तारीख: ०६ जून २०२५ (शुक्रवार) 🕉️ व्रत: निर्जला स्मार्त एकादशी-

[Atul Kaviraje]

निर्जला स्मार्त एकादशी-

🌸 निर्जला स्मार्त एकादशीवरील भावनिक आणि तपशीलवार  लेख 🌸
📅 तारीख: ०६ जून २०२५ (शुक्रवार)
🕉� व्रत: निर्जला स्मार्त एकादशी
📖 विषय: धार्मिक महत्त्व, आध्यात्मिक विश्लेषण, उदाहरणे, चिन्हे आणि भक्तीपर सादरीकरण

🌼 प्रस्तावना - निर्जला स्मार्त एकादशी म्हणजे काय?

निर्जला एकादशीला 'भीम एकादशी' असेही म्हणतात. ही ज्येष्ठ शुक्ल पक्षाची एकादशी आहे.

'निर्जला' म्हणजे - "पाण्याशिवाय", म्हणजेच या व्रतात अन्न आणि पाणी दोन्ही पूर्णपणे सोडून दिले जाते.

स्मार्ट परंपरेत, ही एकादशी खूप पुण्यपूर्ण मानली जाते आणि ती सर्व एकादशींचे फळ देते.

🪔 विशेषता:
ज्या व्यक्तीला वर्षभर फक्त ही निर्जला एकादशी व्रत पाळता येत नाही, त्याने जर फक्त ही निर्जला एकादशी व्रत पाळली तर त्याला सर्व एकादशींचे पुण्य मिळते.

🌿 धार्मिक पौराणिक कथा (उदाहरणासह)
🌟 उदाहरण: भीमसेन आणि महर्षी व्यास संवाद
महाभारतातील भीमसेन खाण्यापिण्याची खूप आवड होती.

व्यास मुनींनी त्यांना सर्व एकादशी व्रत पाळण्यास सांगितले तेव्हा भीमसेन म्हणाले:

"गुरुवर! मी अन्नाशिवाय राहू शकत नाही, परंतु मला धर्माचे पालन करायचे आहे. मला असा एक व्रत सांगा जो सर्व एकादशींचे फळ देऊ शकेल."

📿 मग व्यास मुनी म्हणाले:

"हे पुत्रा! ज्येष्ठा शुक्ल एकादशीला 'निर्जला' व्रत करा. या दिवशी अन्न आणि पाणी पूर्णपणे सोडून द्या आणि फक्त भगवान विष्णूचे स्मरण करा, यामुळे सर्व एकादशींचे पुण्य मिळते."

🌺 उपवासाची पद्धत आणि आचरण
🛐 आदल्या रात्रीपासूनच आत्मसंयम आणि सत्त्व राखा.
🔔 सूर्योदयापूर्वी स्नान करा आणि प्रतिज्ञा करा - "मी आज निर्जला एकादशीचे व्रत करत आहे."
🌿 भगवान विष्णूची पूजा करा - तुळशी, गंगाजल, फुले, अगरबत्ती आणि दिवे अर्पण करा.
📚 "ॐ नमो भगवते वासुदेवाय" या मंत्राचा जप करा.
❌ अन्न, पाणी, फळे, दूध इत्यादी काहीही घेऊ नका - पूर्ण व्रत करा.
🙏 दुसऱ्या दिवशी द्वादशीला पाणी पिऊन उपवास संपवा आणि ब्राह्मणाला अन्न/वस्त्र/दान द्या.
✨ उपवासाचे आध्यात्मिक महत्त्व
🪷 हे व्रत आत्मसंयम, त्याग आणि तपश्चर्येचे प्रतीक आहे.
🧘�♂️ निर्जला व्रत केल्याने आत्मा शुद्ध होतो आणि इंद्रिये नियंत्रित होतात.
📿 हे व्रत पापे धुवून मोक्ष मिळवून देते.

💫 प्रतीक, चिन्ह आणि अर्थ
🌟 प्रतीक 📖 अर्थ

💧 जल जीवन, संयमाचा त्याग
🌞 सूर्य श्रद्धा, जागरूकता, तेज
🪔 दिवा ज्ञान, भक्ती, आध्यात्मिक प्रकाश
📿 माला मंत्र जप, ध्यान, आत्मशुद्धी
🧘�♂️ साधक आत्मनियंत्रण, तप
🌺 फूल प्रेम, समर्पण, सात्विकता
🙏 भक्ती संदेश
निर्जला एकादशी म्हणजे फक्त उपवास नाही, तर ती आहे -
👉 इच्छांवर नियंत्रण,
👉 आत्म्याची उन्नती,
👉 देवाशी घनिष्ठ संवाद साधण्याची संधी.

"जो स्वतःशी संघर्ष करतो तोच खऱ्या स्वरूपात देवाशी जोडला जातो."

📖 निष्कर्ष (नैतिक सार)
निर्जला एकादशी आपल्याला आत्मसंयम, श्रद्धा आणि आत्मसाक्षात्कार शिकवते.

ही एकादशी आतील अंधार दूर करते आणि आपल्याला दिव्य प्रकाशाकडे घेऊन जाते.

या दिवशी केलेले छोटेसे तप आणि दान देखील शाश्वत फळ देते.

🎉 तुम्हा सर्वांना निर्जला एकादशीच्या हार्दिक शुभेच्छा!

🌼 उपवास, भक्ती आणि सेवेने जीवन शुद्ध होवो - ही माझी प्रार्थना आहे. 🙏
🌺 जय श्री विष्णू! 🌺

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-06.06.2025-शुक्रवार.
===========================================