राकेश झुनझुनवाला: भारतीय शेअर बाजाराचे 'बिग बुल' 🐂💰✈️- 1-१७ ऑगस्ट 2025-

[Atul Kaviraje]

राकेश झुनझुनवाला - १७ ऑगस्ट १९६० (प्रसिद्ध भारतीय अब्जाधीश गुंतवणूकदार आणि व्यापारी)

राकेश झुनझुनवाला: भारतीय शेअर बाजाराचे 'बिग बुल' 🐂💰✈️-

दिनांक: १७ ऑगस्ट २०२४

१. परिचय (Introduction) 🌟
राकेश झुनझुनवाला, हे नाव भारतीय शेअर बाजारात 'बिग बुल' 🐂 म्हणून कायम स्मरणात राहील. १७ ऑगस्ट १९६० रोजी जन्मलेले राकेशजी हे केवळ एक यशस्वी गुंतवणूकदार आणि व्यापारी नव्हते, तर ते लाखो भारतीयांसाठी प्रेरणास्थान होते. त्यांच्याकडे 'भारताचे वॉरेन बफे' म्हणून पाहिले जात असे. त्यांचे जीवन हे जिद्द, दूरदृष्टी आणि कठोर परिश्रमाचे प्रतीक होते. त्यांनी शून्यातून सुरुवात करून अपार संपत्ती कमावली आणि भारतीय आर्थिक जगात एक अढळ स्थान निर्माण केले. त्यांचे कार्य केवळ आर्थिक क्षेत्रापुरते मर्यादित नव्हते, तर त्यांनी सामाजिक आणि परोपकारी कार्यांमध्येही सक्रिय सहभाग घेतला.

२. प्रारंभिक जीवन आणि शिक्षण (Early Life and Education) 📚
राकेश झुनझुनवाला यांचा जन्म एका मारवाडी कुटुंबात झाला. त्यांचे वडील आयकर अधिकारी होते आणि त्यांना शेअर बाजारात रस होता. राकेशजी लहानपणापासूनच वडिलांना शेअर बाजाराबद्दल बोलताना ऐकत असत, ज्यामुळे त्यांना या क्षेत्राची आवड निर्माण झाली. त्यांनी मुंबईतील सिडनहॅम कॉलेजमधून वाणिज्य शाखेची पदवी घेतली आणि त्यानंतर इन्स्टिट्यूट ऑफ चार्टर्ड अकाउंटंट्स ऑफ इंडियामधून (ICAI) चार्टर्ड अकाउंटंट (CA) ची पदवी मिळवली. त्यांचे शिक्षण पूर्ण झाल्यावर त्यांनी वडिलांना शेअर बाजारातच करिअर करण्याची इच्छा व्यक्त केली. त्यांच्या वडिलांनी त्यांना सुरुवातीला आर्थिक मदत करण्यास नकार दिला, पण त्यांना बाजारातील जोखीम आणि संधी समजून घेण्याचा सल्ला दिला.

३. गुंतवणुकीची सुरुवात (Beginning of Investment) 🚀
१९८५ मध्ये, राकेश झुनझुनवाला यांनी केवळ ₹५,००० च्या भांडवलाने शेअर बाजारात पदार्पण केले. त्यावेळी, भारतीय शेअर बाजार आजच्या इतका विकसित नव्हता आणि माहितीची उपलब्धताही मर्यादित होती. सुरुवातीला त्यांना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागला, पण त्यांनी कधीही हार मानली नाही. त्यांच्या पहिल्या मोठ्या यशांपैकी एक म्हणजे टाटा टी (Tata Tea) मधील गुंतवणूक. त्यांनी ₹४३ प्रति शेअर दराने ५,००० शेअर्स खरेदी केले आणि तीन महिन्यांत ते ₹१४३ प्रति शेअर दराने विकले, ज्यामुळे त्यांना तिप्पट नफा झाला. हा त्यांच्या यशाचा एक महत्त्वाचा टप्पा होता.

४. गुंतवणुकीचे तत्त्वज्ञान (Investment Philosophy) 🧠
राकेश झुनझुनवाला यांचे गुंतवणुकीचे तत्त्वज्ञान अत्यंत स्पष्ट आणि प्रभावी होते. ते 'मूल्य गुंतवणूक' (Value Investing) आणि 'दीर्घकालीन दृष्टीकोन' (Long-term Vision) यावर विश्वास ठेवत होते. त्यांचे काही प्रमुख सिद्धांत:

संशोधन आणि अभ्यास (Research and Study): कोणत्याही शेअरमध्ये गुंतवणूक करण्यापूर्वी ते त्या कंपनीचा सखोल अभ्यास करत असत.

दीर्घकालीन गुंतवणूक (Long-term Investment): ते नेहमी दीर्घकाळासाठी गुंतवणूक करण्याचा सल्ला देत असत, कारण त्यांना माहीत होते की चांगल्या कंपन्या वेळोवेळी चांगला परतावा देतात.

जोखीम व्यवस्थापन (Risk Management): ते जोखमीचे योग्य व्यवस्थापन करत असत आणि कधीही एकाच शेअरमध्ये सर्व पैसे गुंतवत नसत.

प्रतिकूल परिस्थितीत संधी शोधणे (Finding Opportunities in Adversity): बाजारात मंदी असताना ते चांगल्या कंपन्यांचे शेअर्स खरेदी करत असत, कारण त्यांना माहीत होते की मंदीनंतर तेजी येते.

भावनिक निर्णय टाळणे (Avoiding Emotional Decisions): ते बाजारातील चढ-उतारांवर भावनिक प्रतिक्रिया न देता, तार्किक निर्णय घेत असत.

उदाहरण: त्यांनी अनेकदा सांगितले की, "शेअर बाजार हा धैर्यवान व्यक्तींसाठी आहे, अधीर व्यक्तींसाठी नाही." 🧘�♂️

५. प्रमुख यशस्वी गुंतवणूक (Major Successful Investments) 📈
राकेश झुनझुनवाला यांनी अनेक कंपन्यांमध्ये यशस्वी गुंतवणूक केली, ज्यामुळे त्यांना प्रचंड नफा झाला. त्यांच्या काही गाजलेल्या गुंतवणुका:

टायटन कंपनी (Titan Company) ⌚: ही त्यांची सर्वात यशस्वी गुंतवणूक मानली जाते. त्यांनी १९९० च्या दशकात टायटनच्या शेअर्समध्ये गुंतवणूक केली होती, जेव्हा ते फारसे प्रसिद्ध नव्हते. आज टायटन ही एक प्रचंड मोठी कंपनी आहे आणि त्यांनी यातून हजारो टक्के परतावा मिळवला.

क्रिसिल (Crisil) 📊: त्यांनी क्रिसिलमध्येही मोठी गुंतवणूक केली होती, जी त्यांना चांगला परतावा देऊन गेली.

लुपिन (Lupin) 💊: फार्मा क्षेत्रातील या कंपनीतही त्यांची गुंतवणूक खूप फायदेशीर ठरली.

स्टार सिमेंट (Star Cement), डीबी रिॲल्टी (DB Realty), ज्युरिसिन्स (Geojit Financial Services) 🏢: अशा अनेक कंपन्यांमध्ये त्यांनी गुंतवणूक करून प्रचंड नफा कमावला.

उदाहरण: टायटनमधील त्यांची गुंतवणूक ही त्यांच्या 'दीर्घकालीन दृष्टीकोन' आणि 'मूल्य गुंतवणुकी'च्या तत्त्वज्ञानाचे उत्तम उदाहरण आहे. त्यांनी अनेक वर्षे हे शेअर्स आपल्या पोर्टफोलिओमध्ये ठेवले आणि त्यातून प्रचंड संपत्ती निर्माण केली.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-17.08.2025-रविवार.
===========================================