📅 तारीख: १७ मे २०२५-शनिवार 📍 विषय: भ्रष्टाचाराविरुद्ध जागरूकता-1

[Atul Kaviraje]

भ्रष्टाचाराविरुद्ध जागरूकता-

लेख: भ्रष्टाचाराविरुद्ध जागरूकता

📅 तारीख: १७ मे २०२५ | शनिवार
📍 विषय: भ्रष्टाचाराविरुद्ध जागरूकता

भ्रष्टाचार म्हणजे काय?
भ्रष्टाचार ही एक सामाजिक दुष्कृत्य आहे जी सरकार, संघटना आणि समाजाच्या कामकाजाला हानी पोहोचवते. जेव्हा सार्वजनिक किंवा खाजगी संस्था त्यांच्या पदांचा गैरवापर करतात आणि वैयक्तिक फायद्यासाठी अनैतिक किंवा बेकायदेशीर पद्धतींचा अवलंब करतात तेव्हा हे घडते. भ्रष्टाचाराचा परिणाम समाजाच्या प्रत्येक क्षेत्रात दिसून येतो - मग ते राजकारण असो, व्यवसाय असो, सरकारी विभाग असो किंवा शिक्षण असो. यामुळे विकासाचा वेग मंदावतोच, शिवाय समाजातील विश्वास आणि आदराची भावनाही कमकुवत होते.

भ्रष्टाचाराचे प्रकार

राजकीय भ्रष्टाचार
यामध्ये, नेते आणि अधिकारी त्यांच्या पदाचा गैरवापर करतात, जसे की निवडणुकीत हेराफेरी करणे, लाच घेणे किंवा सत्तेचा गैरवापर करणे.

आर्थिक भ्रष्टाचार
यामध्ये व्यावसायिक क्रियाकलापांमध्ये फसवणूक, करचोरी आणि सार्वजनिक पैशाची चोरी यांचा समावेश आहे.

सामाजिक भ्रष्टाचार
जेव्हा लोकांना नोकऱ्या, शिक्षण आणि आरोग्य सेवा यासारख्या संसाधनांमध्ये प्रवेश करण्यासाठी लाच द्यावी लागते तेव्हा असे घडते.

पगार आणि सेवा भ्रष्टाचार
यामध्ये खाजगी आणि सार्वजनिक क्षेत्रातील कर्मचाऱ्यांकडून त्यांच्या नोकरीतील फायद्यांचा गैरवापर केला जातो, जसे की सेवांसाठी लाच स्वीकारणे किंवा एखाद्या विशिष्ट सेवेला प्राधान्य देण्यासाठी अयोग्य पैसे घेणे.

भ्रष्टाचाराचा परिणाम

समाजात वाढती असमानता
भ्रष्टाचारामुळे समाजातील श्रीमंत आणि गरीब यांच्यातील दरी आणखी वाढते. हे सामाजिक असमानतेचे मुख्य कारण बनते, कारण ज्यांच्याकडे पैसे आहेत ते भ्रष्टाचाराचा फायदा घेतात आणि त्यांना अधिक संधी मिळतात.

राष्ट्रीय विकासातील अडथळा
भ्रष्टाचार देशाच्या विकासात अडथळा आणतो. सरकारी योजना आणि प्रकल्पांमधील भ्रष्टाचारामुळे प्रगती मंदावते आणि संसाधनांचा योग्य वापर होत नाही.

लोकशाही कमकुवत होणे
भ्रष्टाचारामुळे लोकशाही संस्थांवरील विश्वास कमी होतो. जेव्हा लोकांना असे वाटते की निवडणुका आणि सरकारी कामकाज भ्रष्टाचारामुळे प्रभावित होते, तेव्हा त्यांचा प्रशासन व्यवस्थेवरील विश्वास कमी होऊ लागतो.

शिक्षण आणि आरोग्य सेवांमध्ये घट
भ्रष्टाचारामुळे शिक्षण आणि आरोग्य यासारख्या मूलभूत सेवांचा स्तर घसरतो. जेव्हा या सेवा योग्यरित्या दिल्या जात नाहीत तेव्हा सामान्य लोकांना त्रास सहन करावा लागतो.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-17.05.2025-शनिवार.
===========================================