बाबा खरक सिंग यांचा जन्म (१८६७) 📅 घटना: ६ जून १८६७-

[Atul Kaviraje]

BABA KHARAK SINGH BORN (1867)-

बाबा खरक सिंग यांचा जन्म (१८६७)-

On June 6, 1867, Baba Kharak Singh, a prominent freedom fighter and leader, was born in Sialkot.

📝 निबंध / प्रदीर्घ लेख : बाबा खरक सिंग यांचा जन्म (१८६७)
📅 घटना: ६ जून १८६७
📍 ठिकाण: सियालकोट (सध्याचा पाकिस्तान)
🪔 प्रसंग: भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्यातील एक महान शीख नेते आणि स्वातंत्र्यसैनिक बाबा खरक सिंग यांचा जन्म

🧭 परिचय:
भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यात अनेक महान नेत्यांनी आपले जीवन समर्पित केले. त्यामध्ये शीख समाजातील एक तेजस्वी व्यक्तिमत्त्व म्हणजे बाबा खरक सिंग. त्यांचा जन्म ६ जून १८६७ रोजी सियालकोट येथे झाला. ते शीख धर्माचे उन्नायक, राजकीय नेते आणि देशभक्त होते. त्यांच्या योगदानामुळे त्यांना "बाबा" ही आदराची उपाधी मिळाली. 🙏🇮🇳

📚 परिचय व शिक्षण:
बाबा खरक सिंग यांचे शिक्षण लाहोर येथील गव्हर्नमेंट कॉलेजमध्ये झाले.

ते इंग्रजी, पंजाबी आणि फारसी भाषांचे उत्तम जाणकार होते.

शिक्षण घेत असतानाच त्यांनी राष्ट्रीय चळवळीमध्ये रुची घेतली.

🇮🇳 राष्ट्रीय चळवळीतील सहभाग:
🏛� १. शीख गुरुद्वारा सुधारणा चळवळ (Gurdwara Reform Movement):
बाबा खरक सिंग हे या चळवळीचे एक मुख्य नेतृत्व होते.

गुरुद्वार्यांचे नियंत्रण ब्रिटिशपন্থी महंतांकडून काढून घेण्यासाठी त्यांनी अखंड सत्याग्रह केले.

१९२१ मध्ये ननकाना साहिब हत्याकांडनंतर त्यांनी गुरुद्वार्यांचे स्वातंत्र्य मागितले.

🪖 २. ब्रिटिश सत्तेविरोधातील संघर्ष:
त्यांनी ब्रिटीश सरकारच्या विरोधात शांततामय आंदोलन केले.

१९२१ मध्ये दिल्ली येथे आयोजित दरबारात त्यांनी ब्रिटिश सरकारचे बहिष्कार करून पगडी काढून टाकली, हा एक ऐतिहासिक क्षण होता – त्याने शीख अस्मितेला नवे बळ दिले.

🗣� ३. काँग्रेस सोबत सुसंवाद:
त्यांनी भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसच्या अनेक अधिवेशनात सहभाग घेतला.

शीख समाजाचे हित सांभाळत, ते अखिल भारतीय स्वातंत्र्य लढ्यात सक्रीय राहिले.

🛕 धर्म व संस्कृतीसाठी योगदान:
ते शिरोमणी गुरुद्वारा प्रबंधक कमिटी (SGPC) चे पहिले अध्यक्ष होते.

त्यांनी गुरुद्वार्यांमध्ये पारदर्शक व लोकाभिमुख व्यवस्था निर्माण केली.

शीख धर्माच्या आत्मसन्मानासाठी त्यांनी ब्रिटिश सत्तेशी भिडण्यास मागेपुढे पाहिले नाही.

📌 मुख्य मुद्दे आणि विश्लेषण:
🔸 धर्म, राजकारण आणि समाजसेवेचा संगम
धर्म व राजकारण यांचा समन्वय साधून त्यांनी समाजजागृती घडवली.

शीख समाजातील शोषणाविरुद्ध त्यांनी आवाज उठवला.

🔸 स्वाभिमान व आत्मबल
"ब्रिटीश सरकार समोर झुकणार नाही" ही त्यांची भूमिका देशभक्तांसाठी प्रेरणा होती.

🔸 गांधीजींच्या विचारांशी सुसंगत
त्यांनी सत्याग्रह आणि अहिंसा या मार्गांचा अवलंब केला.

पण ते धर्मनिष्ठ व राष्ट्रनिष्ठ या दोघांचे प्रतीक होते.

📜 मराठी उदाहरण व संदर्भ:
जसे महाराष्ट्रात लोकमान्य टिळक हे समाजप्रबोधन व स्वराज्यसंकल्पनेचे प्रतीक होते, तसे पंजाबात बाबा खरक सिंग हे धर्म, संस्कृती आणि राजकीय स्वातंत्र्याचे त्रिवेणी संगम होते.

"धर्मासाठी लढा देणारा जो देशभक्त असतो, तोच खरा नेता असतो" – हे त्यांच्याद्वारे सिद्ध झाले.

🖼� प्रतीक चिन्हे आणि भावनात्मक दृष्टीने:

👳�♂️ – शीख नेते
🛕 – गुरुद्वारा सुधारणा
📜 – धर्मसंवर्धन
✊ – स्वातंत्र्याची लढाई
🕊� – शांतता व सत्याग्रह
🏛� – भारतीय राजकारणातील योगदान

✅ निष्कर्ष (निश्कर्ष):
बाबा खरक सिंग हे केवळ शीख समाजाचे नेते नव्हते, तर ते भारतीय स्वातंत्र्यलढ्याचे एक उज्ज्वल प्रतीक होते. त्यांनी ब्रिटिश सत्तेविरुद्ध झगडताना धर्म, समाज आणि राष्ट्र या तिन्ही गोष्टींचा सन्मान राखला. त्यांच्या कार्यामुळे शीख समाजात आत्मसन्मान, जागृती आणि एकता निर्माण झाली.

🙏 समारोप (समारोप):
बाबा खरक सिंग यांचे जीवन म्हणजे संयम, शौर्य, आत्मबळ आणि धर्मनिष्ठा यांचे प्रतीक. त्यांच्या जन्मदिनी (६ जून) आपण त्यांच्या कार्याची आठवण ठेवून सामाजिक समरसतेसाठी कार्य करणे हीच खरी श्रद्धांजली ठरेल.

📅 ६ जून – आत्मबलाचा दिवस
🕊� "शांततेतून स्वातंत्र्य मिळते – हे शिकवणारे बाबा खरक सिंग!"

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.06.2025-शुक्रवार.
===========================================