दिन-विशेष-लेख-१८६३ मध्ये अब्राहम लिंकन यांनी गेटीसबर्ग भाषण दिले.-

[Atul Kaviraje]

ABRAHAM LINCOLN DELIVERS THE GETTYSBURG ADDRESS (1863)-

१८६३ मध्ये अब्राहम लिंकन यांनी गेटीसबर्ग भाषण दिले.-

लेख: अब्राहम लिंकनचे गेटीसबर्ग भाषण (१८६३)-

परिचय:
अब्राहम लिंकन हे अमेरिकेचे १६वे अध्यक्ष होते, आणि ते आपल्या धोरणासाठी, एकतेसाठी आणि लोकशाहीच्या सिद्धांतासाठी ओळखले जातात. गेटीसबर्ग भाषण, जे १९ नोव्हेंबर १८६३ रोजी अब्राहम लिंकन यांनी दिले, हे अमेरिकेतील सर्वात प्रभावशाली आणि ऐतिहासिक भाषणांपैकी एक मानले जाते. हे भाषण गेटीसबर्ग युद्धभूमीवर दिले गेले, जेथे अमेरिकन गधार युद्धाच्या दरम्यान एक मोठी लढाई झाली होती. लिंकन यांच्या या भाषणामध्ये त्यांनी लोकशाहीच्या महत्त्वावर, युद्धातील बलिदानावर आणि देशाच्या एकतेवर बल दिले.

गेटीसबर्ग भाषणाचे महत्त्व:
गेटीसबर्ग भाषणाचे महत्त्व केवळ त्याच्या शब्दात नाही, तर त्याच्या सांगणाऱ्यातही आहे. १८६१ ते १८६५ दरम्यान अमेरिकेतील गधार युद्ध होत होते, ज्यात उत्तर आणि दक्षिण राज्यांमध्ये संघर्ष होता. या भाषणात लिंकन यांनी लोकशाहीचा आदर्श मांडला, "सरकार लोकांकडून, लोकांसाठी आणि लोकांसाठी असावी," असे सांगून त्यांनी एकता आणि समानतेचे महत्त्व अधोरेखित केले.

गेटीसबर्गच्या लढाईत सुमारे ५०,००० हून अधिक सैनिकांचे प्राण गेले होते, आणि लिंकन यांनी त्या शहिदांला श्रद्धांजली अर्पण केली. त्यांच्या शब्दांतून युद्धाच्या भीषणतेची, परंतु एकतेच्या महत्त्वाची जाणीव होती.

भाषणाचे प्रमुख मुद्दे:

१. लोकशाहीचा आदर्श: लिंकन यांनी लोकशाहीच्या सिद्धांताची महत्ता सांगितली. त्यांनी सांगितले की, "सरकार लोकांकडून, लोकांसाठी आणि लोकांसाठी असावी."

२. देशाच्या एकतेचे महत्त्व: लिंकन यांनी युद्धात झालेल्या बलिदानाचे महत्त्व सांगितले आणि त्या बलिदानामुळे देशाची एकता टिकवून ठेवण्याची गरज व्यक्त केली.

३. शहिदांना श्रद्धांजली: गेटीसबर्ग लढाईतील शहिदांना श्रद्धांजली अर्पण करून, लिंकन यांनी त्यांचे बलिदान आणि त्याच्या उद्देशाचे महत्त्व व्यक्त केले.

४. नवा प्रारंभ: लिंकन यांनी अमेरिकेच्या भविष्याकडे पाहिले आणि सांगितले की गेटीसबर्ग लढाईत मिळालेल्या शहादतीचा मुख्य उद्देश एक सशक्त आणि एकजुट देश निर्माण करणे आहे.

भाषणाचे विश्लेषण:

गेटीसबर्ग भाषण अत्यंत संक्षिप्त असले तरी त्यात एक अत्यंत महत्त्वपूर्ण संदेश आहे. लिंकन यांच्या भाषणात त्यांची समर्पण भावना आणि देशप्रेम स्पष्टपणे दिसून येते. हे भाषण ना फक्त त्या काळातील अमेरिकेतील संघर्षावर एक सुस्पष्ट दृष्टिकोन देत आहे, तर ते आजही संपूर्ण जगातील लोकशाहीच्या संकल्पनेचा प्रतीक मानले जाते.

अनेक भाषणांमध्ये शब्दांची गर्दी असते, पण लिंकन यांनी त्यांच्या भाषणात केवळ काही शब्दांत ते सर्व सांगितले जे देशाच्या भविष्याशी संबंधित होते. त्यांनी काही मिनिटांत आपल्या शब्दांत तीव्र भावना व्यक्त केली, जी नंतर शतकभर तेवढीच प्रभावी ठरली.

संक्षेप:
गेटीसबर्ग भाषण हे फक्त एक ऐतिहासिक घटक नाही, तर ते अमेरिकेतील लोकशाही, एकता आणि समानतेच्या मूल्यांचे प्रतीक ठरले आहे. लिंकन यांनी या भाषणातून स्पष्टपणे दाखवले की युद्धाच्या दुःखातून सुद्धा एका महान देशाचे पुनर्निर्माण होऊ शकते, आणि लोकशाही हा एक असा आदर्श आहे जो प्रत्येक संकटातून बाहेर पडू शकतो.

निष्कर्ष:
गेटीसबर्ग भाषणाच्या माध्यमातून लिंकन यांनी लोकशाहीचे सशक्त समर्थन केले, तसेच देशाची एकता राखण्यासाठी बलिदानाची आवश्यकता दर्शवली. ते भाषण आजही त्या काळातील अमेरिकेतील परिस्थितीला आणि एकतेच्या महत्त्वाला परिभाषित करणारे मानले जाते. लिंकन यांच्या या भाषणाने जगभरातील लोकशाहीचा आदर्श कायम ठेवला.

मराठी कविता (४ पंक्ती):

विजय होईल एक दिवस, संघर्ष हा काळजी नको,
सप्तरंगी स्वप्ने उचल, दिव्य ध्येय घ्या जागेच,
घासला गंध युद्धाचा, शहिदांची गाथा गा,
एकतेच्या कणाकणात, सत्याचा प्रकाश दा.

कवितेचे अर्थ: ही कविता युद्धाच्या संघर्षातील विजयाच्या स्वप्नांना उचलण्यासाठी प्रेरणा देते. शहिदांचे बलिदान आणि एकतेचे महत्त्व हि कविता स्पष्टपणे सांगते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.04.2025-बुधवार.
===========================================