🏏 जगमोहन डालमिया: भारतीय क्रिकेटमधील एक दूरदृष्टीचा प्रशासक 🏏-1-

[Atul Kaviraje]

जगमोहन डालमिया (Jagmohan Dalmiya): ३० ऑगस्ट १९४० - भारतीय क्रिकेट प्रशासक, आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद (ICC) आणि भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ (BCCI) चे माजी अध्यक्ष.

🏏 जगमोहन डालमिया: भारतीय क्रिकेटमधील एक दूरदृष्टीचा प्रशासक 🏏-

३० ऑगस्ट हा दिवस भारतीय क्रिकेटच्या इतिहासात एक महत्त्वाचा दिवस मानला जातो, कारण याच दिवशी जगमोहन डालमिया यांचा जन्म झाला. भारतीय क्रिकेटला जागतिक स्तरावर एक मजबूत स्थान मिळवून देणाऱ्या दूरदृष्टीच्या प्रशासकांमध्ये त्यांचे नाव अग्रस्थानी आहे. हा लेख त्यांच्या जीवनाचा, त्यांच्या कार्याचा आणि क्रिकेट जगतावर त्यांनी टाकलेल्या अमिट प्रभावाचा आढावा घेईल.

🗺� माइंड मॅप: जगमोहन डालमिया यांच्या कार्याचा सखोल आढावा 🗺�-

परिचय ✍️

जगमोहन डालमिया - जन्म: ३० ऑगस्ट १९४०.

भारतीय क्रिकेट प्रशासक आणि दूरदृष्टीचे नेते.

आयसीसी आणि बीसीसीआयचे माजी अध्यक्ष.

प्रशासकीय कारकिर्दीची सुरुवात 🚀

कोलकाता येथील क्रिकेट प्रशासनात प्रवेश.

१९८० च्या दशकात बीसीसीआयमध्ये सक्रिय.

१९८७ चा विश्वचषक 🏆

भारतामध्ये पहिल्यांदा विश्वचषक आयोजित करण्यात महत्त्वाची भूमिका.

अध्यक्ष: एन.के.पी. साळवे यांच्यासोबत यशस्वी नियोजन.

दूरदर्शन हक्क आणि आर्थिक क्रांती 💰

सामन्यांचे प्रसारण हक्क विकून बीसीसीआयसाठी महसूल वाढवला.

क्रिकेटला आर्थिक दृष्ट्या स्वयंपूर्ण बनवले.

आयसीसीमधील योगदान 🌐

१९९७ मध्ये आयसीसीचे पहिले गैर-पाश्चिमात्य अध्यक्ष म्हणून निवड.

आयसीसीमध्ये भारताचा प्रभाव वाढवला.

अध्यक्ष म्हणून क्रिकेटचा जागतिक विस्तार केला.

मॅच फिक्सिंग आणि संकट व्यवस्थापन 🕵�

२००० च्या मॅच फिक्सिंग प्रकरणानंतर कठोर भूमिका घेतली.

बीसीसीआयचे अध्यक्ष म्हणून प्रशासकीय सुधारणा केल्या.

पुनरागमन आणि वाद ⚔️

२००५ मध्ये बीसीसीआय अध्यक्षपदावरून पायउतार.

कोर्टाच्या लढाईनंतर २०१३ मध्ये पुन्हा बीसीसीआयच्या अध्यक्षपदी.

जगमोहन डालमिया ट्रॉफी 🏅

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटमध्ये उत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या खेळाडूंना पुरस्कार.

युवा खेळाडूंना प्रोत्साहन देण्यासाठी महत्त्वाचे पाऊल.

वारसा आणि प्रभाव 📜

भारतीय क्रिकेटला जागतिक स्तरावर एक 'महाशक्ती' बनवले.

प्रशासकीय दूरदृष्टी आणि दृढनिश्चयाचे प्रतीक.

समारोप 👏

भारतीय क्रिकेटमधील एका युगाचा अंत.

त्यांचे योगदान क्रिकेटच्या इतिहासात कायम स्मरणात राहील.

जगमोहन डालमिया: एक दूरदृष्टीचे प्रशासक (विस्तृत लेख)
१. परिचय: एका प्रशासकीय युगाचा आरंभ ✍️
जगमोहन डालमिया यांचा जन्म ३० ऑगस्ट १९४० रोजी कोलकाता येथे झाला. त्यांचे जीवन केवळ एक क्रिकेट प्रशासक म्हणून मर्यादित नव्हते, तर ते भारतीय क्रिकेटला आर्थिक आणि जागतिक स्तरावर सर्वोच्च स्थानी नेऊन ठेवणाऱ्या एका दूरदृष्टीच्या नेतृत्वाचे प्रतीक होते. त्यांच्या प्रशासकीय कारकिर्दीने भारतीय क्रिकेटला एक नवी ओळख दिली. त्यांचा प्रत्येक निर्णय हा भारतीय क्रिकेटच्या भविष्याचा पाया रचणारा ठरला.

२. प्रशासकीय कारकिर्दीची पायाभरणी 🏗�
१९७० च्या दशकाच्या अखेरीस त्यांनी प्रशासकीय कारकिर्दीला सुरुवात केली. ते सुरुवातीला बंगाल क्रिकेट असोसिएशनमध्ये (CAB) सक्रिय झाले. त्यांची प्रशासनातील समज आणि दूरदृष्टी पाहून लवकरच त्यांना भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळाच्या (BCCI) कारभारात स्थान मिळाले. १९८० च्या दशकात ते बीसीसीआयचे कोषाध्यक्ष बनले. या पदावर असताना त्यांनी अनेक महत्त्वाचे निर्णय घेतले, ज्यांनी पुढील काळात भारतीय क्रिकेटचा चेहरामोहरा बदलला.

३. १९८७ च्या विश्वचषकाचे यशस्वी आयोजन 🏆
१९८७ साली पहिल्यांदा क्रिकेट विश्वचषक युरोपबाहेर, म्हणजेच भारत आणि पाकिस्तानमध्ये आयोजित करण्यात आला. [१९८७ च्या विश्वचषकाचे प्रतीक] या ऐतिहासिक आयोजनामध्ये जगमोहन डालमिया यांची भूमिका अत्यंत महत्त्वाची होती. त्यांनी एन.के.पी. साळवे यांच्यासोबत मिळून या स्पर्धेची यशस्वी अंमलबजावणी केली. यामुळे केवळ भारताची प्रशासकीय क्षमता सिद्ध झाली नाही, तर जागतिक क्रिकेटमध्ये भारताचे महत्त्व वाढले. हा एक महत्त्वाचा संदर्भ आहे, जो भारतीय क्रिकेटच्या जागतिक ओळखीत मैलाचा दगड ठरला.

४. दूरदर्शन हक्क आणि आर्थिक क्रांती 💰
डालमिया यांनी ओळखले की क्रिकेटची खरी ताकद प्रेक्षकांमध्ये आहे आणि ती पोहोचवण्याचे सर्वात प्रभावी माध्यम दूरदर्शन आहे. त्यांनी सामन्यांचे दूरदर्शन हक्क विकायला सुरुवात केली आणि यातून मिळणारा महसूल बीसीसीआयच्या तिजोरीत आणला. या निर्णयामुळे बीसीसीआय आर्थिकदृष्ट्या स्वयंपूर्ण झाली. पूर्वी खेळाडूंना तुटपुंजे मानधन मिळत असे, पण डालमियांच्या या धोरणामुळे खेळाडूंचे मानधन वाढले, सुविधा सुधारल्या आणि क्रिकेट एक आकर्षक करिअर पर्याय बनले.

--संकलन
--अतुल परब
--दिनांक-30.08.2025-शनिवार.
===========================================