१३ जानेवारी २०२५ - शIकंभरी देवी नवरात्र समाप्ती-

[Atul Kaviraje]

शIकंभरी देवी नवरात्र समाप्ती -

१३ जानेवारी २०२५ - शIकंभरी देवी नवरात्र समाप्ती-

शIकंभरी देवी नवरात्रेचे महत्त्व

शIकंभरी देवी नवरात्र हे हिंदू धर्मातील एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण आणि पवित्र पर्व आहे. "शिकंभीरि" ह्या देवीचे नाव अत्यंत पवित्र आणि शक्तिशाली आहे, आणि तिच्या आराधनेने भक्तांच्या जीवनात भव्य परिवर्तन घडते. हा नवरात्र विशेषत: महाराष्ट्र आणि उत्तर भारतात मोठ्या श्रद्धेने साजरा केला जातो. हा नवरात्रा आश्विन महिन्यात असतो, परंतु काही ठिकाणी पौष महिन्यात देखील शिकंभीरि देवीच्या आराधनासाठी विशेष पूजा केली जाते.

शIकंभरी देवीला अन्नाची देवी, संपत्तीची देवी, आणि शक्ति देवी मानले जाते. तिच्या नवरात्रात विविध धार्मिक विधी, उपवास, पूजा, व्रत व मंत्र जाप करून भक्त देवीच्या कृपेला प्राप्त होण्याची अपेक्षा करतात. नवरात्राच्या या दिवशी शिकंभीरि देवीच्या चरणी भक्ति, श्रद्धा आणि समर्पण दर्शवले जाते.

शIकंभरीदेवी नवरात्र समाप्तीचे धार्मिक महत्त्व

शIकंभरी देवी नवरात्र समाप्तीचा दिवस म्हणजे देवीच्या पूजेचा पूर्ण समर्पण आणि आभार व्यक्त करण्याचा दिवस आहे. नवरात्राच्या अंतिम दिवशी, भक्त देवीच्या मूर्तीला ओवींच्या गजरात आणि भव्य पूजा विधींत नमन करून तिच्या आशीर्वादाची प्राप्ती करतात. या दिवशी साधक, भक्त आणि धार्मिक व्यक्ती आपल्या एकूण साधनेचा परिपूर्ण आढावा घेतात आणि देवीच्या आशीर्वादासाठी कृतज्ञता व्यक्त करतात.

शिकंभीरि देवीच्या नवरात्राच्या शेवटच्या दिवशी असलेल्या पूजा विधीमध्ये विशेषत: "हवन" किंवा अग्निहोत्राचे आयोजन करण्यात येते, ज्याद्वारे देवीच्या कृपेने जीवनात आनंद आणि समृद्धी येते, असे मानले जाते. देवीची आराधना करण्यासाठी विविध प्रकारचे व्रत, उपास्य मंत्र आणि तंत्रांचा वापर केला जातो.

भक्तिभावपूर्ण लघु कविता

शIकंभरी देवीच्या चरणी, हे जीवन अर्पित करतो,
नवरात्राची समाप्ती, आनंदाच्या संग सुरू करतो।
संपूर्ण आराधनाने जीवन होईल उन्नत,
तिच्या आशीर्वादाने प्रत्येक अडचणींना पार करतो।
देवीच्या कृपेने, साक्षात सुख साकारते,
शIकंभरी मातेची महिमा, आभार गाथा साकारते।

शIकंभरी देवी नवरात्र समाप्तीचे सांस्कृतिक आणि धार्मिक महत्त्व

शIकंभरी देवीच्या नवरात्र समाप्तीला केवळ धार्मिक दृषटिकोनातून महत्त्व नाही, तर ते एक सांस्कृतिक व सामाजिक उत्सव देखील असतो. विविध ठिकाणी लोक एकत्र येतात आणि नवरात्रातील आंतरिक शुद्धता आणि विश्वास साजरा करतात. या दिवशी भक्तगण देवीच्या प्रतिमेला हार घालतात, दिवे लावतात आणि एकत्र येऊन मंत्रोच्चार व भजन गात देवीच्या कृपेसाठी प्रार्थना करतात. त्याचप्रमाणे, विविध मंदिरांमध्ये धार्मिक उत्सव आयोजित केले जातात आणि भक्तगण मोठ्या प्रमाणावर यामध्ये सहभागी होतात.

काही भागांमध्ये शिकंभीरि देवीच्या नवरात्र संपल्यानंतर पारंपरिक नृत्य, गाणी आणि सांस्कृतिक कार्यक्रमांचा आयोजन देखील केला जातो. या दिवसांमध्ये शुद्धता, प्रेम आणि श्रद्धा यांचा संगम होतो. याचा उद्देश्य भक्तांच्या मनातील नकारात्मकता दूर करून त्यांना शांती आणि समृद्धी प्राप्त करणे आहे.

उदाहरणार्थ, उत्तर भारतातील काही भागांमध्ये, देवी शिकंभीरि व तिच्या मूर्तीच्या सन्मानार्थ, प्रख्यात कवी आणि गायक देवीच्या गाण्यांमध्ये सामील होतात, जे नवरात्राच्या अंतिम दिवशी दिव्यतेची अनुभूती देतात. यामुळे भक्तांची आध्यात्मिक उन्नती होण्यास मदत होते.

निष्कर्ष

शIकंभरी देवी नवरात्र समाप्ती हा एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण आणि पवित्र दिवस आहे, ज्यामध्ये भक्त देवीच्या चरणी श्रद्धा आणि समर्पण व्यक्त करतात. या दिवशी केलेली पूजा आणि धार्मिक कर्मे भक्तांच्या जीवनात सकारात्मक परिवर्तन घडवतात. भक्तांची आध्यात्मिक उन्नती आणि जीवनातील शांती, समृद्धी यासाठी हा दिवस महत्त्वपूर्ण ठरतो. शिकंभीरि देवीच्या आशीर्वादाने भक्तांचे जीवन साक्षात प्रकाशमान होते आणि त्यांना संतुष्टि, सुख आणि शांति प्राप्त होते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-13.01.2025-सोमवार.
===========================================