🗓️ दिनांक: २३ जून १७५७ 🇮🇳 विषय: प्लासीची लढाई सुरू झाली –

[Atul Kaviraje]

THE BATTLE OF PLASSEY COMMENCES (1757)-

प्लासीची लढाई सुरू झाली (१७५७)-

On June 23, 1757, the Battle of Plassey began between the British East India Company and the forces of Siraj ud-Daulah, the Nawab of Bengal. The British victory, aided by the betrayal of Mir Jafar, marked the beginning of British dominance in India.

🗓� दिनांक: २३ जून १७५७
🇮🇳 विषय: प्लासीची लढाई सुरू झाली – भारतीय इतिहासातील निर्णायक टप्पा

📝 निबंध / लेख – प्लासीची लढाई (२३ जून १७५७): इंग्रजांच्या भारतातील वर्चस्वाची सुरुवात

🧭 परिचय (Introduction):
१७५७ साली २३ जून रोजी प्लासी (सध्याच्या पश्चिम बंगालातील जागा) येथे इंग्रज आणि बंगालचे नवाब सिराज उद-दौलाच्या सैन्यामध्ये महत्त्वपूर्ण लढाई सुरू झाली.
ही लढाई भारतीय इतिहासात एक मोठा वळण मानली जाते, कारण यामुळे इंग्रजांची भारतातील सत्ता प्रस्थापित झाली.

🎯 मुख्य मुद्दे (Key Points):
🏰 बंगालचे राजकीय व सामाजिक परिप्रेक्ष्य

⚔️ लढाईची पार्श्वभूमी आणि कारणे

🤝 मीर जाफरची खोटाई आणि धोका

🏹 लढाईची तपशीलवार घटना

📊 लढाईचे परिणाम व भारतावर प्रभाव

🔍 विश्लेषण व इतिहासातील महत्त्व

📖 मराठी उदाहरणे व संदर्भ

📜 निष्कर्ष आणि समारोप

🏰 बंगालचा राजकीय व सामाजिक परिप्रेक्ष्य:
बंगाल हे भारतातील सर्वात श्रीमंत आणि सशक्त प्रांत होते.

नवाब सिराज उद-दौला यांचे राज्य नव्यानं स्थापन झाले होते, पण इंग्रज, फ्रेंच यांसारख्या युरोपियन कंपन्यांनी व्यापारी वसाहती बनवल्या होत्या.

इंग्रजांनी आपल्या व्यापार हितासाठी नवाबाला आव्हान दिले.

⚔️ लढाईची पार्श्वभूमी आणि कारणे:
इंग्रजांनी बंगालमध्ये त्यांचा प्रभाव वाढवण्याचा प्रयत्न केला.

नवाब सिराज उद-दौला यांनी इंग्रजांना त्यांच्या धोरणांवर नियंत्रण ठेवण्याचा प्रयत्न केला.

मीर जाफर, नवाबाचा सेनापती, इंग्रजांशी गुप्तसंपर्कात होता.

इंग्रजांनी मीर जाफरला नवाबावर विद्रोह करण्यास प्रोत्साहित केले.

🤝 मीर जाफरची खोटाई आणि धोका:
मीर जाफरने नवाब सिराज उद-दौलाच्या विरुद्ध साजिश रचली.

त्याने इंग्रजांना मदत केली, आणि लढाईत नवाबाला धोका दिला.

त्याचा विश्वासघात हा इंग्रजांच्या विजयाचा मुख्य कारण ठरला.

🏹 लढाईची तपशीलवार घटना:
२३ जून १७५७ रोजी प्लासी जवळ लढाई सुरु झाली.

इंग्रजांच्या छोट्या सैन्याला मीर जाफरच्या मदतीने नवाबाच्या मोठ्या सैन्यावर विजय मिळाला.

नवाब सिराज उद-दौलाला पकडून मारण्यात आले नाही, पण त्याचा राज्य पतन झाला.

📊 लढाईचे परिणाम व भारतावर प्रभाव:
इंग्रजांनी बंगालवर आपला प्रभाव प्रस्थापित केला.

मीर जाफरला नवाब बनवण्यात आले, पण तो इंग्रजांचा कठपुतळा ठरला.

यामुळे इंग्रजांच्या भारतातील वर्चस्वाची सुरुवात झाली.

पुढील काही दशकांत इंग्रजांनी संपूर्ण भारतावर सत्ता मिळवली.

🔍 विश्लेषण (Analysis):
राजकीय साजिश: मीर जाफरच्या विश्वासघातामुळे ब्रिटिश विजय शक्य झाला.

तांत्रिक फायदा: इंग्रजांच्या अधिक सुसज्ज आणि संगठित सैन्याने फायदा घेतला.

भारताचे वर्चस्व बदलले: ही लढाई भारताच्या स्वातंत्र्य चळवळीसाठी अपायकारक ठरली.

सामाजिक परिणाम: बंगालचे लोक व व्यापार यावर खोल परिणाम झाला.

📖 मराठी उदाहरणे व संदर्भ:
"प्लासीची लढाई" ही 'भारताच्या गुलामीचा प्रारंभबिंदू' म्हणून ओळखली जाते.

या घटनेचा संदर्भ घेऊन अनेक मराठी लेखकांनी गुलामीच्या विरोधातील लेख लिहिले आहेत.

उदाहरणार्थ, लोकमान्य टिळकांच्या लेखनातून स्वातंत्र्याच्या मागणीची तीव्रता वाढली.

📜 निष्कर्ष (Conclusion):
प्लासीची लढाई हा भारतीय इतिहासातील एक निर्णायक टप्पा आहे.
या लढाईमुळे इंग्रजांनी भारतातील राजकीय सत्ता काबीज केली आणि गुलामीची दुष्टयोजना पुढे नेली.
हे खूप दुःखद आहे की मीर जाफरच्या धोख्यामुळे देशाची सत्ता परकीय हातात गेली.

🙏 समारोप (Summary):
प्लासीची लढाई २३ जून १७५७ रोजी सुरू झाली आणि यामुळे ब्रिटिशांनी भारतावर वर्चस्व मिळवले.
ही घटना आपल्या इतिहासात सदैव स्मरणीय राहील, कारण तिच्यामुळे भारतीय स्वातंत्र्य संग्रामाला एक नवीन आव्हान प्राप्त झाले.
भारतवासीयांनी यापासून शिकून स्वातंत्र्याच्या लढाईसाठी एकजूट व्हायला हवे.

🎨 चित्रे, चिन्हे व इमोजी:
⚔️ तलवार व ढाल (लढाईचे प्रतीक)

🏰 प्लासीचे किल्ले

🇬🇧 ब्रिटिश ध्वज आणि 🇮🇳 भारताचा ध्वज (परकीय व देशी शक्तींचा संघर्ष)

🤝 मीर जाफरचा विश्वासघात

📜 लढाईची वेळ आणि ठिकाण दर्शवणारा नकाशा

मराठी उदाहरण:

"स्वराज्य हा माझा जन्मसिद्ध हक्क आहे, आणि तो मी मिळवणारच." – लोकमान्य बाळ गंगाधर टिळक यांच्या या प्रेरणादायी विधानातून आपण इतिहासातून शिकत राहिलो पाहिजे.

हे लेखन स्वाधीनतेच्या मार्गावरच्या एका महत्त्वाच्या टप्प्याचे विश्लेषण करते.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-23.06.2025-सोमवार.
===========================================