१२ एप्रिल - नासा द्वारा मर्क्युरी-रेडस्टोन 3 अंतराळ यानाची पहिली उड्डाण (१९६१)-

[Atul Kaviraje]

THE FIRST LAUNCH OF A SPACECRAFT BY NASA, MERCURY-REDSTONE 3 (1961)-

1961 मध्ये नासा द्वारे पहिले अंतराळ यान, मर्क्युरी-रेडस्टोन 3 प्रक्षिप्त करण्यात आले.

१२ एप्रिल - नासा द्वारा मर्क्युरी-रेडस्टोन 3 अंतराळ यानाची पहिली उड्डाण (१९६१)-

परिचय:
१२ एप्रिल १९६१ हा दिवस एक ऐतिहासिक दिन मानला जातो, कारण या दिवशी नासा (NASA) ने आपल्या अंतराळ कार्यक्रमाच्या अंतर्गत मर्क्युरी-रेडस्टोन ३ (Mercury-Redstone 3) नावाच्या अंतराळ यानाची पहिली यशस्वी उड्डाण केली. हे यान अंतराळात पाठवले गेले, ज्यामध्ये पहिले अमेरिकन अंतराळवीर अल्ड्रिन "अल" शीपर्ड (Alan Shepard) होते. हे उड्डाण मानवाने अंतराळात केलेली पहिली उड्डाण होती. या घटनेंमुळे अंतराळ विज्ञानात एक मोठा टप्पा गाठला आणि २०व्या शतकात मानवाने अंतराळातील साहसी धाडसाला एक पाऊल पुढे टाकले.

इतिहासिक संदर्भ:
१९६१ मध्ये अमेरिकेच्या अंतराळ कार्यक्रमाला सुरूवात झाली आणि सोव्हिएत युनियनने युरी गगारिन (Yuri Gagarin) नावाच्या अंतराळवीराला यशस्वी अंतराळ उड्डाण करून माजी सोव्हिएत संघात एक मोठा विजय मिळवला. याला प्रतिसाद म्हणून अमेरिकेने आपल्या मर्क्युरी प्रोग्राम (Mercury Program) अंतर्गत मर्क्युरी-रेडस्टोन 3 च्या माध्यमातून अंतराळात मानवी उड्डाणाची योजना केली.

अंतराळातील पहिला मानव अल्ड्रिन "अल" शीपर्ड यांचा १२ एप्रिल १९६१ रोजी अंतराळातील प्रवेश झाला. त्यांनी १५ मिनिटे आणि २२ सेकंद जागा घेतली होती आणि यान पृथ्वीच्या कक्षेत शंभर मैलांच्या उंचीवरून फिरले. त्याचा मुख्य उद्दिष्ट पृथ्वीच्या कक्षेत माणसाला सुरक्षित ठेवण्याचा प्रयोग करणे होता. हे यान मात्र कधीही पृथ्वीच्या कक्षांवर बाहेर गेले नाही.

मुख्य मुद्दे:
अल्ड्रिन शीपर्ड यांचे उड्डाण: अल्ड्रिन शीपर्ड हे पहिले अमेरिकन अंतराळवीर होते, ज्यांनी मर्क्युरी-रेडस्टोन ३ च्या माध्यमातून अंतराळात उड्डाण केले. हा कार्यक्रम अमेरिकेच्या अंतराळ विज्ञानात एक मोठा टप्पा मानला जातो. अल्ड्रिन शीपर्ड यांच्या उड्डाणामुळे अमेरिकेचे स्थान अंतराळ अन्वेषणात मजबूत झाले.

उड्डाणाचे उद्दिष्ट: या उड्डाणाचे मुख्य उद्दिष्ट अंतराळ उड्डाणांच्या प्रगतीसाठी महत्त्वाचे प्रयोग करणे आणि मानवी शरीर अंतराळात कसे प्रतिक्रिया दर्शवते हे तपासणे होते. याने भविष्यातील अंतराळ मिशनसाठी एक महत्त्वाची दिशा दाखवली.

मर्क्युरी-रेडस्टोन 3 यान: मर्क्युरी-रेडस्टोन 3 एक छोटं, मजबूत अंतराळ यान होतं. यामध्ये सिंगल सेॅटेलाइट वापरणारा अंतराळ यान होता, आणि याच्या माध्यमातून अमेरिकेने अंतराळात माणसाला पाठवण्याची क्षमता सिद्ध केली.

अंतराळ कार्यक्रमाची गती: यानाच्या यशस्वी उड्डाणानंतर अमेरिकेचा अंतराळ कार्यक्रम आणखी गतीला आला. यानंतर, आणखी अनेक अंतराळ मिशन्स सुरू झाल्या, ज्या अंतराळ विज्ञानाच्या विकासाला चालना देत होत्या.

संपूर्ण माहिती:

१९६१ मध्ये मर्क्युरी-रेडस्टोन ३ च्या यशस्वी उड्डाणानंतर अमेरिका अंतराळात आणखी एक महत्त्वाची जणकारी जमा करू शकली. मर्क्युरी प्रोग्रामच्या माध्यमातून अंतराळ उड्डाणात एक नवा इतिहास लिहिला गेला. अल्ड्रिन शीपर्ड याने आपले १५ मिनिटांचे उड्डाण करत अंतराळाला पहिल्या व्यक्तीने भेट दिली. या उड्डाणानंतर अनेक प्रमुख अंतराळ कार्यक्रम राबवले गेले, ज्यात अपोलो प्रोग्राम, स्पेस शटल कार्यक्रम यांचा समावेश होता.

याशिवाय, नासा च्या अंतराळ कार्यक्रमाने पुढील पिढीला प्रेरित केलं आणि त्याच्या कार्याने विज्ञान, तंत्रज्ञान, आणि अंतराळ अन्वेषणातील उंचावलेले नवे आव्हान जिंकले.

कविता:

"अंतराळाचा प्रवास"

आसमानाला गाठत अंतराळात तो गेला,
अल्ड्रिन शीपर्ड अंतराळाचा प्रवास आला, 🌌
उंच आकाशात जणू नवा पंख फैलावला,
मानवाने गाठला एक नवा टप्पा. 🚀

पृथ्वीच्या कक्षेत, १५ मिनिटे तेज उडाली,
एक युग सुरू झाले, धाडसाची छटा आली,
यांत्रिकी आणि मानवाच्या समन्वयात,
नवा इतिहास आम्हाला शिकवला. 🪐

इकडून तिकडे अंतराल सरले,
तंत्रज्ञानाच्या चमत्कारांना वारा मिळाले,
नवे युग ते एक अंतराळातलं,
आशा आणि स्वप्नांसाठीही मार्ग सोडले. 🌠

निष्कर्ष:
१९६१ मध्ये नासा द्वारा मर्क्युरी-रेडस्टोन 3 यानाची पहिली यशस्वी उड्डाण मानवाच्या अंतराळ विज्ञानाच्या प्रवासात एक मोलाचा टप्पा ठरला. यामध्ये अल्ड्रिन शीपर्ड यांनी केलेले अंतराळ प्रवास, विज्ञानाच्या क्षेत्रात एक ठळक उदाहरण उभा केला. नासा च्या या प्रगतीने भविष्यातील अंतराळ कार्यक्रमांमध्ये एक मोठे धाडस, शोध आणि साहस दाखवले आहे.

संदर्भ:
उड्डाण तारीख: १२ एप्रिल १९६१

अंतराळवीर:
अल्ड्रिन "अल" शीपर्ड

उद्दिष्ट:
अंतराळातील मानवी शारीरिक प्रतिक्रिया तपासणे

पिक्चर्स, सिम्बॉल्स आणि इमोजी:

🚀 अंतराळ यान

🪐 पृथ्वी आणि अंतराळ

🌌 आकाश

🌠 ताऱ्यांचा चमक

👨�🚀 अंतराळवीर

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-12.04.2025-शनिवार.
===========================================