांच्या नेतृत्वाखाली 'खुला' धोरण राबवण्यात आले. या सुधारणा चीनच्या ग्रामीण भागात वाढती उत्पादनक्षमता आणि शेतीच्या कार्यक्षमतेत सुधारणा करण्याच्या उद्देशाने पारित केल्या गेल्या.

यापूर्वी, चीनमध्ये शेती व्यवस्थापन खूपच पारंपारिक होते. शेतीचे उत्पादन प्रामुख्याने सरकारी नियंत्रणाखाली होत होते, आणि शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनावर कमी नियंत्रण होते. १९७८ मध्ये सुरू झालेल्या कृषी सुधारणा या स्थितीत बदल घडवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरल्या.

२. मुख्य मुद्दे:
खुला धोरण: डेंग शियाओपिंग यांनी 'खुला धोरण' स्वीकारून आर्थिक क्षेत्रातील सुधारणांचा मार्ग मोकळा केला. यामुळे शेती क्षेत्रातील सरकारी नियंत्रण कमी केले गेले आणि शेतकऱ्यांना उत्पादनावर अधिक स्वातंत्र्य मिळाले.

ग्रामीण कुटुंबांचे अधिकार: शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनावर पूर्ण स्वातंत्र्य देण्यात आले. 'हाउसहोल्ड रिस्पॉन्सिबिलिटी सिस्टम' अंतर्गत, शेतकऱ्यांना त्यांच्या जमिनीवर अधिक नियंत्रण देण्यात आले आणि उत्पादन वाढवण्यावर जोर देण्यात आला.

शेती उत्पादनातील वाढ: या सुधारणांमुळे कृषी उत्पादनात मोठ्या प्रमाणावर वाढ झाली. शेतकऱ्यांना त्यांच्या कामाचे फळ मिळवण्याचे स्वातंत्र्य मिळाले, ज्यामुळे ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला प्रोत्साहन मिळाले.

नवीन तंत्रज्ञानाची अवलंब: नवीन तंत्रज्ञान आणि आधुनिक शेती पद्धतींचा अवलंब करून, चीनने अधिक कार्यक्षम कृषी पद्धती तयार केल्या. यामुळे उत्पादन क्षमता आणि उत्पादन गुणवत्ता सुधारली.

३. महत्त्वाची व्यक्तिमत्त्वे:
डेंग शियाओपिंग: डेंग शियाओपिंग हे चीनच्या आधुनिक कृषी सुधारणा प्रक्रियेतील मुख्य नेते होते. त्यांचे नेतृत्व आणि धोरण बदलामुळे चीनला आर्थिक सुधारणा करण्यास मदत मिळाली. त्यांनी 'खुला धोरण' आणि 'हाउसहोल्ड रिस्पॉन्सिबिलिटी सिस्टम' अशा महत्त्वपूर्ण योजनांची अंमलबजावणी केली.

४. प्रतिक्रिया आणि प्रभाव:
ग्रामीण जीवनातील सुधारणा: या सुधारणा चीनच्या ग्रामीण जीवनात मोठे बदल घडवून आणल्या. शेतकऱ्यांना अधिक आत्मनिर्भर बनवले आणि त्यांच्या जीवनमानात सुधारणा केली. या सुधारणांमुळे ग्रामीण भागातील लोकांचे जीवन अधिक सक्षम आणि समृद्ध बनले.

आर्थिक स्थिरता आणि वाढ: चीनच्या कृषी सुधारणांमुळे देशाची आर्थिक स्थिती मजबूत झाली. शेतीमध्ये सुधारणा झाल्यामुळे चीनची जीडीपी वाढली आणि त्याचा परिणाम शहरीकरणावर आणि औद्योगिकीकरणावरही झाला.

प्रादेशिक आणि जागतिक परिणाम: चीनच्या कृषी सुधारणा केवळ देशाच्या अर्थव्यवस्थेसाठी महत्त्वाच्या नव्हत्या, तर त्या जगभरातील व्यापार, अन्नधान्य पुरवठा आणि आर्थिक धोरणांवर देखील प्रभाव पाडत होत्या.

५. निष्कर्ष आणि समारोप:
चीनमधील १९७८ मध्ये सुरू झालेल्या कृषी सुधारणा यामुळे देशाची शेती प्रणाली पूर्णपणे बदलली. शेतकऱ्यांना अधिक स्वातंत्र्य आणि अधिकार देण्यात आले, ज्यामुळे कृषी उत्पादनात मोठी वाढ झाली. या सुधारणा चीनच्या आर्थिक वाढीचा एक महत्त्वाचा घटक बनल्या आणि आज चीन हा कृषी उत्पादनात मोठा देश आहे. या सुधारणांमुळे चीनच्या ग्रामीण आणि शहरी भागातील जीवनमानात सुधारणा झाली आणि संपूर्ण देशाच्या आर्थिक स्थैर्याला आधार मिळाला.

📚 संदर्भ:
"The Chinese Economic Reform: Agricultural Reforms" - A detailed study of China's agricultural reforms post-1978.
"Deng Xiaoping's Open Door Policy" - Overview of Deng Xiaoping's policies and their impact on China's economy.

🇨🇳🚜 सिंबॉल्स: 🇨🇳🚜

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.12.2024-सोमवार.
===========================================