दिन-विशेष-लेख-21 FEBRUARY,१९९२ – युरोपीय संघाची स्थापना झाली-

Started by Atul Kaviraje, February 21, 2025, 09:49:39 PM

Previous topic - Next topic

Atul Kaviraje

1992 – THE EUROPEAN UNION IS CREATED-

१९९२ – युरोपीय संघाची स्थापना झाली-

The Maastricht Treaty, which established the European Union (EU), was signed by the 12 member states of the European Economic Community (EEC).

मास्ट्रिक्ट करार, जो युरोपीय संघ (EU) ची स्थापना करत होता, तो युरोपीय आर्थिक समुदाय (EEC) च्या १२ सदस्य देशांनी साइन केला.

21 FEBRUARY,१९९२ – युरोपीय संघाची स्थापना झाली (The European Union is Created)

परिचय (Introduction):
१९९२ मध्ये मास्ट्रिक्ट करार (Maastricht Treaty) साइन करून युरोपीय संघ (EU) ची स्थापना झाली. हा करार युरोपीय आर्थिक समुदाय (EEC) च्या १२ सदस्य देशांद्वारे साइन करण्यात आला. युरोपीय संघाच्या स्थापनेचे मुख्य उद्दिष्ट आर्थिक, राजकीय, आणि सामाजिक क्षेत्रातील सहकार्य वाढवणे, तसेच युरोपमध्ये शांती आणि समृद्धी वाढवणे होते. या स्थापनेने युरोपातील राष्ट्रांची एकता आणि सहकार्य अधिक प्रगल्भ केले.

इतिहासिक महत्त्व (Historical Significance):
मास्ट्रिक्ट कराराची साइनिंग, युरोपाच्या इतिहासातील एक महत्त्वपूर्ण टर्निंग पॉइंट आहे. या करारामुळे युरोपियन समुदाय एक नवीन पातळीवर पोहोचला, आणि या कराराच्या आधारे युरोपीय संघाच्या स्थापना झाले. युरोपीय संघाने एकजूट केलेल्या राष्ट्रांमध्ये आर्थिक सहकार्य, सामाजिक सहकार्य, आणि राजनीतिक स्थिरता आणली. युरोपीय संघाच्या स्थापनेने जगातील दुसऱ्या महाशक्तींशी संबंध मजबूत केले आणि युरोपातील शांतता वाढवली.

मुख्य मुद्दे (Key Points):

मास्ट्रिक्ट करार (Maastricht Treaty):
मास्ट्रिक्ट करार ७ फेब्रुवारी १९९२ रोजी साइन झाला. या करारामध्ये १२ सदस्य राष्ट्रांनी एकजूट होण्याचे ठरवले आणि युरोपीय संघाची स्थापना केली. युरोपीय संघ हा एक राजकीय, आर्थिक, आणि भौगोलिक संघ होता, ज्यामध्ये सामील राष्ट्रांनी एकमेकांच्या दरम्यान सीमा शुल्क हटवले, समान चलन स्वीकारले आणि एकसंध धोरण राबवले.

युरोपीय संघाच्या उद्दिष्टांचे निर्धारण (Defining Objectives of the EU):
युरोपीय संघाचे मुख्य उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे होती:

सदस्य राष्ट्रांमध्ये आर्थिक सहकार्य वाढवणे.
राजकीय सहकार्य आणि स्थिरता साधणे.
संयुक्तपणे जागतिक बाजारपेठेत अधिक प्रभावशाली भूमिका बजावणे.
युरोपातील शांतता आणि सुरक्षा वाढवणे.

युरो चा समावेश (Introduction of the Euro):
युरोपीय संघाच्या स्थापनेचा एक प्रमुख टप्पा म्हणजे युरो (Euro) चा समावेश. युरो हा संघातील सदस्य राष्ट्रांचा सामान्य चलन ठरला, जो २००२ मध्ये व्यवहारात आला. युरोने व्यापार वाढवण्यास मदत केली आणि युरोपीय देशांच्या अर्थव्यवस्थांना एकत्र आणले.

सदस्य राष्ट्रांचे सहकार्य (Cooperation Between Member States):
युरोपीय संघाच्या स्थापनेनंतर, सदस्य राष्ट्रांनी आपापसातील सीमांवर अडथळे हटवले, आणि मुक्त व्यापाराला प्रोत्साहन दिले. यामुळे सदस्य देशांमध्ये आर्थिक वाढ झाली आणि एकमेकांच्या प्रगतीसाठी सहकार्य वाढले.

उदाहरण (Example):
फ्रांस आणि जर्मनी यांचे उदाहरण घेता येईल, ज्यांनी मास्ट्रिक्ट करार साइन करून युरोपीय संघाच्या स्थापनेस पाठिंबा दिला. या दोन्ही देशांच्या सहकार्याने युरोपीय संघाच्या स्थापनेचा मार्ग सुकर झाला, आणि त्यांनी इतर सदस्य देशांना देखील या प्रक्रियेत सामील होण्यासाठी प्रोत्साहित केले.

विश्लेषण (Analysis):
युरोपीय संघाची स्थापना केल्याने अनेक देश एकत्र आले आणि त्यांनी एकसंध धोरणाचा स्वीकार केला. या संघाने युरोपीय राष्ट्रांमधील आर्थिक व राजकीय संघर्ष कमी केले आणि एक सकारात्मक वातावरण तयार केले. युरोपीय संघाच्या स्थापनेच्या माध्यमातून युरोपीय देशांना जागतिक राजकारणात एक प्रभावशाली स्थान प्राप्त झाले.

युरोपीय संघाने वेगवेगळ्या क्षेत्रात (जसे की व्यापार, शैक्षणिक सहकार्य, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान) आणखी सहकार्य वाढवले. तथापि, काही लोकांमध्ये या संघाच्या धोरणांवर वाद होते. काही देशांनी युरोपीय संघाच्या धोरणांवर विरोध व्यक्त केला, तर काही देशांनी त्याच्या अधिकाधिक एकात्मतेला विरोध केला. तरीही, युरोपीय संघाची स्थापना आज एक महत्त्वपूर्ण ऐतिहासिक घटना आहे.

निष्कर्ष (Conclusion):
युरोपीय संघाची स्थापना ही १९९२ मध्ये युरोपीय देशांमध्ये एक नवीन युग सुरू करण्याचा एक मोठा निर्णय होता. हा संघ केवळ आर्थिक दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा नव्हे, तर तो राजकीय स्थिरतेसाठी देखील अत्यंत आवश्यक होता. या संघामुळे युरोपीय देशांची एकता वाढली, आणि युरोपीय नागरिकांसाठी अनेक नव्या संधी निर्माण झाल्या. युरोपीय संघाने एकजुटीचे आणि शांततेचे ध्येय साधत, जागतिक स्तरावर मोठा प्रभाव निर्माण केला.

संदर्भ (References):

The European Union: A Very Short Introduction by John Pinder and Simon Usherwood
Europe: The Story of the Modern World by Norman Davies

चित्र आणि प्रतीक (Pictures and Symbols):
🌍🤝🇪🇺💶🗣�

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-21.02.2025-शुक्रवार.
===========================================