संत सेना महाराज-जाता पंढरीसी सुख वाटे जीवा-2

[Atul Kaviraje]

                          "संत चरित्र"
                         ------------

                संत सेना महाराज-

१. 'जाता पंढरीसी सुख वाटे जीवा'

या ओळीतून संत सेना महाराजांनी पंढरपूर या तीर्थक्षेत्राकडे जाण्याच्या प्रक्रियेतच भक्ताला मिळणाऱ्या परमानंदाचे वर्णन केले आहे. 'जाता पंढरीसी' म्हणजे केवळ शारीरिक प्रवास नव्हे, तर तो एक आध्यात्मिक प्रवास आहे. पंढरीच्या वाटेवर निघाल्याबरोबरच भक्ताचे मन प्रफुल्लित होते. त्याला एक अनामिक आनंद मिळतो. या आनंदाचे काही पैलू खालीलप्रमाणे:

भक्तीमय वातावरण: पंढरीच्या वाटेवर अनेक वारकरी एकत्र भजन-कीर्तन करत, दिंड्यांमध्ये सहभागी होऊन जातात. या वातावरणातच भक्ताला एक ऊर्जा आणि समाधान मिळते. 'ज्ञानोबा माऊली तुकाराम' चा गजर आणि टाळ-मृदंगाचा नाद मन शांत करतो आणि ईश्वरी चिंतनाकडे वळवतो.

आतुरता आणि अपेक्षा: पंढरीला जाण्यामागची मुख्य प्रेरणा म्हणजे विठ्ठलाचे दर्शन. या दर्शनाची आतुरता मनात असल्याने प्रवासातच एक सकारात्मक ऊर्जा आणि अपेक्षा निर्माण होते, ज्यामुळे मनाला सुख लाभते. जसे एखादे लहान मूल आपल्या आवडत्या खेळण्यासाठी किंवा व्यक्तीला भेटण्यासाठी उत्सुक असते, त्याचप्रमाणे भक्त विठ्ठलाच्या भेटीसाठी आतुर असतो. ही आतुरताच प्रवासात आनंद देते.

दैवी सान्निध्याची जाणीव: पंढरपूर हे विठ्ठलाचे निवासस्थान मानले जाते. त्या दिशेने प्रवास करतानाच भक्ताला विठ्ठलाच्या सान्निध्याची जाणीव होते. ही जाणीव त्याला आत्मिक सुख देते. जसे, 'हरि दिसे हरि दिसे, हरिमय झालासे संसार' या उक्तीप्रमाणे, भक्ताला प्रवासातच विठ्ठलाचे अस्तित्व जाणवू लागते.

उदाहरणासह: कल्पना करा की एखाद्या लहान मुलाला त्याच्या सर्वात आवडत्या ठिकाणी, जसे की खेळाच्या मैदानात जायचे आहे. घराबाहेर पडल्यापासूनच त्याला जो उत्साह आणि आनंद वाटतो, तोच आनंद पंढरीच्या वाटेवर निघताना वारकऱ्याला वाटतो. त्याला माहीत आहे की त्याचे ध्येय पवित्र आहे आणि त्या ध्येयाच्या दिशेने प्रत्येक पाऊल त्याला समाधानाकडे घेऊन जात आहे. ही स्थिती 'सुख वाटे जीवा' याचे उत्तम उदाहरण आहे.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-03.07.2025-गुरुवार.
===========================================