🕊️ गुरु अर्जुन देव यांची शहिदी (१६०६) –📅 दिनांक: १६ जून १६०६-

[Atul Kaviraje]

MARTYRDOM OF GURU ARJAN DEV (1606)-

गुरु अर्जुन देव यांचे शहिदी (१६०६)-

On this day, Guru Arjan Dev, the fifth Sikh Guru, was martyred after being tortured by the Mughal Emperor Jahangir. He is remembered for compiling the Adi Granth, the holy scripture of Sikhism.

खाली १६ जून या दिवशी झालेल्या गुरु अर्जुन देव यांच्या शहिदी (१६०६) या ऐतिहासिक घटनेवर आधारित एक संपूर्ण, सुसंगत आणि विश्लेषणात्मक मराठी लेख दिला आहे. हा लेख टप्प्याटप्प्याने, उदाहरणांसह, संदर्भासह, प्रतीक, चित्रवर्णन आणि इमोजींसह मांडलेला आहे.

🕊� गुरु अर्जुन देव यांची शहिदी (१६०६) – एक ऐतिहासिक आणि आध्यात्मिक परंपरेचा दीपस्तंभ
📅 दिनांक: १६ जून १६०६
📍 स्थळ: लाहोर (आताचे पाकिस्तान)

🧭 १. प्रस्तावना (परिचय)
१६ जून हा दिवस केवळ शोकाचा नाही, तर त्याग, धैर्य आणि श्रद्धेचा दिवशी आहे. सिख धर्माचे पाचवे गुरु, गुरु अर्जुन देवजी यांनी अत्यंत क्रूर छळ सोसून, आपल्या धर्मासाठी आणि मानवतेसाठी शहिदी पत्करली. त्यांनी सिख धर्माच्या आद्य ग्रंथाचे संकलन करून, धार्मिक समरसतेचा आदर्श निर्माण केला.

📜 "धर्मासाठी मरण हे पराभव नसून विजयाचा आरंभ असतो."

🧑�🏫 २. गुरु अर्जुन देव यांचा परिचय
👤 नाव: गुरु अर्जुन देव
🕯� जन्म: १५६३ (गोइंदवाल, पंजाब)
🛐 गुरु स्थान: सिख धर्माचे ५वे गुरु
📖 कार्य: 'आदि ग्रंथ' (आता 'गुरु ग्रंथ साहिब') यांचे संपादन
🏛� स्थापनेचे कार्य: हरमंदिर साहिब (स्वर्णमंदिर) ची रचना

📚 ३. ऐतिहासिक संदर्भ व पार्श्वभूमी
🕌 मुग़ल काळाचा प्रभाव
सम्राट जहांगीर ला सिख धर्माचा वाढता प्रभाव खटकत होता.

गुरु अर्जुन देव यांनी धर्मगुरू व समाजसुधारक म्हणून जी भूमिका घेतली, ती सत्ताधाऱ्यांना अस्वस्थ करणारी होती.

त्यांनी खुसरो, जहांगीरच्या बंडखोर मुलाला आश्रय दिला होता, ही एक कारणीभूत बाब मानली जाते.

⚔️ ४. शहिदीचा प्रसंग – क्रौर्य व सहनशीलतेचा चरमबिंदू
गुरु अर्जुन देव यांना लाहोरला बोलावून बंदी बनवले.

त्यांना ५ दिवस सतत गरम वाळू टाकून, उकळत्या पाण्याने जळवले.

तरीही त्यांनी "मी ईश्वराची इच्छा मान्य करतो" असे म्हणून कोणतीही तक्रार केली नाही.

१६ जून १६०६ रोजी, त्यांनी शांततेने शहिदी स्वीकारली.

📌 "ते जळले, पण त्यांची श्रद्धा कधी वितळली नाही."

🪶 ५. कार्य व योगदान – काळजाही जिंकणारे गुरु
📖 आदि ग्रंथाचे संकलन
सिख धर्मातील पहिले धर्मग्रंथ 'आदि ग्रंथ' यांचे संकलन केले.

यात केवळ सिख गुरुंचे नव्हे तर हिंदू व मुस्लिम संतांचे अभंग व भजन आहेत.

यामागचा उद्देश होता – धर्मसहिष्णुता आणि सर्वसमावेशक अध्यात्म.

🛕 हरमंदिर साहिब (अमृतसर)
जगप्रसिद्ध स्वर्णमंदिर (हरमंदिर साहिब) यांचे स्थापत्य गुरु अर्जुन देव यांनी घडवले.

ते केवळ धार्मिक स्थळ नाही, तर समानतेचे प्रतीक आहे.

📌 ६. मुख्य मुद्दे व त्यांचे विश्लेषण
मुद्दा   स्पष्टीकरण
🔥 त्याग   छळ सहन करूनही धर्माचं रक्षण
📚 शिकवणूक   शांती, सेवा आणि सर्वधर्म समभाव
🕌 सामाजिक समरसता   ग्रंथात सर्व धर्मांचे विचार सामील
✊ प्रेरणा   सिख धर्मात 'शहिद' संकल्पनेची सुरुवात इथूनच
🌍 जागतिक संदेश   सत्तेच्या विरोधात उभं राहण्याचं बळ

🌺 ७. उदाहरण – आधुनिक प्रेरणा
गुरु अर्जुन देव यांची कथा मानवाधिकार रक्षकांसाठी प्रेरणा आहे.

अनेक समाजसुधारक, उदा. महात्मा गांधी, नेल्सन मंडेला यांनीही त्यांच्या सहनशीलतेचं स्मरण केलं आहे.

त्यांच्या शिकवणीनुसार, धर्म म्हणजे माणुसकीची सेवा.

🧘 ८. निष्कर्ष व समारोप
गुरु अर्जुन देव यांचे जीवन आणि शहिदी आपल्याला सत्य, सहिष्णुता आणि समर्पण यांचे खरे अर्थ शिकवते. त्यांनी दाखवलेला रस्ता हा अंधारात दिवा आहे, जो दमनाच्या काळात मार्गदर्शक ठरतो.

🌟 "त्यांचा मृत्यू नव्हता, तो आध्यात्मिक क्रांतीचा आरंभ होता."

🎨 चित्रवर्णन व प्रतीक / Symbols & Emojis
🕯� त्याग 🛐 श्रद्धा 📖 ज्ञान 🔥 तपस्या 🎖� शौर्य 🌈 आशा 🕌 हरमंदिर 🙏 सेवा

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-16.06.2025-सोमवार.
===========================================