✈️🕯️ एअर इंडिया फ्लाइट १०१ – माउंट ब्लाँक दुर्घटना (२४ जून १९६६)-

[Atul Kaviraje]

AIR INDIA FLIGHT 101 CRASHES IN MOUNT BLANC (1966)-

एअर इंडिया फ्लाइट १०१ माउंट ब्लाँक येथे कोसळली (१९६६)-

On June 24, 1966, Air India Flight 101, en route from Mumbai to New York, crashed into Mount Blanc, Switzerland, resulting in the death of all 117 people aboard.

✈️🕯� एअर इंडिया फ्लाइट १०१ – माउंट ब्लाँक दुर्घटना (२४ जून १९६६)
(Air India Flight 101 Crashes in Mount Blanc – June 24, 1966)
📍 एक हृदयद्रावक ऐतिहासिक घटना | 🏔� स्वित्झर्लंडच्या पर्वतातील भीषण अपघात

🔰 १. प्रस्तावना (Parichay / Introduction)
इतिहासात काही घटना अशा असतात ज्या काळाच्या ओघात विस्मरणात जातात, पण त्या मागे एक भावनिक आणि राष्ट्रीय शोककळा सोडून जातात.
१९६६ मध्ये घडलेली एअर इंडिया फ्लाइट १०१ ची दुर्घटना त्यातीलच एक होती.

➡️ २४ जून १९६६ रोजी, मुंबईहून न्यूयॉर्ककडे जाणारी एअर इंडिया ची फ्लाइट "कांचनजंगा" (Boeing 707)
➡️ माउंट ब्लाँक (Mount Blanc, Switzerland) येथे कोसळली
➡️ या दुर्घटनेत एकूण ११७ प्रवाशांचा मृत्यू झाला

🛫❄️🕯�🇮🇳

🧭 २. पृष्ठभूमी व प्रवास (Sandarbh & Flight Route)
📍 उड्डाण क्रम: मुंबई → दिल्ली → बेरूत → जिनिव्हा → लंडन → न्यूयॉर्क

✈️ विमान: Air India Boeing 707 – कांचनजंगा

👨�✈️ वैमानिक: कॅप्टन जोहानस विल्सन

विमानाने जिनिव्हाकडे जात असताना, Mount Blanc पर्वतरांगांवर त्याचा नेव्हिगेशन चुकला

📌 Mount Blanc ही यूरोपमधील सर्वोच्च शिखरेपैकी एक आहे – 15,777 ft (4,808 m)
🏔�🛰�🌫�

⚠️ ३. दुर्घटनेचा तपशील (Crash Details)
📆 तारीख: २४ जून १९६६
सकाळी जिनिव्हा एअर ट्रॅफिक कंट्रोलने विमानाला उतरायचे निर्देश दिले

परंतु खराब हवामान, कोसळणारे ढग, आणि दृश्यमानतेचा अभाव यामुळे नेव्हिगेशन त्रुटी झाली

विमानाने Mount Blanc वर थेट धडक दिली, आणि क्षणातच संपूर्ण उध्वस्त झाले

कोणताही प्रवासी वा कर्मचारी वाचू शकला नाही

🗻⚠️🔥

🕊� ४. मृत व्यक्ती आणि त्यांच्या ओळखी (Casualties & Impact)
प्रवासी   माहिती
👥 एकूण   ११७ मृत
🌍 देश   भारत, अमेरिका, युरोपातील प्रवासी
👤 खास व्यक्ती   प्रसिद्ध वैज्ञानिक डॉ. होमी भाभा, भारतीय अणुशक्तीचे जनक

🇮🇳 डॉ. होमी भाभा यांचे निधन हे भारतीय वैज्ञानिक क्षेत्रासाठी मोठी हानी ठरली.
🧬🕯�🔬

🧠 ५. प्रमुख मुद्दे व विश्लेषण (Key Points & Analysis)

मुद्दा   विश्लेषण
❄️ खराब हवामान   पर्वतरांगांमध्ये अचानक ढगांची घनता वाढली
🛰� नेव्हिगेशन त्रुटी   विमानाचा उंचीबाबत अंदाज चुकीचा ठरला
🗻 पर्वतीय उंचीचे गृहितक   Mount Blanc ची शिखरं अचूक मोजली गेली नव्हती
👨�🔬 महत्त्वाची हानी   होमी भाभा यांचा मृत्यू – भारताच्या अणुयुगावर परिणाम

🕳�📡

📚 ६. संदर्भ व ऐतिहासिक महत्त्व (Sandarbh & Significance)
📘 संदर्भ
याआधीही १९५० मध्ये Mount Blanc येथे अशीच दुर्घटना झाली होती – AI Flight 245

AI 101 ही दुसरी दुर्घटना होती त्या भागात

हे प्रकरण आंतरराष्ट्रीय उड्डाण सुरक्षेवर प्रश्नचिन्ह ठरले

📌 महत्त्व
✈️ एअर इंडिया ची आंतरराष्ट्रीय विश्वासार्हता धोक्यात

🇮🇳 भारतीय अणुशास्त्राची दिशा बदलली

🛑 पर्वत उड्डाण मार्गांवर नेव्हिगेशनमध्ये सुधारणा करण्यास सुरुवात

📊📍🛠�

🪔 ७. निष्कर्ष (Nishkarsh)
२४ जून १९६६ हा दिवस भारतीय विमान आणि विज्ञान क्षेत्रासाठी काळा दिवस ठरला.
या दुर्घटनेमुळे विमान वाहतुकीतील सुरक्षा, नकाशांची अचूकता, आणि हवामानपूर्वानुमानाची गरज अधोरेखित झाली.

🚨 जगाच्या प्रगतीत मानवी चुका किती मोठ्या हानीस कारणीभूत ठरू शकतात हे या घटनेने दाखवले.

🙏 ८. समारोप (Samaropa)
आजही Mount Blanc च्या बर्फाळ कुशीत झोपलेली ती "कांचनजंगा" – एअर इंडिया फ्लाइट १०१ – आपल्याला हे आठवत ठेवायला सांगते की,
"विज्ञानाची प्रगती मानवतेच्या सुरक्षेसाठीच हवी, अन्यथा ती विनाशाची कारणीभूत ठरू शकते."

🌨�✈️🕯�

"विज्ञानाला दिशा मिळाली पाहिजे, वेगाने उड्डाण तर होईलच."

🖼� प्रतिक व चिन्ह अर्थ (Symbols & Emojis Meaning)
प्रतीक / Emoji   अर्थ
🛫   विमान उड्डाण
🗻   पर्वत, Mount Blanc
⚠️   धोका, अपघात
🕯�   श्रद्धांजली
🔬   वैज्ञानिक हानी
📍   मार्गदर्शक त्रुटी

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-24.06.2025-मंगळवार.
===========================================