👨‍🎓 २८ जून १९२१ – पं. व्ही. नरसिंह राव यांचा जन्म-

[Atul Kaviraje]

BIRTH OF P.V. NARASIMHA RAO (1921)-

पि. व्ही. नरसिंह राव यांचा जन्म (१९२१)-

On June 28, 1921, P. V. Narasimha Rao, the 9th Prime Minister of India, was born in Vangara, Telangana. He is credited with implementing economic reforms in 1991 that transformed India's economy.

खालील लेख २८ जून १९२१ – पि. व्ही. नरसिंह राव यांचा जन्म या ऐतिहासिक घटनेवर आधारित आहे. हा लेख मराठी उदाहरणांसह, संदर्भ, चित्र/प्रतीक/इमोजींसह, विवेचनात्मक, विस्तृत व अभ्यासपूर्ण स्वरूपात लिहिला आहे. यामध्ये परिचय, ऐतिहासिक महत्त्व, मुख्य मुद्दे, विश्लेषण, निष्कर्ष व समारोप या सर्व टप्प्यांचा समावेश आहे.

👨�🎓 २८ जून १९२१ – पं. व्ही. नरसिंह राव यांचा जन्म
"आधुनिक आर्थिक भारताचे शिल्पकार"

🔷 परिचय (Introduction)
२८ जून १९२१ रोजी, भारताच्या राजकीय, आर्थिक व बौद्धिक क्षेत्रात क्रांती घडवणारे पामुलापर्ती वेंकट नरसिंह राव यांचा जन्म झाला. ते भारताचे नववे पंतप्रधान (१९९१-१९९६) होते. त्यांच्या नेतृत्वाखाली भारताने आर्थिक सुधारणांचा ऐतिहासिक अध्याय सुरू केला, ज्यामुळे भारत जगाच्या अर्थकारणात स्थायिक झाला.

📍 जन्मठिकाण: वंगारा, तेलंगणा (तेव्हा हैदराबाद संस्थान)

📚 शैक्षणिक व बौद्धिक पार्श्वभूमी
🎓 पदवी: कला व कायदा

भाषाशास्त्र, संस्कृती, परराष्ट्र धोरण या क्षेत्रांमध्ये सखोल अभ्यास

ते १७ पेक्षा अधिक भाषांचे ज्ञाता होते – मराठीसह!

📘 संदर्भ: "The Insider" हे त्यांचे राजकीय कादंबरी स्वरूपातील आत्मकथन

🧾 मुख्य कार्यकाळ – पंतप्रधान म्हणून (१९९१-१९९६)
🔹 क्षेत्र   योगदान
💰 अर्थव्यवस्था   १९९१ मध्ये आर्थिक उदारीकरण, खाजगीकरण आणि जागतिकीकरण (LPG) धोरणांची अंमलबजावणी
👨�💼 सहकार्य   डॉ. मनमोहन सिंग यांना अर्थमंत्रीपदी नेमले
🏛� परराष्ट्र धोरण   "Look East Policy" सुरू केली
🏗� उद्योग   FDI ला परवानगी, परवाना राज समाप्त
📜 राजकीय   अल्पमत सरकार असूनही स्थैर्य टिकवले

📌 मुख्य मुद्दे (Key Points Summary)
📅 जन्म: २८ जून १९२१

🏛� पंतप्रधान कार्यकाळ: १९९१-१९९६

💹 आर्थिक क्रांतीचे जनक

📘 साहित्यिक – "The Insider", "Sahasra Phan", "He Ram?"

🧠 बहुभाषिक, विचारवंत राजकारणी

🪙 1991च्या आर्थिक सुधारणा – भारताचे आर्थिक नवे पर्व

🔍 मुख्य मुद्द्यांवर विश्लेषण (Detailed Analysis)
✅ १९९१ मधील आर्थिक संकट व निर्णयक्षम नेतृत्व
तेव्हा भारत विदेशी गंगाजळी केवळ काही आठवड्यांच्या गरजेपुरती उरली होती. देश दिवाळखोरीच्या उंबरठ्यावर होता.
नरसिंह रावांनी डॉ. मनमोहन सिंग यांना अर्थमंत्री बनवले आणि इतिहास घडला.

📉 उदाहरण: परवाना राज, आयात निर्बंध, एफडीआय यावर निर्बंध काढले गेले.

✅ राजकीय दूरदृष्टी
अल्पमत सरकार असूनही ५ वर्षे टिकवले

भाजप आणि काँग्रेसमध्ये समतोल राखत निर्णय घेतले

✅ सांस्कृतिक व बौद्धिक योगदान
ते भारतीय राजकारणातील 'थिंकिंग PM' म्हणून ओळखले जातात.
📖 साहित्य योगदान: त्यांनी संस्कृत, हिंदी, तेलुगू व मराठी या भाषांमध्ये लेखन केले.

🖼� चित्रे, चिन्हे व इमोजी (Visuals, Symbols & Emojis)
📷 पंतप्रधानपदाची शपथ घेतानाचा फोटो

📊 १९९१ आर्थिक सुधारणा प्रतीकात्मक चार्ट

📖 "The Insider" कादंबरीचे मुखपृष्ठ

🌐 जगात भारताची खुली अर्थव्यवस्था

👨�🏫 बुद्धिमान, शांत, विचारशील नेते

📘 मराठी उदाहरण व संदर्भ
🔹 उदाहरण:
"१९९१ च्या पूर्वी भारतात एसी, रंगीत टीव्ही, कॉम्प्युटर इत्यादी फक्त श्रीमंत वर्गापुरते मर्यादित होते. पण नरसिंह रावांच्या निर्णयांनंतर ही साधने सामान्यांच्या हातात आली."

🔹 संदर्भ:
"भारताची आर्थिक सुधारणा – डॉ. रांगे"

"पंतप्रधान नरसिंह राव: एक अभ्यास – महाराष्ट्र राज्य पाठ्यपुस्तक मंडळ"

"Economic Times" चे २५ वर्षे उदारीकरण विशेषांक

🔚 निष्कर्ष (Conclusion)
पं. व्ही. नरसिंह राव यांचे योगदान केवळ एक पंतप्रधान म्हणून नव्हे, तर आधुनिक भारताच्या निर्मितीचा गाभा घडवणारा नेता म्हणून लक्षात घेतले पाहिजे. त्यांच्या दूरदृष्टीने आजचा "डिजिटल, उदार व जागतिक भारत" घडला.

🙏 समारोप (Final Thought)
"मोठे परिवर्तन शांततेने घडवणारे नेते क्वचितच भेटतात – नरसिंह राव हे त्यापैकीच एक होते."

🇮🇳 आधुनिक भारताच्या आर्थिक पुनर्जन्मात महत्त्वाचा वाटा उचलणाऱ्या नरसिंह रावांना अभिवादन! 🙏

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-28.06.2025-शनिवार.
===========================================