मकर संक्रांती - महत्त्व, उदाहरण आणि भक्तिभावपूर्ण लघु कविता-

[Atul Kaviraje]

मकर संक्रांती-

मकर संक्रांती - महत्त्व, उदाहरण आणि भक्तिभावपूर्ण लघु कविता-

"मकर संक्रांती" हा एक अत्यंत खास आणि पवित्र भारतीय सण आहे, जो मुख्यतः प्रत्येक वर्षी १४ जानेवारी रोजी साजरा केला जातो. हा सण विशेषतः सूर्याच्या मकर राशीमध्ये प्रवेश करण्याच्या दिवसाच्या रूपात ओळखला जातो. या दिवशी सूर्य उत्तरायणास प्रारंभ करतो, जो हिंदू पंचांगानुसार अधिक पवित्र मानला जातो. उत्तरायण म्हणजे आध्यात्मिक उन्नती, सुख, समृद्धी आणि आनंदाचा काळ. म्हणूनच, मकर संक्रांती एक अत्यंत शुभ दिवस मानला जातो.

मकर संक्रांतीचे महत्त्व: मकर संक्रांती हा सण शेतकरी वर्गासाठी विशेषतः महत्त्वाचा असतो. या दिवशी कापणीचे काम पूर्ण होऊन नवीन अन्नधान्य तयार होतात. ह्यामुळे शेतकरी आपल्या मेहनतीचे प्रतिफळ मिळवून या दिवशी आनंद साजरा करतात. तसेच, या दिवशी अनेक स्थळांवर विशेषत: गंगा, यमुना इत्यादी नद्या आणि जलाशयांमध्ये स्नान केल्याने पापक्षालन होऊन पुण्य प्राप्त होण्याचा विश्वास आहे.

मकर संक्रांती हा सण आपल्याला सकारात्मकता, आनंद आणि आत्मविश्वासाचे संदेश देतो. यामुळे मकर संक्रांतीला आध्यात्मिक दृष्टिकोन देखील महत्त्वपूर्ण आहे. हिंदू धर्मातील भक्तजण या दिवशी आपल्या देवतेच्या पूजा अर्चना करतात आणि संप्रदाय, परंपरा व संस्कृतीचा आदर राखत जीवनातील सर्व अडचणींवर मात करण्यासाठी प्रार्थना करतात.

उदाहरण: मकर संक्रांतीला साधारणपणे तिळगुळ द्यायची परंपरा आहे. यामध्ये तिळगुळ म्हणजेच तिळ व गुळ यांच्या मिश्रणामुळे मिठास आणि सुखाची प्राप्ती होईल, असा संदेश दिला जातो. "तिळगुळ घ्या आणि गोड बोला" हा सामान्यत: सांगितला जाणारा वाक्यप्रचार मकर संक्रांतीच्या दिवशी मोठ्या आदराने वापरला जातो. यामध्ये एक प्रकारे एकमेकांच्या स्नेह आणि सुखाच्या शुभेच्छा दिल्या जातात.

लघु कविता - मकर संक्रांतीच्या दिवशी:-

मकर संक्रांतीचा दिन आला, सुखाचा बहर आला
सूर्याची किरणे उजळली, आत्मा प्रकाशला ।
तिळगुळ घेऊन गोड बोला सर्वांनी,
सर्वांची मनं होवोत आनंदाने भरलेली।

कृषी पीक फुलवितो, नवा शेताचा रंग,
नवे अंकुर येतात, पिकाला मिळतो गोड फळांचा संग।
मकर संक्रांती तिळगुळाच्या गोड शब्दांसोबत,
पुण्य मिळविण्याचा दिला आहे एक उज्ज्वल संदेश।

उत्सवाचा हा दिवस आहे, नवा आरंभ,
आत्मविश्वास आणि भक्तिभावाने होईल सर्वांना साकार।
या सणाच्या दिवशी गोड बोलून,
मनांमध्ये होवो प्रेमाचा आणि आनंदाचा  उत्सव।

अर्थ: मकर संक्रांतीचा दिवस हा सकारात्मकतेचा, उन्नतीचा आणि नवीन सुरुवातीचा दिन आहे. याला एक प्रकारे आत्मविश्वास, शुभकामना आणि भक्तिभावाचा महत्त्वपूर्ण दिवस मानला जातो. तिळगुळाची आदान-प्रदान ही केवळ गोड बोलण्याची आणि एकमेकांसोबत सदभावना व्यक्त करण्याची संधी आहे. शेतकऱ्यांसाठी हा सण एक नवीन चांगला आरंभ आहे, जिथे त्यांना त्यांच्या श्रमांचा फळ मिळतो. यामुळे सर्वांमध्ये प्रेम, सहकार्य आणि आत्मविश्वासाचे वातावरण निर्माण होते.

मकर संक्रांती ही एक अशी पर्वणी आहे जी न फक्त शेतकऱ्यांसाठी, तर प्रत्येक व्यक्तीला आपल्या जीवनातील सकारात्मकतेचा संदेश देते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-14.01.2025-मंगळवार.
===========================================