२३ मे-"जागतिक कासव दिन – संवर्धनाची गरज आणि जबाबदारी"

[Atul Kaviraje]

THE WORLD TURTLE DAY IS OBSERVED GLOBALLY ON 23RD MAY TO RAISE AWARENESS ABOUT TURTLE CONSERVATION.-

२३ मे रोजी संपूर्ण जगभरात "जागतिक कासव दिन" साजरा केला जातो, ज्याचा उद्देश कासवांच्या संवर्धनाबद्दल जागरूकता निर्माण करणे हा आहे.-

खाली २३ मे रोजी साजरा होणाऱ्या "जागतिक कासव दिना" संदर्भात मराठीत एक सविस्तर, विवेचनात्मक, मुद्देसूद आणि अभ्यासपूर्ण निबंध / लेख दिला आहे — उदाहरणांसह, ऐतिहासिक पार्श्वभूमी, महत्त्व, चित्रविचित्र चिन्हे (इमोजी), निष्कर्ष आणि समारोप या सर्वांसह.

✍️ निबंध शीर्षक: "जागतिक कासव दिन – संवर्धनाची गरज आणि जबाबदारी"

📌 परिचय (Introduction)
२३ मे रोजी संपूर्ण जगभरात "जागतिक कासव दिन" (World Turtle Day) साजरा केला जातो.
याचा मुख्य उद्देश म्हणजे कासव या शतायुषी पण आता संकटात सापडलेल्या प्राण्याच्या संवर्धनासाठी जनजागृती करणे.

🐢 = कासवाचा प्रतीक!
🌍 = जागतिक जागरूकतेचं चिन्ह!

🕰� इतिहास व पार्श्वभूमी (Historical Background)
World Turtle Day ही संकल्पना American Tortoise Rescue या संस्थेने २००० साली सुरू केली.

जगभरात अनेक कासवांच्या प्रजाती संकटात आहेत. यात समुद्री कासवे, गोड्या पाण्यातील कासवे आणि स्थलीय कासव यांचा समावेश होतो.

आजही अनेक देशांत कासवाचे मांस, अंडी आणि कवचासाठी बेकायदेशीर शिकार केली जाते.

🧾 उदाहरण: भारतात ओलिव्ह रिडले कासव (Olive Ridley Turtle) विशेषतः उडीसा किनारपट्टीवर दरवर्षी मोठ्या संख्येने अंडी घालायला येते. मात्र मानवी हस्तक्षेपामुळे त्यांच्या संख्येत घट होत आहे.

🌿 महत्त्वाचे मुद्दे (मुख्य मुद्दे)
🌊 समुद्री परिसंस्थेत कासवांचे महत्त्व

❗ कासवांना असलेले धोके – शिकार, प्रदूषण, प्लास्टिक, किनाऱ्यांची बेकायदेशीर बांधकामे

🛑 अवैध व्यापार – कासवांच्या कवचांचा आंतरराष्ट्रीय बाजार

👩�🏫 शिक्षण व जनजागृतीची गरज

🐢 कासव संरक्षणाचे उपाय – अधिवास संवर्धन, समुद्रकिनाऱ्यांचे संरक्षण, कायदेशीर बंदोबस्त

🔎 मुख्य मुद्द्यांवर विश्लेषण (Vishleshan)
1. पर्यावरणीय संतुलनात भूमिका
कासव मृत सागरी जीव खाऊन समुद्र स्वच्छ ठेवतात. अंडी घालण्यासाठी ते जमिनीवर येतात आणि त्यामुळे जमिनीत पोषक घटक मिसळतात. ही प्रक्रिया नैसर्गिक साखळीचा भाग आहे.

2. धोके आणि पर्यावरणीय संकटे
प्लास्टिकचा स्फोटक वापर – कासव प्लास्टिकला अन्न समजून खातात आणि मरतात.
उदाहरण: पोटात प्लास्टिक सापडलेले मृत कासव – हे चित्र जगभर चर्चेचं कारण झालं होतं.

कासव अंडी चोरी – अनेक किनाऱ्यांवर स्थानिक लोक अंडी गोळा करून विकतात. यामुळे नवजात कासवांचा नाश होतो.

3. शिक्षण आणि समुदाय सहभाग
शाळांमध्ये, संग्रहालयांमध्ये आणि किनाऱ्याजवळील गावांमध्ये जनजागृती कार्यक्रम महत्त्वाचे ठरतात.
उदाहरण: ओडिशातील "रशिकुल्या" येथे स्वयंसेवी संस्थांचा सहभाग!

🌍 जागतिक स्तरावर उपक्रम (Global Initiatives)
अनेक देशांमध्ये "Turtle Walks", समुद्रकिनाऱ्यावर सफाई मोहिमा, आणि कासवांच्या अधिवास रक्षण प्रकल्प चालवले जातात.

युनेस्कोसारख्या आंतरराष्ट्रीय संस्था मॅरीन प्रोटेक्टेड एरियाज (MPAs) साठी पाठिंबा देतात.

🖼� चित्र, प्रतीक व इमोजी वापर (Symbolism)
🐢 = कासवाचे जीवनचक्र

🪸 = समुद्री परिसंस्था

🚯 = प्लास्टिक टाळा

🧍�♂️🤝🐢 = माणूस आणि निसर्ग यांचे सहअस्तित्व

💡 उदाहरण (उदाहरणे/उदाहरणाच्या साहाय्याने स्पष्ट करणे)
उदाहरण १: तमिळनाडूमधील "कासव संरक्षण समाज" (Students Sea Turtle Conservation Network - SSTCN) हे तरुण विद्यार्थी दरवर्षी कासव अंडी रक्षणासाठी काम करतात.

उदाहरण २: २०२२ मध्ये भारतात प्लास्टिकमुळे मृत्यू पावलेल्या कासवांची आकडेवारी चिंताजनक होती – सुमारे १००० हून अधिक मृत कासवे फक्त ओडिशा किनाऱ्यावर सापडली.

📚 संदर्भ (Sandarbha)
American Tortoise Rescue (ATR) संस्था

World Wildlife Fund (WWF)

Government of India: Wildlife Protection Act

United Nations Environment Programme (UNEP)

🔚 निष्कर्ष (Conclusion)
जागतिक कासव दिन साजरा करणे ही केवळ एक औपचारिकता नसून आपल्याला पर्यावरणाशी असलेल्या नात्याची जाणीव करून देणारी जबाबदारी आहे.
"कासव वाचवा = सागरी जीवन वाचवा" हा संदेश प्रत्येक नागरिकापर्यंत पोहोचणे आवश्यक आहे.

🏁 समारोप (Samaropa)
जागतिक कासव दिनानिमित्त आपण पुढील पिढीसाठी कासव आणि त्यांचे पर्यावरण सुरक्षित ठेवण्यासाठी हातात हात घालून प्रयत्न करायला हवा.
प्रत्येक कृती मोलाची असते – अगदी छोटा उपायसुद्धा मोठ्या परिवर्तनाची सुरुवात असू शकतो.
🗓� २३ मे – एक दिवस, पण बदलासाठी एक मोठं पाऊल!

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-23.05.2025-शुक्रवार.
===========================================