मी एका पक्षीपासून गाणी शिकण्याला प्राधान्य देतो-ई. ई. कमिंग्स-4

[Atul Kaviraje]

"मी एका पक्षीपासून गाणी शिकण्याला प्राधान्य देतो, त्याऐवजी दहा हजार ताऱ्यांना नाचायला न शिकवण्यास."
— ई. ई. कमिंग्स

"मी एका पक्ष्याकडून शिकण्यापेक्षा दहा हजार तारे नाचू नयेत हे शिकवेन."
— ई.ई. कमिंग्ज

३. वैयक्तिक वाढ आणि आत्म-अभिव्यक्ती
वैयक्तिक पातळीवर, हे वाक्य आपल्या प्रत्येकाला आपले व्यक्तिमत्व आणि प्रामाणिक आत्म-अभिव्यक्ती स्वीकारण्यास प्रोत्साहित करते. सामाजिक अपेक्षांशी जुळवून घेण्याऐवजी किंवा साच्यात बसण्याचा प्रयत्न करण्याऐवजी, आपण आपल्याला नैसर्गिकरित्या प्रेरणा देणाऱ्या गोष्टींपासून शिकण्याचा प्रयत्न केला पाहिजे - मग ते पुस्तक असो, व्यक्ती असो, गाणे असो किंवा अनुभव असो. खरी वाढ तेव्हा होते जेव्हा आपण स्वतःला आपण खरोखर कोण आहोत हे व्यक्त करण्याचे स्वातंत्र्य देतो.

४. शिक्षण प्रणाली
शिक्षणाच्या संदर्भात, कमिंग्ज प्रमाणित शिक्षण आणि नियंत्रणाच्या पारंपारिक दृष्टिकोनाला आव्हान देतात. सर्वोत्तम शिक्षण तेव्हा घडते जेव्हा विद्यार्थ्यांना त्यांच्या नैसर्गिक सर्जनशीलता आणि कुतूहलाला दडपणाऱ्या कठोर अभ्यासक्रमाचे पालन करण्यास भाग पाडण्याऐवजी, एक्सप्लोर करण्यास, उत्सुक राहण्यास आणि वास्तविक, सेंद्रिय अनुभवांमधून शिकण्यास प्रोत्साहित केले जाते. अध्यापन अभिव्यक्ती मर्यादित करण्याबद्दल नसून व्यक्तिमत्त्वाचे पालनपोषण करण्याबद्दल आणि प्रत्येक व्यक्तीला त्यांचा स्वतःचा आवाज शोधण्यास प्रोत्साहित करण्याबद्दल असावे.

तात्विक अंतर्दृष्टी
कमिंग्जचे उद्धरण अनेक तात्विक कल्पना प्रतिबिंबित करते:

राल्फ वाल्डो एमर्सनचे आत्म-निर्भरता: अमेरिकन ट्रान्सेंडेंटलिझममधील एक प्रमुख व्यक्तिमत्व, एमर्सन, व्यक्तिमत्व आणि आत्म-अभिव्यक्तीच्या महत्त्वावर विश्वास ठेवत होते. त्यांनी असा युक्तिवाद केला की प्रत्येक व्यक्ती अद्वितीय आहे आणि इतरांच्या अपेक्षा किंवा मतांशी जुळवून घेऊ नये.

अस्तित्ववाद: जीन-पॉल सार्त्र आणि सिमोन डी ब्यूवोअर सारख्या तत्वज्ञानींनी एखाद्याच्या जीवनात अर्थ निर्माण करण्यासाठी प्रामाणिकपणा आणि वैयक्तिक स्वातंत्र्याचे महत्त्व यावर भर दिला. कमिंग्जचे उद्धरण या कल्पनेशी जुळते की प्रामाणिक अभिव्यक्ती बाह्य मानकांशी जुळवून घेण्यापेक्षा कितीतरी जास्त मौल्यवान आहे.

प्रवाहाची संकल्पना (मिहाली सिक्सझेंटमिहाली): सिक्सझेंटमिहालीची "प्रवाह" ची संकल्पना खोल सहभाग आणि सर्जनशीलतेच्या स्थितीला सूचित करते, जिथे व्यक्ती त्यांच्या क्षमता आणि आवडींशी सुसंगत असतात. नैसर्गिक, उत्स्फूर्त पक्ष्यांच्या गाण्यातून शिकणे हे एक प्रकारचे प्रवाह दर्शवते, जिथे व्यक्ती जगाशी सुसंगत असते, इतरांच्या प्रवाहावर बंधने घालण्याचा किंवा नियंत्रित करण्याचा प्रयत्न करण्याऐवजी.

निष्कर्ष
ई.ई. कमिंग्ज यांचे वाक्य, "मी एका पक्ष्याकडून शिकण्यापेक्षा दहा हजार तारे नाचू नयेत हे शिकवेन," हे वाक्य प्रामाणिकपणा, सर्जनशीलता आणि व्यक्तिमत्त्वाचे महत्त्व सांगते. नैसर्गिकरित्या मुक्त आणि अभिव्यक्ती असलेल्या गोष्टींवर बंधने लादण्याऐवजी, आपण प्रामाणिक, प्रेरणादायी स्त्रोतांकडून शिकण्याची संधी स्वीकारली पाहिजे. वैयक्तिक वाढ, कलात्मक निर्मिती, नेतृत्व किंवा शिक्षण असो, हे वाक्य आपल्याला आठवण करून देते की खरे शहाणपण जीवनाच्या नैसर्गिक अभिव्यक्तीवर नियंत्रण किंवा मर्यादा घालण्याचा प्रयत्न करण्याऐवजी, स्वतःला प्रेरणाच्या खऱ्या, उत्स्फूर्त स्त्रोतांनी प्रभावित होऊ देण्याने येते.

इतरांच्या व्यक्तिमत्त्वाचे संगोपन करून आणि सर्जनशीलतेचा उत्सव साजरा करून, आपण पक्षी आणि त्याच्या गाण्यापासून शिकू शकतो - स्वातंत्र्य, प्रामाणिकपणा आणि जीवनाच्या सौंदर्याचे अनियंत्रित प्रतीक.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-23.03.2025-रविवार.
===========================================