भगवान विठ्ठल आणि महाराष्ट्रातील भक्ती आंदोलन: एक भक्तिपूर्ण कविता-

[Atul Kaviraje]

भगवान विठ्ठल आणि महाराष्ट्रातील भक्ती आंदोलन: एक भक्तिपूर्ण कविता-

चरण 1: पंढरपूरचे राजा, विठ्ठल प्यारे
🙏💖🌟
पंढरपुरी विराजले, विठ्ठल प्यारे,
महाराष्ट्राच्या भक्तांचे सहारे.
कंबरेवर हात ठेवून, विटेवर उभे,
दर्शनासाठी आसुसती, लाखो दिवाने.

अर्थ: पंढरपूरमध्ये भगवान विठ्ठल विराजमान आहेत, जे महाराष्ट्रातील भक्तांचे प्रिय दैवत आहेत. ते कमरेवर हात ठेवून, विटेवर उभे आहेत, आणि लाखो भक्त त्यांच्या दर्शनासाठी आसुसलेले आहेत.

चरण 2: वारकरी चालले, नामाची माळ घेऊन
👣📿🎶
वारी चाले, शतकानुशतके ही,
विठ्ठलाचे नाम, स्पंदनात घेऊन.
ज्ञानदेव, नामदेव, तुकाची वाणी,
घुमे घुमे, ही अभंगांची कहाणी.

अर्थ: पंढरपूरची तीर्थयात्रा (वारी) शतकानुशतके चालत आहे, ज्यात भक्त विठ्ठलाचे नाव आपल्या हृदयाच्या स्पंदनात घेऊन चालतात. संत ज्ञानेश्वर, नामदेव आणि तुकारामांची वाणी, म्हणजेच त्यांचे अभंग, सर्वत्र घुमतात.

चरण 3: जात-पातीचे बंधन तुटले, समानतेचा झेंडा डोलला
🤝🚫🌈
उच्च-नीच असा भेद ना मानला,
सर्वांनी एकच, प्रभू ओळखला.
चोखामेळा, जनाबाई, संगी गायले,
विठ्ठल भक्तीत सर्व सामावले.

अर्थ: या आंदोलनात उच्च-नीच असा कोणताही भेद मानला नाही, सर्वांनी एकाच प्रभूला ओळखले. संत चोखामेळा आणि जनाबाई यांसारखे भक्त एकत्र गात होते, आणि सर्वजण विठ्ठल भक्तीत लीन होते.

चरण 4: अभंगांचे अमृत, कीर्तनाची वाणी
📜🎤🎼
ज्ञानाची गंगा, अभंगांतून वाहिली,
कीर्तनात बुडाले, प्रत्येक मन म्हटले.
नामस्मरणाने, मुक्तीचा द्वार,
विठ्ठल भक्ती, भवसागर पार.

अर्थ: ज्ञानाची गंगा अभंगांच्या रूपात वाहिली, आणि कीर्तनात प्रत्येक मन देवाच्या नामात बुडून गेले. देवाच्या नामाचे स्मरण केल्याने मुक्तीचा दरवाजा उघडतो, आणि विठ्ठल भक्ती आपल्याला संसारसागरातून पार करते.

चरण 5: समाज सुधारणेचा दीप पेटवला
💡🔄🌟
अंधविश्वास, ढोंग दूर केले,
खऱ्या भक्तीचा मार्ग दाखवला.
एकनाथांनी, मानवता शिकवली,
प्रत्येक जीवांत प्रभूची प्रतिमा दाखवली.

अर्थ: या आंदोलनाने अंधविश्वास आणि ढोंग दूर केले, आणि खऱ्या भक्तीचा मार्ग दाखवला. संत एकनाथांनी मानवतेचा पाठ शिकवला आणि प्रत्येक जीवामध्ये प्रभूची प्रतिमा पाहण्यास सांगितले.

चरण 6: प्रेमाचे बंधन, समर्पणाची दोरी
❤️🫶💞
ज्ञान नाही, फक्त प्रेम खरे,
विठ्ठलासाठी, मनाचे बाळ.
समर्पणानेच, प्रभू भेटतात,
भक्तीची फुले, सदा बहरतात.

अर्थ: या मार्गावर केवळ ज्ञान नाही, तर खरे प्रेमच महत्त्वाचे आहे. विठ्ठलासाठी मन बालकासारखे निर्मळ असावे. प्रभू केवळ खऱ्या समर्पणानेच भेटतात, आणि भक्तीची फुले नेहमी फुललेली असतात.

चरण 7: आजही तीच वारी, तोच आधार
⏳💫🌍
शतकानुशतके चालली, ही पावन वारी,
आजही लाखोची आहे ही तयारी.
विठ्ठलाची भक्ती, आहे अमर गाथा,
महाराष्ट्राची आत्मा, हेच तिचे माथा.

अर्थ: ही पवित्र तीर्थयात्रा शतकानुशतके चालत आहे, आणि आजही लाखो भक्त यासाठी तयार असतात. विठ्ठलाची भक्ती एक अमर गाथा आहे, आणि ती महाराष्ट्राची आत्मा व तिचा गौरव आहे.

--अतुल परब
--दिनांक-09.07.2025-बुधवार.
===========================================