"आंतरराष्ट्रीय योग दिन – २१ जून २०२५, शनिवार"

[Atul Kaviraje]

जIगतिक योग दिन-आंतरराष्ट्रीय योग दिन- शनिवार- २१ जून २०२५-

योग तुमच्या मानसिक आणि शारीरिक आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे आणि तो कुठेही करता येतो. वर्गासाठी साइन अप करा, किंवा कदाचित सुरुवात करण्यासाठी YouTube ट्यूटोरियल शोधा.

🧘�♀️ मराठी लेख: "आंतरराष्ट्रीय योग दिन – २१ जून २०२५, शनिवार"
📅 दिनांक: २१ जून २०२५ | वार: शनिवार
🕉�🌞🌍🧘�♂️🌿📿🪷

✨ प्रस्तावना:
योग ही भारताची अमूल्य अध्यात्मिक देणगी आहे. आज संपूर्ण जगात योग शारीरिक आरोग्य, मानसिक समतोल आणि आत्मिक उन्नती याचे प्रतीक ठरले आहे.
प्रत्येक वर्षी २१ जून रोजी "आंतरराष्ट्रीय योग दिन" साजरा केला जातो, जेव्हा कोट्यवधी लोक योगाचे महत्त्व ओळखतात आणि त्याचा स्वीकार करतात.

🧘�♂️ योग केवळ व्यायाम नसून, एक संपूर्ण जीवनशैली आहे – शरीर, मन आणि आत्मा यांचा समतोल साधणारी एक कला.
📿 "योगः कर्मसु कौशलम्" – भगवद्गीता

🔟 लेखाची रचना – १० प्रमुख बिंदूंमध्ये विस्तृत विवेचन:
1. 🌍 योग दिनाची सुरुवात:
🗓� २०१४ मध्ये भारताच्या प्रस्तावावर संयुक्त राष्ट्र महासभेने २१ जून हा दिवस आंतरराष्ट्रीय योग दिन म्हणून घोषित केला.
या दिवशी ग्रीष्म संक्रांती असल्यामुळे, ऊर्जा आणि प्रकाश यांचे सर्वोच्च रूप असते.

🇮🇳 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी म्हणाले होते –
"योग हे मानवतेसाठी एक अमूल्य वरदान आहे."

2. 🧘�♂️ योग म्हणजे काय? – अर्थ व तत्त्वज्ञान:
"योग" हा शब्द संस्कृतमधील "युज्" या धातूपासून आलेला आहे, ज्याचा अर्थ आहे – जोडणे किंवा एकरूप होणे
योगाचा उद्देश्य –
👉 शरीर, मन आणि आत्म्याचा समन्वय
👉 अहंकाराचे विसर्जन आणि ब्रह्माशी एकत्व

📚 पतंजली योगसूत्रात म्हटले आहे –
"योगश्चित्तवृत्तिनिरोधः" – म्हणजे मनाच्या चंचलतेचे निरोध करणे.

3. 🌞 २१ जूनचा खगोलशास्त्रीय व आध्यात्मिक अर्थ:
हा दिवस वर्षातील सर्वात मोठा दिवस असतो आणि यावेळी सौर ऊर्जा जास्त तीव्र असते.
योग परंपरेत हा दिवस "आदियोगी शिव" यांच्या कृपेसाठी अत्यंत पवित्र मानला जातो.

🕉� प्रतीक स्वरूपात –

सूर्यनमस्कार 🙏

ध्यान 🧘�♀️

प्रार्थना 🪔

4. 🌿 योगाचे प्रकार आणि त्यांचे महत्त्व:
योगाचे विविध प्रकार –

हठ योग – शरीराची शुद्धता व आरोग्यासाठी

राज योग – ध्यान व आत्मसाक्षात्कारासाठी

भक्ती योग – ईश्वरप्रेम व समर्पणासाठी

कर्म योग – निष्काम सेवा

ज्ञान योग – आत्मज्ञानासाठी

📿 उदाहरण:
विद्यार्थी प्राणायामाने एकाग्रता वाढवतो, गृहस्थ भक्ती योगाने तणावमुक्त होतो.

5. 🧘�♀️ योगाचे शारीरिक आणि मानसिक फायदे:
🧠 मानसिक लाभ –

तणाव कमी होतो

झोप सुधारते

चिंता व नैराश्य कमी होते

💪 शारीरिक लाभ –

लवचिकता वाढते

स्नायूंना बळकटी

मधुमेह, रक्तदाब नियंत्रित

📌 उदाहरण:
रोज ३० मिनिटे योग केल्यास हृदय, पाचन व त्वचेस लाभ होतो.

6. 🏠 "कधीही, कुठेही" योग:
या वर्षाचा संदेश आहे –
"योग कुठेही करता येतो – घरात, बागेत, ऑफिसमध्ये वा निसर्गात."

🎥 उदाहरण:
YouTube, मोबाइल अ‍ॅप्स व सामूहिक सत्रांमधून कोणताही व्यक्ती योगात सहभागी होऊ शकतो.

🧘�♀️ प्रेरक वाक्य:
"योग सर्वांसाठी आहे – वय, लिंग, जात, परिस्थिती यापलीकडे."

7. 👨�👩�👧�👦 सामूहिक उपक्रम आणि जनजागृती:
२१ जून रोजी भारतासह संपूर्ण जगात पार्क, शाळा, योग संस्था, ऐतिहासिक स्थळांवर योग सत्र होतात.

🧘�♂️ उदाहरण:

लाल किल्ला, राजपथ, गंगा घाट

UN मुख्यालय

शाळा, महाविद्यालयांतील योग स्पर्धा

8. 🎨 प्रतीक, चित्र व भावचिन्हे:
चिन्ह   अर्थ
🔆   सूर्यनमस्कार – उर्जा व संतुलन
🕉�   ॐ – आत्म्याचा उच्चतम ध्वनी
🌿   पाने – निसर्ग आणि शुद्धी
🙏   नमस्कार – आदर, एकात्मता
📿   माळा – ध्यान आणि साधना

🖼� चित्र कल्पना:

मैदानात सामूहिक योग

मुले व वयस्क एकत्र योग करताना

सूर्यप्रकाशात ध्यानात मग्न योगसाधक

9. 📚 शिक्षणात योगाचे स्थान:
आज अनेक शाळांमध्ये योग हा शारीरिक शिक्षणाचा भाग आहे.
योगामुळे मुले अधिक एकाग्र, शिस्तबद्ध व आत्मविश्वासी बनतात.

📘 उदाहरण:
मुले "ताडासन", "वृक्षासन", "अनुलोम-विलोम" पासून सुरुवात करू शकतात.

10. 🪷 निष्कर्ष – योग: एक जीवनपथ:
योग दिन आपल्याला हे शिकवतो की आरोग्य केवळ शरीराचे नसून, मन व आत्म्याचेही असते.
ही केवळ एक दिनविशेष साजरी करणं नव्हे, तर मानवतेच्या जागृतीसाठी एक अध्यात्मिक पाऊल आहे.

🌸 योग सांगतो –
"बाह्य गोष्टी सुधारण्यापूर्वी, तुमच्या अंतःकरणात शांतता आणा."

✍️ उपसंहार:
"जिथे योग आहे, तिथे रोग नाही.
जिथे योग आहे, तिथे तणाव नाही.
जिथे योग आहे, तिथे उत्तर निश्चित आहे."

🕊�🌿🧘�♂️🌞

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-21.06.2025-शनिवार.
===========================================