हनुमानाचे 'संकटमोचन' रूप आणि त्यांचे तत्वज्ञान-1-

[Atul Kaviraje]

हनुमानाचे 'संकटमोचन' रूप आणि त्यांचे तत्वज्ञान-
हनुमानाचे 'संकटमोचन' रूप आणि त्याचे दर्शन-
(Hanuman's 'Sankatmochan' Form and His Vision)

हनुमानाचे 'संकटमोचन' स्वरूप आणि त्यांचे दर्शन: शक्ती, भक्ती आणि सेवेचे प्रतीक 🙏🐒
भगवान हनुमान, हिंदू धर्मातील सर्वात शक्तिशाली आणि प्रिय देवतांपैकी एक आहेत. त्यांना 'संकटमोचन' म्हणून ओळखले जाते, ज्याचा अर्थ संकटे दूर करणारा. त्यांचे जीवन, त्यांची भक्ती आणि त्यांचे दर्शन आपल्याला असंख्य शिकवणी देतात, ज्या आजही প্রাসंगिक आहेत. हनुमान केवळ एक बलवान देवता नसून, ते अटल निष्ठा, निःस्वार्थ सेवा, बुद्धी, नम्रता आणि असीमित शक्तीचे प्रतीक आहेत. ते आपल्याला शिकवतात की भक्ती, समर्पण आणि योग्य मार्गावर चालून जीवनातील प्रत्येक अडथळा कसा पार करता येतो. त्यांचे दर्शन केवळ धार्मिक श्रद्धेपर्यंत मर्यादित नाही, तर ती जीवन जगण्याची एक कला आहे.

हनुमानाचे 'संकटमोचन' स्वरूप आणि त्यांचे दर्शन (१० प्रमुख मुद्दे)

अटल भक्ती आणि समर्पण (निष्ठा):

दर्शन: हनुमानाचे सर्वात मोठे वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांची भगवान रामाप्रती असलेली अटूट भक्ती. त्यांची भक्ती निःस्वार्थ आहे, ज्यात कोणतीही कामना नाही, केवळ प्रभूची सेवा हेच त्यांचे परम ध्येय आहे. हे आपल्याला शिकवते की कोणत्याही ध्येयाप्रती पूर्ण समर्पण कसे यश मिळवून देऊ शकते.

उदाहरण: लंकादहनानंतर रामाने त्यांना मिठी मारली, तेव्हा हनुमानाने म्हटले की त्यांना मोक्ष किंवा स्वर्ग नको, फक्त राम नामाचा निरंतर जप हवा आहे. 🙏❤️

प्रतीक: हात जोडून हनुमान, राम नामाचा जप करताना.

निःस्वार्थ सेवा आणि कर्मयोग:

दर्शन: हनुमानाने कोणतीही अपेक्षा न ठेवता, केवळ कर्तव्य मानून सेवा केली. सीता मातेचा शोध असो वा लक्ष्मणासाठी संजीवनी आणणे, त्यांनी नेहमी आपली सर्व शक्ती सेवेत लावली. हे कर्मयोगाचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे.

उदाहरण: संजीवनी बुटी आणताना त्यांनी संपूर्ण पर्वत उचलला, जे त्यांची सेवावृत्ती आणि दृढ संकल्प दर्शवते. ⛰️💪

प्रतीक: गदाधारी हनुमान, पर्वत उचलून.

बुद्धी, विवेक आणि चातुर्य:

दर्शन: हनुमान केवळ बलवान नाहीत, तर अत्यंत बुद्धिमान आणि विवेकशील देखील आहेत. लंका प्रवेश, सीतेची भेट आणि रावणाच्या सभेत त्यांचा संवाद, त्यांच्या बुद्धिमत्तेचा पुरावा आहे. त्यांना कधी शक्तीचा वापर करायचा आणि कधी मुत्सद्दीपणाचा हे चांगलेच माहीत होते.

उदाहरण: लंकेतील अशोक वाटिकेत सीता मातेला रामाची मुद्रिका देणे आणि अशोक वाटिका उजाडणे, जे त्यांची बुद्धिमत्ता आणि रणनीतिक क्षमता दर्शवते. 🧠💡

प्रतीक: हनुमान ध्यानाच्या मुद्रेत.

निर्भयता आणि धैर्य (संकटमोचन):

दर्शन: हनुमानाचे 'संकटमोचन' स्वरूप त्यांच्या निर्भयतेतून आले आहे. ते कोणत्याही परिस्थितीत भयभीत होत नाहीत आणि मोठ्या संकटांचाही धैर्याने सामना करतात. हे आपल्याला जीवनातील संकटांना घाबरण्याऐवजी त्यांचा सामना करायला शिकवते.

उदाहरण: समुद्र ओलांडणे, लंका दहन करणे, किंवा कालनेमी राक्षसाचा वध करणे, हे सर्व त्यांच्या धैर्याचे पुरावे आहेत. 🌊🔥

प्रतीक: हनुमान उडताना.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-26.07.2025-शनिवार.
===========================================