अनिवासी भारतीय दिवस (प्रवासी भारतीय दिवस) - ९ जानेवारी, २०२५-

[Atul Kaviraje]

अनिवासी भारतीय दिवस-प्रवासी भारतीय दिवस (NRI दिवस)-

अनिवासी भारतीय दिवस (प्रवासी भारतीय दिवस) - ९ जानेवारी, २०२५-

प्रस्तावना:

९ जानेवारी हा दिवस भारतामध्ये "अनिवासी भारतीय दिवस" किंवा "प्रवासी भारतीय दिवस" म्हणून साजरा केला जातो. हा दिवस भारतीय समाजातील एक महत्त्वाचा दिन आहे, जो विदेशात राहणाऱ्या भारतीय नागरिकांच्या योगदानाची ओळख आणि त्यांना सन्मानित करण्यासाठी समर्पित आहे. प्रत्येक वर्षी ९ जानेवारीला हा दिवस साजरा केला जातो, आणि याला भारत सरकारने विशेष महत्त्व दिले आहे.

इतिहास:

या दिवसाचे महत्त्व १९१५ मध्ये सुरू होते, जेव्हा महात्मा गांधीजींनी दक्षिण आफ्रिकेतून भारतात परत येण्याचा निर्णय घेतला. ९ जानेवारी १९१५ रोजी गांधीजी आपल्या ऐतिहासिक भारत भेटीवर पोहोचले. त्यानंतर, भारतीय समाजातील एक नवीन जागरूकता निर्माण झाली, जी भारतीय जीवनशैली, हक्क, आणि त्यांचे सामाजिक, राजकीय योगदान यावर प्रकाश टाकते. म्हणूनच, ९ जानेवारी हा दिवस अनिवासी भारतीयांसाठी एक ऐतिहासिक आणि महत्त्वाचा दिन आहे.

अनिवासी भारतीयांचे महत्त्व (Importance of NRI):

अनिवासी भारतीय (NRI) हे एक मोठे वर्ग आहेत, जे भारताच्या बाहेर वेगवेगळ्या देशांमध्ये कार्यरत आहेत. या भारतीय नागरिकांचा आपल्या मातृभूमीसाठी असलेला प्रेम आणि त्यांचा योगदान अतिशय महत्त्वाचा आहे.

१. आर्थिक योगदान:
अनिवासी भारतीयांनी भारताच्या आर्थिक प्रगतीत मोठे योगदान दिले आहे. वेगवेगळ्या देशांमध्ये कार्यरत असलेल्या भारतीयांनी भारताच्या अर्थव्यवस्थेसाठी महत्त्वपूर्ण परदेशी चलन कमावले. त्याचबरोबर, त्यांच्या पाठवलेल्या रेमिटन्सेस (remittances) च्या माध्यमातून, अनेक कुटुंबे आणि समुदायांना मदत मिळाली आहे.

२. सांस्कृतिक आणि सामाजिक योगदान:
अनिवासी भारतीयांद्वारे भारतीय संस्कृतीचा प्रचार आणि प्रसार केला जातो. त्यांच्याकडून भारतीय सण, कला, साहित्य आणि संस्कृतीची ओळख विदेशांमध्ये होऊन भारताच्या महान वारशाचे संरक्षण केले जात आहे.

३. राजकीय योगदान:
प्रवासी भारतीयांद्वारे राजकीय क्षेत्रातही मोठा प्रभाव टाकला जातो. अनेक भारतीय वंशाचे लोक आज पश्चिम देशांमध्ये सत्तेत आहेत. उदाहरणार्थ, इंग्लंड, अमेरिका, कॅनडा आणि इतर देशांमध्ये भारतीय वंशाचे पंतप्रधान, मंत्री आणि प्रमुख राजकीय नेते आहेत.

प्रवासी भारतीय दिवसाचे उद्दीष्ट (Objective of NRI Day):

१. भारताच्या बाहेर राहणाऱ्या भारतीयांना सन्मान देणे. २. भारताच्या आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक आणि राजकीय प्रगतीसाठी प्रवासी भारतीयांच्या योगदानाची ओळख करून देणे. ३. भारत-विदेश संबंध सुधारण्यासाठी प्रवासी भारतीयांच्या नेटवर्किंगला प्रोत्साहन देणे. ४. भारतातील विविध राजकारणी आणि सामाजिक नेत्यांना प्रवासी भारतीयांच्या हितासाठी कार्य करण्यासाठी प्रेरित करणे.

अनिवासी भारतीय दिवसाचे उदाहरण (Examples of NRI Contributions):

१. सचिन पिळगावकर:
सचिन पिळगावकर हे एक प्रसिद्ध अभिनेता आहेत ज्यांनी भारतीय चित्रपट उद्योगात योगदान दिले. त्यांनी भारतातील आणि विदेशांतील लाखो चाहत्यांना एकत्र आणले.

२. इंद्रा नूयी:
इंद्रा नूयी ही पेप्सिकोच्या CEO होत्या आणि एक आदर्श अनिवासी भारतीय महिला ठरली. त्यांनी अमेरिकेतील एका मोठ्या कंपनीमध्ये भारतीय व्यवसाय कौशल्यांचा अवलंब करून, भारताच्या नावाला जागतिक स्तरावर गौरव दिला.

३. कैलाश सत्यार्थी:
कैलाश सत्यार्थी, ज्यांनी बालकामगारांच्या हक्कांसाठी जगभरातील अनेक देशांमध्ये कार्य केले, यांना नोबेल शांतता पुरस्कार प्राप्त झाला आहे. हे दर्शविते की प्रवासी भारतीय आपल्या देशाच्या आणि जगाच्या भल्यासाठी किती योगदान देऊ शकतात.

लघुकविता:-

"प्रवासी भारतीय दिवसाची कवीता"

प्रवासी भारतीय, तुमचं कौतुक करतो ,
भारतात तुमचं योगदान गाजवा,
वास्तव्य जरी परदेशात असलं ,
मनात भारताचं प्रेम नेहमीचं  असेल.

आर्थिक पंख, तुम्ही भारताला दिले,
सांस्कृतिक वारे, जगात पसरवले ,
राजकीय जागरूकता, समाजाची सेवा,
तुमच्या कार्याने बळा भारताचं दैव .

प्रवासी भारतीय, तुमचे  आभार मानतो,
दूर राहून देखील तुमचं योगदान जाणतो,
तुमचा करतो सन्मान ,तुम्ही गौरव पात्र,
प्रवासी भारतीय दिवस साजरा करुया एकमात्र !

निष्कर्ष (Conclusion):

प्रवासी भारतीय दिवस भारतीयांच्या विविधतेला आणि वैश्विक स्तरावर भारतीयांची शक्ती दाखवतो. हा दिवस नुसताच साजरा करणारा नाही, तर एक जागरूकतेचा प्रसार करणारा दिवस आहे. ९ जानेवारी हा दिवस प्रत्येक भारतीयासाठी गर्व आणि आदराचा आहे, जो आपल्याला दाखवतो की एकात्मतेने आणि परिश्रमाने भारताचे भव्य भविष्य आकारले जाऊ शकते. प्रत्येक प्रवासी भारतीयाने आपल्या कुटुंबात, समाजात आणि देशात आपले योगदान अनमोल ठेवले आहे, आणि ते कायमच भारताच्या उत्कर्षासाठी महत्वपूर्ण ठरले आहे.

जय हिंद! 🇮🇳

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-09.01.2025-गुरुवार.
===========================================